šœ š’š³šæ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ

šˆš‘Œ š²šæšµš‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…. šœšÆš‘‰ š¶š«š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†. šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØš‘† š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ šøš¬š‘ŠšØ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š», š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, šøš­ š¶š²š‘† š‘„ š‘…š²š‘Œ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œš‘†, šØš‘‚š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š». šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šŖš‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š»š²š¼. šˆš‘Œ š²šæšµš‘Œš» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š‘ˆš²š‘Œ. šˆš‘Œ š²šæšµš‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œš‘†, šØš‘‚š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š», šøš¶š®š½ š®š‘† šæš«š‘Šš¼ š‘„ šŗš³šæ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ.

š“š©šŗš²š‘Š š²š‘‚ š—šŖš‘Œš»šÆš‘Œš»š‘…

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
11 12 13 14 15 16

š•š°š¹š»š²š‘‰ 1

1 [I] Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ šæš²š‘‹šÆš‘Œš‘…š‘‹š²š‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š‘„šÆš‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ šŖ š‘…š®š‘‰šØš²š‘… š¼š®š‘š®šæš²š‘Šš»šØ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

2 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ šøš°š¼ š¼š“š¼, š°š‘Œš¼ š‘€š«š‘Œ š‘„ š¶š© š²š‘‚ š«š‘Š š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ šŖ š‘…š®š‘‰šØš²š‘… šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ šøš­ š‘‡š³š¼ šøš°š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š²š‘‹š²š‘ š‘„ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, šøš­ š¶š²š‘‰ š‘„ š‘…š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ.

3 š¤šµ š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘Œš©š‘‹š‘† šøš­ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», šøš­ š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ šæš«š‘† š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš¼: š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ, š‘š©š°š‘Œšæš“, š°š‘Œš¼ š‘š°šæš®š­š‘‹š©š‘Œš“.

4 š¤šµ š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘ŒšŖš» š«š‘Š š‘„ š‘…š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ, (š‘š«š‘‰ šøšØ šøš°š¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ) šŗš²š» š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘„š© šøš­ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘„š© š¼š®š¼ šæš«š‘† š‘ƒš‘‰šØ š¼š®š‘‚š®š‘ˆš²š‘Œš‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

5 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ š¶š²š‘† š²š¹š¬š®š‘Œš»š²š¼ šŗš“ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ šŗ š½šØš‘ š¾š²š¾ š°š‘Œš¼ šŖ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

6 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘š°šæš®š­š‘‹š©š‘Œš“, šøš¶šÆš‘Œ šøšØ š‘…š« š‘„š°š» šøšØ šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š²šŗš»š©š‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», šøšØ š¼š®š¼ š·š­š‘Œš“š» š¶š®š‘„ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

7 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘š©š°š‘Œšæš“, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘„š°š» š¶š²š‘‰ š¼š²š‘†š“š‘‰š²š‘… š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ šŗ š‘„šÆš‘‰ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš²š‘‰, š¶š²š‘† š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘‰š«š‘ƒ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, šøšØ š¶š²š‘† š²šŗšµš» š»š­ š‘š‘Šš°š»š²š‘‰ š²š¶š© š‘„š¬š‘† š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ š‘‰š“š‘† š²š¹ š®š‘Œ š‘‰š²šŗšÆš‘Šš·š²š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ.

8 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š°š‘† šøšØ š¶š²š‘† š²šŗšµš» š»š­ š¼š­ š‘„š®š‘…, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š¶š²š‘† š»š©šæš²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘† š»š‘‰š“š¼ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹š¼ š²š‘Œš»š­ š¼šÆš‘ƒ; š‘š«š‘‰ šøšØ šøš°š¼ š‘‰š©š‘†š¼ š²š¹ š®š‘Œ š‘‰š²šŗšÆš‘Šš·š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘…š«š» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„ š‘Šš®šŗš²š‘‰š»šØ š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

9 š¤šµ šøš¶šÆš‘Œ š‘„š¬š‘† š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š¶š²š‘‰ š¼š²š‘†š“š‘‰š²š‘… š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ šŗ š‘„šÆš‘‰ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš²š‘‰ š‘…š« š‘„š°š» šøšØ š¶š²š‘† šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹š¼ š²š‘Œš»š­ š¼šÆš‘ƒ, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¶š²š‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š‘…šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š¶š²š‘Œ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š²š‘‚ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ š°š‘† šøšØ š‘…š°š» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš».

10 šˆš‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† š¹š²š‘‰š‘…š­š¼ šŗš“ š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘…š¬ š‘…š¹šØš¼šØ š¶š²š‘† š‘„ š‘š‘Šš“š» š²š‘‚ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š‘„š°š» š‘Œš¬ š‘‹š°š‘Œ šæš³š¼ š¬š‘‚š²š‘‰š»š©šæ šøš®š‘‹.

11 šˆš‘Œš¼ šøšØ š¶šÆš‘Œš» š²š‘Œš»š­ š‘„š¬š‘† š‘„š°š» š‘…šÆš‘Œš» šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š‘„š© š«š‘Š šÆš‘Œš»š²š‘‰š¼ š®š‘Œš»š­ šŖ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš», š·š©, š‘…š¶šÆš‘‰š®š‘ šŗš“ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š£š©šæš²š‘‰, š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š»šÆš‘Š š‘Œš¬ š‘‹š°š‘Œ š‘„š°š» š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ šøš°š¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ.

12 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š¶š²š‘† š‘ŒšŖš» š‘Œš¬š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š‘š«š‘‰ šøšØ š¶š²š‘† š®š‘Œ š¼š®š‘…š‘€š“š‘† š°š» š‘„ š»š“š‘‹ š‘„š°š» šøšØ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼, šøš­ šøš°š¼ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš»š²š¼ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹, š¼š®š¼ š‘‹š®š‘š‘€š²š‘Š š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œ šŖ š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š‘„š°š» š‘„š© š«š‘Š šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šŗ š‘šµš‘Œš¼; šŗš²š» š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† š¶š²š‘‰ š‘šµš‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹š¼ š²š‘Œš»š­ š¼šÆš‘ƒ.

13 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘š°šæš®š­š‘‹š©š‘Œš“ š¶š²š‘† š²š¹š¬š®š‘Œš»š²š¼, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š»š­ šŗ šŖ š½šØš‘ š¾š²š¾ š°š‘Œš¼ šŖ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š»š­ š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘…š»šÆš¼ š²š‘‚ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ šøš®š‘† š‘‰š“š». šˆš‘Œš¼ š«š‘Š š‘„š®š‘… š¶š²š‘† š¼š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†; š°š‘Œš¼ š®š» šøš°š¼ š°š‘Œ šÆš‘Œš¼.

14 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šøš°š¼ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š°š‘Œ š®š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²šŗš²š‘Š šŖš‘‰š‘‹šØ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ šŖš‘‰š‘‹š¼ š‘„šÆš‘‹ š¶š®š‘„ š‘…š«š‘‰š¼š‘†, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š‘…š®š‘‹š²š»š²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ šŗš¬š‘†, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ šÆš‘‰š¬š‘†, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ šøšÆš¼-š¹š‘Šš©š»š‘…, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ šŗš‘‰šÆš‘…š»š¹š‘Šš©š»š‘…, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š‘‡šØš‘Šš¼š‘† š²š‘‚ šÆš‘‚š‘‰šØ šæš“š‘Œš¼.

15 šˆš‘Œš¼ š‘„š© šæš©š‘‹ š¼šµš‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š¹š®š½ šŗš°š»š²š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘ŠšÆš¼ šŗš“ šŖ š‘‹š°š‘Œ šøš­š‘† š‘Œš©š‘‹ š¶š²š‘† š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰; š°š‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† šŖ š¼š²š‘…šÆš‘Œš¼š²š‘Œš» š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°; š°š‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† šŖ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† šŖ š‘ŠšŖš‘‰š¾ š°š‘Œš¼ šŖ š‘‹š“š»šØ š‘‹š°š‘Œ.

16 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘„ š—š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, šøš­š‘† š‘Œš©š‘‹ š¶š²š‘† š“š®š­šŗš©š‘Šš²š‘ƒ, šøš­ š¶š²š‘† š‘„ š‘…š²š‘Œ š²š‘‚ šˆš‘‹š¬š‘‰š²š‘Œ, š‘…š²š¹š¬š‘†š®š‘ š‘„š°š» š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰, šŗšØš®š‘ šŖ š‘‹š“š»šØ š‘‹š°š‘Œ, šæš³š¼ š‘…š»š°š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š¶š®š‘„ šøš®š‘† š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š¶š®š‘„ šøš®š‘† š‘€š‘‰š©š» š¶š®š‘†š¼š²š‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šŗš“ š‘…šÆš‘Œš¼š®š‘ šøš®š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ šøšØ š‘‡š³š¼ š‘€š©š‘Œ š¹šµš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…ā€”

17 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ š¼š®š¼ š‘…š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š‘€š°š‘„š²š‘‰ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ šøš®š‘† šŖš‘‰š‘‹šØš‘†, š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š²š¹š¬š®š‘Œš» š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š»š­ šŗ š‘„šÆš‘‰ š‘ŠšØš¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šæš«š‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š³š¼ š‘‹šŖš‘‰š½ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš° š»š­ šŗš°š»š²š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

18 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘…š¬ š‘‹š²š½ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘…š¬ š‘‹š²š½ š¼š®š‘š®šæš²š‘Šš»šØ š®š‘Œ š‘„ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš‘‹š²š‘Œš», š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šæšÆš¹š» š‘…š²š‘š®š‘‡š²š‘Œš» š‘€šŖš‘‰š¼š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°; š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ š‘…š²š¹š¬š‘†š¼ š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š²š‘‰š‘…š» š‘ŒšŖš» šæš²š‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘† š»š­ š²š»š°šæ š‘„š°š» š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°.

19 š’š²š» š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š¼š®š¼ š‘‹šŖš‘‰š½ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š» š‘„ šøšÆš¼ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… šøš¬š‘…š», š°š‘Œš¼ šæš©š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š®š‘Œšøš°šŗš®š»š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‹šŖš‘‰š½ š¶š²š‘† š¶š®š‘„ š‘…š²š½ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š‘…š¹šØš¼ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘Œš¬ š»š“š‘‹ š‘š«š‘‰ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š»š­ š‘€š°š‘„š²š‘‰ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰š‘‹šØš‘†.

20 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š¼š®š¼ šæš²š» š¼šµš‘Œ š‘„ š¶š«š½ šŗš“ š‘„ šÆš‘Œš»š‘‰š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‹šŖš‘‰š½ š‘š«š‘‰š‘ƒ š¶š®š‘„ šøš®š‘† šøš¬š‘Š šŖš‘‰š‘‹šØ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘…š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š‘Šš© šÆš‘‚š‘‰šØ š¶š²š‘Œ šøš­ š¼š®š¼ š²š¹š¬š‘† š‘„šÆš‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š»š©šæ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ šøš¬š‘Š š‘…š®š»šØ.

21 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘š°šæš®š­š‘‹š©š‘Œš“, šøš­ š¶š²š‘† š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾, š¼š®š¼ š‘š‘ŠšØ šŗš²š‘š«š‘‰ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ. šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š¼š®š¼ š‘…š‘‹š“š» šøš®š‘‹ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¶š«š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šøšØ š¼š“š¼. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ š‘š°šæš®š­š‘‹š©š‘Œš“.

22 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šøš¶šÆš‘Œ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š‘…š« š‘„š°š» šøšØ š¶š²š‘† š®š‘Œ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ š‘…š« š‘„š°š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš°š¼ š‘š‘ŠšÆš¼ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ š»š©šæš²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» šøšØ šøš°š¼ š²šŗš»š©š‘Œš¼ š‘„ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘…š»š‘‰š«š‘š‘€š²š‘…š» šøš¬š‘Šš¼ š®š‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, šøš®š‘† šøšŖš‘‰š» š»š³šæ šæš²š‘‰š²š¾ š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šøšØ š¶š²š‘† š²šŗšµš» š»š­ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

23 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šøšØ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š»šÆš‘‰šØ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, šŗš²š» šøšØ š¼š®š¼ š‘‹šŖš‘‰š½ š‘š«š‘‰š‘ƒ š¶š®š‘„ šŖ š‘ŠšŖš‘‰š¾ šŖš‘‰š‘‹šØ, šØš‘‚š²š‘Œ š»š²š¶š«š‘‰š¼š‘† š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š; š‘š«š‘‰ š®š» š¶š²š‘† šøš®š‘† š¼š²š»š²š‘‰š‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ š»š­ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ šæš²š» šøš®š‘† š¶š© š‘ƒš‘‰š­ š¶š®š‘„ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼, š‘„š°š» šøšØ š‘‹š“š» š²šŗš»š©š‘Œ š‘„ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

24 šˆš‘Œš¼, š‘…š²š¹š¬š‘†š®š‘ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘€š‘‰š©š»š²š‘…š» š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ š¶š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ š¼š®š¼ š‘‹šŖš‘‰š½ š‘š«š‘‰š‘ƒ, š‘€š®š‘‚š®š‘ š‘„šÆš‘‹ š‘Œš¬ š»š“š‘‹ š»š­ š²š‘…šÆš‘‹šŗš²š‘Š š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘…š‘‹š«š‘Š šŗšŖš¼šØš‘†; š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘š«š‘Š š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š°š‘Œš¼ šæš²š» š‘„šÆš‘‹ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

25 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š‘‹šŖš‘‰š½ š²š‘‚ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š‘ƒš‘‰š­ š‘„ š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘€š©š‘‚ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š‘€š‘‰š©š» š²š¼š‘‚š°š‘Œš»š²š¾ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹, š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„ š‘€š‘‰š©š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš­ š¶š²š‘‰ š‘…š‘Šš©š‘Œ.

26 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ šøš°š¼ š‘…š²š¹š¬š‘†š¼ š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š²š‘‰š‘…š» š‘ŒšŖš» šæš²š‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, šŗš²š» š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š²š»š°šæ š‘„ š‘…š®š»šØš‘† š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš» š®š‘Œ š‘„ šŗš«š‘‰š¼š²š‘‰š‘† š°š‘† š‘„š© šøš°š¼ šøš®š‘„š²š‘‰š»š­ š¼š²š‘Œ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ šøš°š¼ šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘…š»š‘‰š«š‘ šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š‘‡š³š¼ š‘‹š©š‘Œš»š©š‘Œ š‘„š¬š‘† š¹šŖš‘‰š»š‘… š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš» šŗš“ š‘„ šŗš«š‘‰š¼š²š‘‰š‘†.

27 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š‘š‘‰š“š»š²š‘Œš¼ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ šøš®š‘† š¼š²š‘†š“š‘‰, šŗš²š» š‘„š© šøš°š¼ šæš²š‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ šøš°š¼ š»š©šæš²š‘Œ š‘„ šæš°š¹š®š»š²š‘Š š‘…š®š»šØ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ š‘‹šŖš‘‰š½š®š‘ š‘ƒš‘‰š­ š‘„ š‘‹š¬š‘…š» šæš°š¹š®š»š²š‘Š š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘…š‘Šš©š®š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š¶š®š‘„ šŖ š‘€š‘‰š©š» š‘…š‘Šš«š»š²š‘‰, šŗš¬š‘ƒ š‘‹šÆš‘Œ, š¶š®š‘‹š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ, š»š©šæš®š‘ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š®š»šØš‘† š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š»š‘‰š«š‘šøš¬š‘Šš¼š‘†.

28 š’š²š» šøš¶šÆš‘Œ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ šøš°š¼ š¼š®š‘…šæš²š‘‚š²š‘‰š¼ š‘„š®š‘…, šøšØ š®š‘‹šØš¼šØš²š»š‘ŠšØ š‘…šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š¢šØšøš“ š¶š®š‘„ š°š‘Œ šŖš‘‰š‘‹šØ š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš» š»š­ šøšÆš¼ š‘„šÆš‘‹ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š.

29 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šøšØ š¼š®š¼; š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ šøšÆš¼ š‘„šÆš‘‹ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„š© šæš©š‘‹ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘€š©š‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šŗš°š»š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰š²š»š‘‰šØš» šŗš°šæ š»š²š¶š«š‘‰š¼š‘† š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°.

30 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š¼š®š¼ šøšÆš¼ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘‰š²š»š‘‰šØš», š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šŗš°š»š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š®š» šŗš²šæš©š‘‹ š°š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ šŗš‘Šš²š¼šØ šŗš°š»š²š‘Š; š·š©, š‘‹šÆš‘ŒšØ š¶š²š‘‰ š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰ šøš­ š¶š²š‘‰ š‘…š‘Šš©š‘Œ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š¶š²š‘† š«š‘Šš‘…š¬ š‘šµš‘Œš¼.

31 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š»š‘‰šØš» š“š‘„š²š‘‰ š¶š©, š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š«š‘Œ š‘„ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ, š‘Œš«š‘‰ š«š‘Œ š‘„ š‘…šµš‘ƒ, š‘Œš«š‘‰ š«š‘Œ š‘„ šØš‘…š», š‘Œš«š‘‰ š«š‘Œ š‘„ š¶šÆš‘…š», š‘š«š‘‰ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‰šµš‘Œš¼š²š¼ š«š‘Œ šÆš‘‚š‘‰šØ šøš°š‘Œš¼ šŗš“ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

32 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šøš°š¼ š—š«š‘‰š®š°š‘Œš»š²š‘‹š‘‰ š¹š‘Šš²š‘Œš¾š¼ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š°š‘Œš¼ šøšØ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š¶š²š‘† š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ š·šØš‘Šš¼ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š®š‘Œš»š­ š‘„ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

33 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š»š³šæ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš° š²š‘€šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šøš­ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š»š©šæš²š‘Œ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œš²š‘‰š‘† š‘‡š³š¼ š¼š²š¹šŖš‘‰š» šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š®š‘Œ š¹šØš‘….

34 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 2

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š°š‘š»š²š‘‰ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ šøš°š¼ š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» š²š‘€šÆš‘Œ š¹šØš‘… šŗš²š»š¶šØš‘Œ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘Œš¬ š¶š²š‘Œ š»š­ š‘š®š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ šŖ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ šøš­ š‘‡š³š¼ š‘š®š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš».

2 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, šøš­ š¶š²š‘† š‘„ š‘…š²š‘Œ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š¶š²š‘† š²š¹š¬š®š‘Œš»š²š¼ š»š­ š‘š®š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», šŗš“ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

3 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ, šøš­ šøš°š¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š‘š©šøš¬š‘‰š²š‘Œ, š¼š®š¼ š‘Šš© š¶š©š» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š«š‘Šš‘…š¬; š°š‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† š²š¹šøšÆš‘Šš¼ šŗš“ šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼, šøš­ šøš°š¼ šÆš‘Œš»š²š‘‰š¼ š®š‘Œš»š­ šŖ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš» š‘„š°š» š‘Œš¬ š¶š²š‘Œ š‘‡š³š¼ š‘Œš¬ šøš®š‘† š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘….

4 š™š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¶š²š‘Œ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ, šøš­ š¶š²š‘† š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ šÆšæš‘…š¹š²š‘‰š» š®š‘Œ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¶š²š‘‰š¼š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š®š‘Œ šøš®š‘† šæš‘‰š°š‘š», š»š­ šæšÆš‘‰šØ š«š‘Œ š‘„ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰šØ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ šŗš²šæš©š‘‹ š‘„ š‘ŠšØš¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ.

5 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ š¼š®š¼ š‘š‘Šš°š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ, š‘„š°š» š®š‘ š‘„š© š¶š³š¼ š¹š‘Šš©š‘… šøš®š‘‹ š®š‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» šøšØ š¶š³š¼ š‘€š‘‰š°š‘Œš» š²š‘Œš»š­ š‘„š¬š‘† šøš­ šŗš²š‘Šš«š‘š¼ š»š­ šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ š¹š‘Šš©š‘…š» š®š‘Œ š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š‘…š«š» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ.

6 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š°š‘† šøšØ š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š»š²š¶š«š‘‰š¼š‘† š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š¶š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, šøš°š‘‚š®š‘ šŗš®š‘Œ šµš» šŗš“ š‘Œš“š», š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚š®š‘ š²šŗš»š©š‘Œš¼, š‘ƒš‘‰š­ š¼š®š‘…š‘€š“š‘†, šŖ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„š¬š‘† š¹š‘Šš°š‘Œš‘† šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘Šš©š¼ šŗš“ š‘„š®š‘… šŗš°š‘Œš¼ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œā€”

7 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ š‘‹šÆš» š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘€š©š‘‚ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ šŖ š‘…š“š‘Œ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š‘‹š©š¼ š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘„ šŖšŗš¾šÆšæš» š²š‘‚ šøš®š‘† š¼š²š‘†š“š‘‰, š¼š²š‘†š“š‘‰š®š‘ š‘„š°š» šøšØ š¶š³š¼ šæš²š‘Œš¼š²šæš» šøš®š‘‹ š»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š‘„š°š» šøšØ š‘‹š“š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ.

8 šˆš‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš» š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ šøš°š¼ š‘Œš¬š‘Œ š«š‘Š š‘„ šøšŖš‘‰š» š²š‘‚ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ šøšµ š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† šøš®š‘† šŖšŗš¾šÆšæš» š»š­ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† š‘„ šŖšŗš¾šÆšæš» š²š‘‚ š«š‘Š š‘„š¬š‘† šøš­ šŗš²š‘Šš«š‘š¼ š»š­ šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼ š»š­ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘‰šŖšŗ, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘€š©š‘Œ š¹šµš²š‘‰, (š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š¶š²š‘† š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¹š‘Šš°š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šæšŖš‘‹šŗš®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ) š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš» š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ: š¢šÆš» š²š‘… š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš».

9 š¤šµ š‘„š®š‘… š¼š®š¼ š¹š‘ŠšØš‘† š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, š‘š«š‘‰ šøšØ š¼š®š¼ š‘…š²š¹š¬š‘† š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ š²šæšŖš‘‹š¹š‘Šš®š‘‡ šøš®š‘† š¼š²š‘†š“š‘Œ; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš» š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š°š‘† š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘€š¬š®š‘ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», š¼š®š¼ š‘…š»š°šŗ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š», š‘„š°š» šøšØ š‘šÆš‘Š š¼šÆš¼ š¶š®š‘ƒšµš» šŖ š‘€š‘‰š¬š‘Œ. šˆš‘Œš¼ šøšØ š‘‰š°š‘Œ š°š‘Œš¼ š»š¬š‘Šš¼ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š¼ š‘…šØš‘Œ, š°š‘Œš¼ šøš²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘Œ.

10 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘…šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š»š­ š»š©šæ š‘„š®š‘… šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰š‘†, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗ šÆšæš‘…š²šæš·š­š»š²š¼ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘Šš«.

11 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøš¶šÆš‘Œ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ šøš°š¼ š‘šµš‘Œš¼ š‘„š°š» š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ šøšØ š‘š®š‘‰š¼ š‘ŠšÆš‘…š» š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ šŗ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼ š‘‡š³š¼ š‘šŖš‘Šš¬ šøš®š‘‹. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š»š³šæ š‘„šÆš‘‰ š‘š‘Šš“š» šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, šŗš“ šŖ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¶š©, š®š‘Œš»š­ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… šøš¶šÆš‘Œ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š‘…šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š»š­ š»š©šæ š‘„šÆš‘‹ š‘„š© šæš³š¼ š‘Œš¬šøš¶šÆš‘‰ šŗ š‘šµš‘Œš¼.

12 šˆš‘Œš¼ š‘‹š«š‘‰ š²š‘‚ š‘„š®š‘… š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šøš®š‘‰š°š‘š»š²š‘‰. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

13 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘Œ š‘„ šÆš‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„š®š‘… šŗš³šæ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…šØ š‘„š°š» š‘„š®š‘… š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š¼š®š¼ š¹š‘‰š­š‘‚ š‘„ š¬š‘‚š²š‘‰š‘ƒš‘‰š¬, š·š©, š«š‘Šš‘‹š¬š‘…š» š‘„ š®š‘Œš»š“š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

14 š’š²šøš¬š‘Šš¼ šŒ š¼š­ š‘ŒšŖš» š‘‹šØš‘Œ š‘„ šÆš‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ šŗš³šæ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, šŗš²š» šŒ š‘‹šØš‘Œ š‘„ šÆš‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ šŗš³šæ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š‘š‘‰š²š‘‹ šøš¶š®š½ šŒ šøš°š‘‚ š»š©šæš²š‘Œ š«š‘Š š‘„ š²šæšµš‘Œš» šøš¶š®š½ šŒ šøš°š‘‚ š‘‰š®š»š²š‘Œ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 3

1 [II] Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘Œš¬ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ šŖ š‘Šš®š»š²š‘Š š¹š‘‰š“š¼ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š½š²š‘‰š½, šøš¶š®š½ š¼š®š¼ šæš«š‘† š‘…š²š‘‹ š‘Šš®š»š²š‘Š š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, šøš¶š®š½ š²š‘šÆš‘‰š‘† š¶š²š‘‰ š‘…šÆš»š²š‘Šš¼ š®š‘Œ š‘„ šÆš‘Œš¼š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰.

2 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘Œš¬ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š·š®š‘‰; š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š¶š²š‘† š‘„šÆš‘‰ š‘‹š²š½ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰.

3 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ, š·š©, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘‹š²š½ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†; š®š‘Œ š‘„ šøš¶š®š½ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š°š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š‘‹šÆš‘ŒšØ šøš­ š¼š²š¹šŖš‘‰š»š²š¼ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼ š»š­ š®š‘ŒšøšÆš‘‰š®š» š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

4 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š»š‘‰š°š‘‚š²š‘Š š»š­ š°š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¼š®š‘…š»š²š‘Œš‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šæš©š‘‹ š»š­ š‘ŠšŖš‘‰š¾ šŗšŖš¼šØš‘† š²š‘‚ š¶š«š»š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‰š®š‘‚š²š‘‰š‘†.

5 šš©, š°š‘Œš¼ šØš‘‚š²š‘Œ š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š¹š‘‰šÆš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š®š‘Œš»š­ š«š‘Š š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š®š‘Œš»š­ šøš¶š²š»šÆš‘‚š²š‘‰ š¹šŖš‘‰š»š‘… š®š» šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šŗš®š‘Œ š‘‰šÆš‘Œš¼š²š‘‰š¼ š¼šÆš‘…š²š‘Šš²š» š°š‘Œš¼ š¶š®š‘ƒšµš» š»š®š‘‹šŗš²š‘‰, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘‹šÆš‘ŒšØ š®š‘Œšøš°šŗš®š»š²š‘Œš»š‘… šøš­ šøš°š¼ šŗš²š‘š«š‘‰ š®š‘ŒšøšÆš‘‰š®š»š²š¼ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

6 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š‘Œš¬ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š¶š²š‘† š¼šÆš‘…š²š‘Šš²š», š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘š«š‘‰ š»š®š‘‹šŗš²š‘‰; šŗš²š» šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ šøš°š¼ šŗš²š‘š«š‘‰ š®š‘Œšøš°šŗš®š»š²š¼ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† šæš«š‘Šš¼ š¼šÆš‘…š²š‘Šš²š».

7 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŗšØš®š‘ šŗš²š» š‘Šš®š»š²š‘Š š»š®š‘‹šŗš²š‘‰ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘… š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ šŗš²šæš©š‘‹ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ šÆšæš‘…š¹š²š‘‰š» š®š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰šæš®š‘ š²š‘‚ š‘…š²š‘‹šÆš‘Œš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ šŗš®š‘Šš¼ šøšµš‘…š²š‘† š²š‘‚ š‘…š²š‘‹šÆš‘Œš», š®š‘Œ š‘„ šøš¶š®š½ š‘„š© š¼š®š¼ š¼š¶šÆš‘Š.

8 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘‹š²š‘Šš»š®š¹š‘Šš“ š°š‘Œš¼ š‘…š¹š‘‰šÆš¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒš¶š²š‘‰š¼ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘…š¹š‘‰šÆš¼ š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šæš²š‘‚š²š‘‰ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ šøš¬š‘Š š²š‘‰š‘ƒ, š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘…šØ š‘…šµš‘ƒ š»š­ š‘„ š‘…šØ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ, š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘…šØ š¶šÆš‘…š» š»š­ š‘„ š‘…šØ šØš‘…š».

9 šˆš‘Œš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼ š¼š®š¼ š¼š¶šÆš‘Š š®š‘Œ š»šÆš‘Œš»š‘…, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ šøšµš‘…š²š‘† š²š‘‚ š‘…š²š‘‹šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š²š‘š²š‘‰ šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š»š‘‰šØ š‘‡š³š¼ š‘…š¹š‘‰š®š‘ š²š¹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘„š°š» š®š» š‘‡š³š¼ š‘€š‘‰š¬ š²š¹, š‘„š°š» š®š‘Œ š»š“š‘‹ š‘„š© š‘‹š“š» šøš°š‘‚ š»š®š‘‹šŗš²š‘‰ š»š­ šŗš®š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‰ šøšµš‘…š²š‘†, š·š©, š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š»šØš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š»šÆš‘‹š¹š²š‘Šš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš²š‘€š«š‘€š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š°š‘šæš½š­šÆš‘‰šØš‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šŗš®š‘Šš¼š®š‘š‘†.

10 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š°š‘† š»š®š‘‹šŗš²š‘‰ š¶š²š‘† š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘…šæšÆš‘‰š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼, š‘„š© š¼š®š¼ š‘…šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘‹š²š½ šŗš“ š‘„ š¶š© š²š‘‚ š‘‡š®š¹š®š‘.

11 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š¼š®š¼ šÆš‘Œš©šŗš²š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗš®š‘Šš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š®š»šØš‘†, šŗš¬š‘ƒ š²š‘‚ š¶š³š¼ š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘…š²š‘‹šÆš‘Œš».

12 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ šˆš‘‹š²š‘Œ, šøš­ š¶š²š‘‰ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šŗš“ šŗš²š‘‰š‘ƒ, š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š®š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼.

13 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‰š²šæš«š‘‰š¼š‘† šæšÆš¹š» š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š¬š‘…šØš¼š®š‘š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, šŗš“ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š¹š²š‘‰š»š®šæš·š²š‘Šš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘‚šÆš‘‰šØ š‘ŠšŖš‘‰š¾, šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„šÆš‘‹.

14 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŖ šøš²š‘Œš¼š‘‰š²š¼š‘ƒ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š¬š‘…šØš¼š®š‘š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š·š©, š‘„ š²šæšµš‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š«š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰šØš½š®š‘, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š®š¹š®š‘ š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŗš®š‘Šš¼š®š‘ š²š‘‚ š‘‡š®š¹š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŗš®š‘Šš¼š®š‘ š²š‘‚ š»šÆš‘‹š¹š²š‘Šš‘†, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘…š®š‘Œš²š‘€š«š‘€š‘† š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š°š‘šæš½š­šÆš‘‰šØš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‰šŖšŗš®š‘š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘, š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ šøš«š‘‰š¼š²š‘‹š‘†, šæš°š‘ŒšŖš» šŗ šæš²š‘Œš»š©š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š¶š²š‘‰šæ.

15 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ šŗš³šæš‘… š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šÆš‘‚š‘‰šØ šæš“š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š‘„š© šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ šæšÆš¹š» š½šØš‘š‘ŠšØ šŗš“ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

16 šˆš‘Œš¼ š‘„š© šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ šøš°š‘Œš¼š²š¼ š¼šµš‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š¶š²š‘Œ š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š»š­ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ šŗš“ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š‘‚ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š»š‘‰š°š‘Œš‘†š‘€š‘‰šÆš‘‡š²š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼, š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ šøš²š‘Œš»š²š¼, š°š‘Œš¼ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ š‘š«š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘…šæš°š»š²š‘‰š¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š‘‹š®šæš‘…š» š¶š®š‘„ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šŖš‘‰ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ šæš«š‘Šš¼ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, šŗš²šæš²š‘‹š®š‘ š¶š®šæš²š¼, š°š‘Œš¼ š¶š“š‘Šš¼, š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š¬š‘‡š²š‘…, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ šŗš²šæš²š‘‹š®š‘ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

17 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŒ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š»š­ š‘‹š“š‘Œ š²šæšµš‘Œš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, šøš¶š²š» šŒ šøš°š‘‚ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šøš°š¼ š¹š°š‘…š» š°š‘š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘€š‘‰š©š» šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š‘…š»š²š‘‰šŗš²š‘Œš‘…š²š‘†, š°š‘Œš¼ š¶š«š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

18 šœ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† šÆš‘Œš¼š²š¼;

19 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘…š»š®š‘Š š‘€š‘‰š©š» šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰.

20 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘… ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘š®š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š¶š®š‘„ š¾š²š‘…š»š®š‘… š°š‘Œš¼ šÆšæš¶š®š»šØ; š·š©, šøšØ š¼š®š¼ š²šŗš‘†š²š‘‰š‘‚ š»š­ šæšØš¹ š‘„ š‘…š»š°š½š­š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼; š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š¼š­ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š‘‰š“š» š®š‘Œ š‘„ š‘…š“š» š²š‘‚ š˜šŖš¼ šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘ŠšØ; š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š¶š«šæ š°š‘š»š²š‘‰ š‘„ š¶š©š‘† š²š‘‚ šøš®š‘† š‘šŖš‘„š²š‘‰, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šøšØ š¼š®š¼ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

21 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ šøš°š¼ š»š­ š‘…š²š‘Œš‘†. ššØ š‘€š©š‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„ šÆš‘Šš¼š²š‘…š» š‘„ š‘Œš©š‘‹ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„ š·š²š‘š‘€š²š‘…š», š‘„ š‘Œš©š‘‹ š²š‘‚ š¢šØšøš“. šˆš‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘€š‘‰š¬ š²š¹ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

22 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¶š«š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘…šØš‘…, š®š‘Œ šŖ š‘…š‘‹š«š‘Š š¼š²š‘€š‘‰šØ, š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š»š²š‘‰ šÆš‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

23 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘Š š¹šØš‘… š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š«š‘Š š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘„ š‘…šØšæš‘‰š²š» šæšŖš‘‹šŗš®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š‘„ š‘‰šŖšŗš²š‘‰ šøš°š¼ š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» š®š‘Œ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š‘…šÆš»š²š‘Šš¼ š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, šøš¶š®š½ š°š» š‘„š°š» š»š“š‘‹ š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„š¬š‘† šøš­ š¶š²š‘‰ š°š» š‘„ šøšÆš¼ š²š‘‚ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš‘‹š²š‘Œš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

24 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘…š©š‘‹ š·š®š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¹š‘‰šŖš‘…š¹šÆš‘‰š®š»šØ š®š‘Œ š‘„ š½š²š‘‰š½, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘ƒšµš‘†š²š‘Œš¼š‘† šøš­ š¼š®š¼ š¾š¬š®š‘Œ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šŗš°š¹š»š“š‘†š¼ š²š‘Œš»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘….

25 šˆš‘Œš¼ š‘…š¬ š‘€š‘‰š©š» š¶š²š‘† š‘„ š¹š‘‰šŖš‘…š¹šÆš‘‰š®š»šØ š²š‘‚ š‘„ š½š²š‘‰š½, š°š‘Œš¼ š‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘„ šŗš‘ŠšÆš‘…š®š‘š‘† šøš¶š®š½ š¶š²š‘‰ š¹š«š‘‰š¼ šµš» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘„š°š» šØš‘‚š²š‘Œ š‘„ šøš“ š¹š‘‰šØš‘…š»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ š»šØš½š²š‘‰š‘† š¶š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š» šŗšØš«š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ˆš²š‘‰.

26 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š®š¼ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ šŗš°š¹š»š“š‘†š®š‘ š°š‘Œš¼ š·š­š‘Œš“š»š®š‘ š»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š¬š‘Šš‘†, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š»šÆš‘Œš‘† š²š‘‚ š‘ƒšµš‘†š²š‘Œš¼š‘†.

27 šœš²š‘… š¶šØ š‘‹š© š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š®š‘† š‘‹š²š‘‰š‘…š®š‘š²š‘Š š²š‘Œš»š­ š«š‘Š šøš­ š¶š®š‘Š, š®š‘Œ š‘„ š‘…š®š‘Œš‘…šÆš‘‰š®š»šØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, šæš«š‘Š š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘† šøš¬š‘ŠšØ š‘Œš©š‘‹.

28 šš©, š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ š‘€š©š» š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š®š‘† š¬š¹š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š«š‘Š, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„š¬š‘† šøš­ š¶š®š‘Š šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ š‘„ š‘Œš©š‘‹ š²š‘‚ š–šØš‘†š²š‘… š—š‘‰š“š‘…š», šøš­ š®š‘† š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼.

29 šš©, š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¶š®š‘Š š‘‹š© š‘Šš© šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼, šøš¶š®š½ š®š‘† šæš¶š®šæ š°š‘Œš¼ š¹šµš²š‘‰š‘š²š‘Š, šøš¶š®š½ š‘‡š°š‘Š š¼š®š‘‚š“š¼ š²š‘…š²š‘Œš¼š²š‘‰ š«š‘Š š‘„ šæš²š‘Œš®š‘ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘…š‘ŒšÆš‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š“š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š¼šÆš‘‚š®š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘ŠšØš¼ š‘„ š‘‹š°š‘Œ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š» š®š‘Œ šŖ š‘…š»š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š‘ŒšÆš‘‰š¬ šæš«š‘‰š‘… š²šæš‘‰š«š‘… š‘„š°š» šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š‘€š²š‘Šš‘ š²š‘‚ š‘‹š®š‘†š²š‘‰šØ šøš¶š®š½ š®š‘† š¹š‘‰š²š¹šÆš‘‰š¼ š»š­ š®š‘Œš‘€š²š‘Šš‘ š‘„ š¶š®šæš²š¼ā€”

30 šˆš‘Œš¼ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š¬š‘Šš‘†, š·š©, š‘„šÆš‘‰ š®š‘‹š«š‘‰š»š²š‘Š š‘…š¬š‘Šš‘†, š°š» š‘„ š‘‰š“š» šøš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š®š‘Œ š‘„ šæš®š‘š¼š²š‘‹ š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, š»š­ š‘…š®š» š¼šµš‘Œ š¶š®š‘„ ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹, š°š‘Œš¼ šŒš‘†š²šæ, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š–š©šæš²šŗ, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š«š‘Š šµš‘‰ šøš¬š‘ŠšØ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š»š­ š‘€š¬ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ šµš».

31 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·š®š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘Š š‘‰š²š¾š¬š®š‘…š®š‘ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘‰šØš¾š²š‘Œš‘† š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš», šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š¹š²š‘†šÆš‘…š» šŗš“ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

32 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¹šØš‘… š°š‘Œš¼ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š® š®š‘Œ š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰; š·š©, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘Š š¹šØš‘… š°š‘Œš¼ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š® š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

33 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¹šØš‘… š«š‘Šš‘…š¬, š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘„ š¹š‘‰š“š¼ šøš¶š®š½ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šÆš‘Œš»š²š‘‰ š®š‘Œš»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ā€”š‘ŒšŖš» š®š‘Œš»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼, šŗš²š» š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š¹š‘‰š²š‘šÆš‘…š» š»š­ šŗš²š‘Šš«š‘ š»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼ā€”

34 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘Šš®š‘š»š²š¼ š²š¹ š®š‘Œ š¹š‘‰š“š¼, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¹š²š‘‰š‘…š²šæš·š­š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ. š¤šµ š‘„š®š‘… š¶š²š‘† šŖ š‘€š‘‰š©š» šØš‘‚š®š‘Š, šøš¶š®š½ š¼š®š¼ šæš«š‘† š‘„ š‘‹š«š‘‰ šøš²š‘‹šŗš²š‘Š š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘€š‘‰š©š» š¹š²š‘‰š‘…š²šæš·š­š‘‡š²š‘Œš‘…, š°š‘Œš¼ š»š­ š¶š©š¼ š‘ƒš‘‰š­ š‘‹š²š½ š²š‘š‘Šš®šæš‘‡š²š‘Œ.

35 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘… š‘„š© š¼š®š¼ š‘š°š‘…š» š°š‘Œš¼ š¹š‘‰š© š«š‘š», š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¶š°šæš‘… š‘…š»š‘‰š«š‘š‘€š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘…š»š‘‰š«š‘š‘€š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøš·š­š‘‹š®š‘Šš®š»šØ, š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘‹š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘‹š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘š©š‘ƒ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š», š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘š®š‘Šš®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘…š¬š‘Šš‘† š¶š®š‘„ š¾š¬š® š°š‘Œš¼ šæšŖš‘Œš‘…š²š‘Šš©š‘‡š²š‘Œ, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¹š·š³š‘‰š®š‘š“š®š‘ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘…š°š‘šæš»š®š‘š®šæš©š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, šøš¶š®š½ š‘…š°š‘šæš»š®š‘š®šæš©š‘‡š²š‘Œ šæš²š‘‹š²š‘ƒ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š·šØš‘Šš¼š®š‘ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘Œš»š­ š˜šŖš¼.

36 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ šÆš‘Œš¼š²š¼ š®š‘Œ š¹šØš‘… š«š‘Šš‘…š¬, š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘„ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¹š‘‰š“š¼ šøš¶š®š½ šøš°š¼ š‘€š«š»š²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š; š°š‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š‘‰š®š½š²š‘† š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰šŖš‘…š¹šÆš‘‰š®š»šØ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š®š» š¼š®š¼ š‘€š‘‰š¬ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š¼š© š»š­ š¼š©.

37 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š¼š“š¼, š°š‘Œš¼ šøš®š‘† šÆš‘Šš¼š²š‘…š» š‘…š²š‘Œ š¤šØš‘š“ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ šøš®š‘† š‘…š»šÆš¼. šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ š¼š®š¼ š‘š®š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š¶š®š‘„ š¾š²š‘…š»š®š‘… š°š‘Œš¼ šÆšæš¶š®š»šØ; š·š©, šøšØ š¼š®š¼ šæšØš¹ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¶š«šæ š®š‘Œ š‘„ š¶š©š‘† š²š‘‚ šøš®š‘† š‘šŖš‘„š²š‘‰.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 4

1 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¼š®š‘…šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† š®š‘Œ š‘„ š½š²š‘‰š½, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š«š‘Šš‘…š¬ šŖ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š‘‹š²š½ šŗš‘Šš²š¼š‘‡šÆš¼.

2 šˆš‘Œš¼ š‘„ š‘‰š²šŗšÆš‘Šš·š²š‘… š¹šŖš‘‰š» š¶š²š‘‰ š‘…š‘Šš©š‘Œ š°š‘Œš¼ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘€š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„ š—š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

3 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š®š‘Œš¼šÆš‘‚š²š‘‰ š»š­ š‘…š»š²š‘‰ š²š¹ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š»š­ š¶š«š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š²š‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š²š‘š‘‰š©š¼, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„š¬š‘† š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘†.

4 š’š²š» š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘† šøš­ š¶šÆš‘Œš» š²š¹ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘…š²šæš‘…šØš¼š²š¼ š¶š®š‘„ š‘„š¬š‘† š²š‘„š²š‘‰š‘† š®š‘Œ š‘…š»š²š‘‰š®š‘ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š«š‘Š š‘„š°š» š·š®š‘‰ š¹š‘‰š²š¹šÆš‘‰š®š‘ š‘š«š‘‰ š¶š«š‘‰.

5 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š¼šµš‘Œ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š»š­ šŗš°š»š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘‹šÆš‘Œš‘… š‘„ š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼šÆš‘ƒ; š·š©, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š‘„š© š‘…š²šæš‘…šØš¼š²š¼ š®š‘Œ š²šŗš»š©š‘Œš®š‘ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°; š·š©, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š‘Œš®š‘‰ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š.

6 šˆš‘Œš¼ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š²š‘‚ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š¶š²š‘‰ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š;

7 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘š«š‘‰š»š®š‘š“ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¶šÆš‘…š» š‘…šØ, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ šØš‘…š»; š®š» šŗšØš®š‘ šŖ š¼š©ā€™š‘† š¾š²š‘‰š‘ŒšØ š‘š«š‘‰ šŖ š¤šØš‘š“š», š«š‘Œ š‘„ š‘Šš“š‘Œ šøš¶š®š½ š‘„š© šøš°š¼ š‘š«š‘‰š»š®š‘š“š¼ š°š‘Œš¼ š‘…š»š©š‘‡š²š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š»š­ š¼š²š‘šÆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ šæš²š‘Œš»š‘‰šØ.

8 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š¬š‘† š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š¶š®š‘„ š‘„ šøšÆš‘Šš¹ š²š‘‚ šŖ š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… šŖš‘‰š‘‹šØ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, šøš°š¼ š²šŗš»š©š‘Œš¼ š«š‘Š š‘„ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒš¶š²š‘‰š¼. šˆš‘Œš¼ š«š‘Š š‘„š®š‘… š¶š²š‘† š¼š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘š®š‘š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

9 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š¼š®š¼ š‘…š²šæš‘…šØš¼ š¶š®š‘„ šøš®š‘† šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š®š‘Œ š²šŗš»š©š‘Œš®š‘ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼; š·š©, š‘„š© š‘‰šØš‘€š©š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š®š»šØš‘† šøš¶š®š½ šøš°š¼ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

10 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š‘„š© š‘…š²šæš‘…šØš¼š²š¼ š®š‘Œ š‘‰š²š‘€š©š‘Œš®š‘ šØš‘‚š²š‘Œ š‘„ šøš°š‘ š²š‘‚ š«š‘Š š‘„šÆš‘‰ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œš‘†.

11 š¤šµ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘Šš«š‘… š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š‘…š‘Šš«š»š²š‘‰ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹, š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøš°š‘‚ šøš°š¹š²š‘Œš¼ šøš°š¼ š®š» š‘ŒšŖš» šŗš®š‘Œ š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š°š‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„š¬š‘† š«š‘Šš‘…š¬ šøš­ š¹š‘‰š²š‘šÆš‘…š» š»š­ šŗš²š‘Šš«š‘ š»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼.

12 šˆš‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š“š¼ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘ š‘‰š®š½š²š‘†, š·š©, š®š» š¶š²š‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š²š¹š‘‰šÆš‘‡š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¹š³š‘‰, š¶š®š‘ƒšøš¬š‘Šš¼š®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘š­š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ šøš²š‘š‘€š‘‰šØ, š¶š®š‘ƒšøš¬š‘Šš¼š®š‘ š‘„šÆš‘‰ šæš‘Šš¬š‘„š®š‘ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘Œš©šæš²š¼, š°š‘Œš¼ š‘…š‘‹š“š»š®š‘ š‘„šÆš‘‰ šøš²š‘‹šŗš²š‘Š šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š½šØšæ, š‘‹š©šæš®š‘ šŖ š‘‹šŖšæ š²š‘‚ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š‘…š©šæš‘‰š²š¼, š¼š²š‘Œš“š®š‘ š‘„ š‘…š¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šÆš‘‚š²š‘Šš©š‘‡š²š‘Œ, š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š®š‘, š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘, š‘Šš“š®š‘, š‘…š»šØš‘Šš®š‘, šæš²š‘‹š®š»š®š‘ š²š¼š²š‘Šš»š²š‘‰šØ, š‘‰š“š‘†š®š‘ š²š¹ š®š‘Œ š‘€š‘‰š©š» šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š¼šÆš‘†š²š‘‰š»š®š‘ š²š¶š© š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…ā€”

13 šˆš‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘„šÆš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŗš¬š‘…š»š®š‘š‘† š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ, š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘ŠšÆš‘š» š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰, šŗš²š» š¶š²š‘‰ š²š‘š‘Šš®šæš»š²š¼ š°š‘Œš¼ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š¼ š‘Šš«š‘…š» š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š«š‘Šš‘‹š¬š‘…š» š«š‘Š š‘„šÆš‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†.

14 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“, šøš­ š¶š²š‘‰ š‘„ š‘…š²š‘Œš‘† š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š·š©, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†, š°š‘Œš¼ šøš¶š²š» š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š®š‘ š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†.

15 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ š®š‘Œš²š‘…š‘‹š²š½ š°š‘† š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š‘„š© š¼š®š¼ šŗš²š‘€š®š‘Œ š»š­ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰.

16 š™š«š‘‰ šøš¶šÆš‘Œ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» šøšØ š¼š®š¼ š‘‚šÆš‘Œš½š²š‘‰ š»š­ š‘ŠšØš¼ š‘„šÆš‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘š‘‰š²š‘‹ š¹š‘Šš©š‘… š»š­ š¹š‘Šš©š‘…, š°š‘Œš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘…š®š»šØ š»š­ š‘…š®š»šØ, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š¼ š‘‰šØš‘€š©š‘Œš¼ š‘„ š¶š²š‘Œ-šøš°š‘ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰šŖš¹š²š‘‰š»šØ š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š²š‘Œ-šøš°š‘ š²š‘‚ š«š‘Š š‘„šÆš‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†.

17 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

18 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„š°š» š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ šæš³š¼ š²šŗš»š©š‘Œ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œš‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

19 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š²šŗš°š‘Œš¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¼š²š‘†š“š‘Œ š»š­ š²šŗš»š©š‘Œ š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†, š‘š«š‘‰ š‘…š¬ š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… š¶š²š‘‰ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š‘„š°š» š®š» šŗš²šæš©š‘‹ š®š‘‹š¹šŖš‘…š®šŗš²š‘Š š‘š«š‘‰ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š»š­ š²šŗš»š©š‘Œ š‘‹š«š‘‰ š¹šµš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š£š«š‘‰š¬š‘Œš“šøšŖ š¼š®š¼ šÆš‘‹š¹š‘Šš¬š® š«š‘Š šøš®š‘† šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š®š‘Œ š‘‹š©š‘Œš»š©š‘Œš®š‘ š‘„š¬š‘† š¹šŖš‘‰š»š‘… šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š¼ š»š©šæš²š‘Œ.

20 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘€š‘‰š©š» š‘š®š‘‰, š‘ŠšÆš‘…š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ š¬š‘‚š²š‘‰š¹šµš²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š»š‘‰šŖš¼š²š‘Œ š¼šµš‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼.

21 šš©, š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØš‘† š²š‘‚ šˆš‘Šš‘‹š², š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š£š¬š‘†š“š²; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ šŗš®š‘Œ šŖ š‘…š»š®š‘š‘ŒšÆšæš» š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ š‘…šÆš» š°š» š‘Œš«š» š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼.

22 šˆš‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ š«š‘Šš»š²š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š»š‘‰š°š‘‹š¹š²š‘Šš¼ š²š‘Œš¼š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘šØš» š‘„ š‘Šš«š‘† š²š‘‚ š£š¬š‘†š“š², š«š‘‰ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ šøš®š‘‹ š»š­ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘Šš«š‘† šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ šæš²š‘‰š²š¹š»š²š¼, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ šŖ š¶š®šæš²š¼ š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š¶š®šæš²š¼ šØš‘‚š²š‘Œ š‘Šš“šæ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

23 šˆš‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ š‘„ š½š²š‘‰š½ šøš°š¼ šŗšØš‘€š²š‘Œ š»š­ š¼š¶š®š‘Œš¼š²š‘Š; š°š‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¼š®š‘…šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š‘‰šÆš‘‚š²š‘Šš©š‘‡š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼ š¼š®š¼ š‘…š»šÆš‘‰ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„ š‘š©š‘….

24 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ š¶šØšæ, š‘Šš“šæ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„ šš¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š®š¼ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š¹š‘‰š²š‘†š²š‘‰š‘‚ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š®š» šøš°š¼ š¶š®š‘„š¼š‘‰š«š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‹ šŗš²šæš²š‘† š‘„ šš¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š²š‘ƒ š‘ŒšŖš» š¼š¶šÆš‘Š š®š‘Œ š²š‘Œšøš¬š‘ŠšØ š»šÆš‘‹š¹š²š‘Šš‘†ā€”

25 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š®š¼ š‘…šØš‘… š»š­ š¹š‘‰š²š‘†š²š‘‰š‘‚ š‘„šÆš‘‹ šŗš“ šøš®š‘† š‘‹š²š‘‰š°šæš·š²š‘Šš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘‹š°š½š‘Šš²š‘… š¹šµš²š‘‰, š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š®š‘Œš»š­ šŖ š‘…š»š©š» š²š‘‚ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘ š°š‘Œš¼ š«š‘š²š‘Š š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š²š‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘‹š«š‘‰ š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… š‘„š°š‘Œ š‘„š©, š°š‘Œš¼ š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šæš‘ŠšØš‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼, š‘„š© š‘‹š²š‘…š» š²š‘Œš²š‘‚š¬š®š¼š²šŗš‘ŠšØ š¹šÆš‘‰š®š‘‡.

26 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š²š‘† š°š‘† š‘€š‘‰š©š» š°š‘† š‘„šÆš‘‰ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ, šØš‘‚š²š‘Œ š‘‹š°š‘Œ š‘š«š‘‰ š‘‹š°š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šøš°š¼ š‘„š© š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š»š‘‰š°š‘Œš‘†š‘€š‘‰šÆš‘‡š²š‘Œ; š·š©, š‘„š²š‘… šøš°š¼ š‘„š© šŗš²šæš²š‘‹ š¶šØšæ, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰š°š‘Œš‘†š‘€š‘‰šÆš‘‡š²š‘Œ, š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ŒšŖš» š‘‹šÆš‘ŒšØ š·š®š‘‰š‘†.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 5

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘…š©š‘‹ š·š®š‘‰, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¤šØš‘š“ š¼š²š‘Šš®š‘‚š²š‘‰š¼ š²š¹ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš» š»š­ šŖ š‘‹š°š‘Œ šøš­š‘† š‘Œš©š‘‹ š¶š²š‘† ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹.

2 š™š«š‘‰ š°š‘† š‘„šÆš‘‰ š‘Šš«š‘† š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš‘‹š²š‘Œš»š‘… š¶š²š‘‰ š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» šŗš“ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘„š© šøš­ š½š¬š‘† šØš‘‚š®š‘Š š¶š²š‘‰ š‘‹š«š‘‰ š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… š‘„š°š‘Œ š‘„š© šøš­ š½š¬š‘† š‘€š³š¼, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘‰š“š¹š²š‘Œš®š‘ š‘š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ, š‘š«š‘‰ š‘„ š‘Šš«š‘† šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ šæš²š‘‰š²š¹š»š²š¼.

3 šš©, š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š¶š²š‘† š‘ŒšŖš» š«š‘Š; š‘„š© š¶š²š‘‰ šŖ š‘…š»š®š‘š‘ŒšÆšæš» š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šŗ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš¼ šŗš“ š‘„ š‘Šš« š‘Œš«š‘‰ š¾š²š‘…š»š®š‘…, š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

4 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ š¶š®š‘‰šØ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ; š°š‘Œš¼ šøšØ š·šØš‘Šš¼š²š¼ š²š¹ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», š°š‘Œš¼ š»š³šæ š®š» š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘‹ š»š­ š¹š‘‰šØš½ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š«š‘Š š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† š¼š©š‘†, š°š‘Œš¼ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ š¢šØšøš“ š«š‘Šš‘…š¬, š«š‘Š š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† š¼š©š‘†;

5 š™š«š‘‰ š‘„š© š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰š¼ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š‘…š¹š©šæ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹. šˆš‘Œš¼ š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøšØ š‘…š¹š©šæ:

6 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘‹š“ š‘…š²š‘Œš‘†, šŒ š¼š²š‘†š“š‘‰ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š»š­ šæšØš¹ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼; š°š‘Œš¼ šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†. š’š²šøš¬š‘Šš¼, šŒ šøš°š‘‚ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„ š‘Œš©š‘‹š‘† š²š‘‚ šµš‘‰ š‘š²š‘‰š‘…š» š¹šÆš‘‰š²š‘Œš»š‘… šøš­ šæš©š‘‹ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… šŒ šøš°š‘‚ š¼š²š‘Œ š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š·š­ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š·š«š‘‰ š‘Œš©š‘‹š‘† š·šØ š‘‹š© š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„šÆš‘‹; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š·šØ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š·šØ š‘‹š© š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰šæš‘…; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š·šØ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰šæš‘… š·šØ š‘‹š© š‘Œš¬ šøšµ š‘„š°š» š®š» š®š‘† š‘…šÆš¼, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‰š®š»š²š‘Œ, š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘€š³š¼.

7 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘‹š“ š‘…š²š‘Œš‘†, šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ š¼š­ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š®š‘† š‘€š³š¼, š‘„š°š» š®š» š‘‹š© šŗ š‘…šÆš¼ š²š‘‚ š·š­, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‰š®š»š²š‘Œ, šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘† š®š» šøš°š‘† šŗš®š‘Œ š‘…šÆš¼ š°š‘Œš¼ š‘‰š®š»š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹.

8 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š‘‹š“ š‘…š²š‘Œš‘†, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šŒ šøš°š‘‚ š‘…š²š‘‹šøš¶š²š» š‘‹š«š‘‰ š»š­ š¼š²š‘†š“š‘‰ š²š‘‚ š·š­, šøš¶š®š½ š¼š²š‘†š“š‘‰ š®š‘†, š‘„š°š» š·šØ š‘‹š© š‘ŒšŖš» š¼š­ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š‘„š°š» š·šØ š‘‹š© šŗš¬š‘…š», šŗš²š» š‘„š°š» š·šØ š‘‹š© š¼š­ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š»š­ š‘Šš© š²š¹ š‘š«š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† šŖ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰ š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, š·š©, šøš¶š®š½ š®š‘† šØš»š²š‘‰š‘Œš²š‘Š, š°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š‘š©š¼š²š‘ƒ š‘ŒšŖš» š²š¶š©; š·š©, š‘„š°š» š·šØ š‘‹š© šøš°š‘‚ š‘„š°š» š¹š‘‰šÆš‘‡š²š‘… š‘€š®š‘š» š²š‘‚ šØš»š²š‘‰š‘Œš²š‘Š š‘Šš“š‘, šøš¶š®š½ š¶šØ šøš°š‘‚ š‘‰šØš‘†š²š‘Œ š»š­ š‘…š²š¹š¬š‘† šøš°š‘ƒ šŗš®š‘Œ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š»š­ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†.

9 Ā¶ š„ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰, š‘‹š“ š‘…š²š‘Œš‘†, š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š—š®š‘ š’šÆš‘Œš¾š²š‘‹š®š‘Œ š‘…š¹š©šæ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š; š·š©, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š®š‘† š‘Œš¬ š²š‘„š²š‘‰ š¶š© š‘Œš«š‘‰ š‘‹šØš‘Œš‘† šøš¶šÆš‘‰šŗš“ š‘‹š°š‘Œ šæš°š‘Œ šŗ š‘…š©š‘‚š¼, š¬š‘Œš‘ŠšØ š‘ƒš‘‰š­ š‘„ š²š»š¬š‘Œš®š‘ šŗš‘Šš²š¼ š²š‘‚ š–šØš‘†š²š‘… š—š‘‰š“š‘…š», šøš­ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹; š·š©, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„š°š» šøšØ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼.

10 šˆš‘Œš¼ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šˆš‘‹š·š­š‘ŠšÆšæ š‘…š¹š©šæ š²š‘Œš»š­ šžšØšÆš‘†š‘‰š²š‘‹, š®š‘Œ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šˆš‘‹š²š‘Œš“šøšŖ; š‘š«š‘‰ šøšØ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š, šŗš²š» š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» šæš²š‘‹ š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†, šŗš²š» š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ š‘„šÆš‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†.

11 šˆš‘Œš¼ šøšØ šøš°š‘ƒ š¹šµš²š‘‰ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š™šŖš‘„š²š‘‰ š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ š‘„šÆš‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ šøš°š‘ƒ š‘…šÆš‘Œš» šøš®š‘† š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘† š»š­ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š‘„ š»š“š¼š®š‘š‘† š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘Œš¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…, šøš¶š®š½ šŗš‘‰š®š‘šÆš‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š”š²š¼šØš‘‹š²š‘‰, š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘…š°š‘Šš‘‚š©š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š¬š‘Šš‘†.

12 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, š‘‹š“ š‘…š²š‘Œš‘†, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„š°š» š®š» š®š‘† š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘‰šŖšæ š²š‘‚ šµš‘‰ š”š²š¼šØš‘‹š²š‘‰, šøš­ š®š‘† š—š‘‰š“š‘…š», š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š‘„š°š» š·šØ š‘‹š²š‘…š» šŗš®š‘Šš¼ š·š«š‘‰ š‘šµš‘Œš¼š©š‘‡š²š‘Œ; š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š¼šÆš‘‚š®š‘Š š‘‡š°š‘Š š‘…šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ šøš®š‘† š‘‹š“š»šØ š¶š®š‘Œš¼š‘†, š·š©, šøš®š‘† š‘‡š°š‘š»š‘… š®š‘Œ š‘„ šøš¶š²š‘‰š‘Šš¶š®š‘Œš¼, š·š©, šøš¶šÆš‘Œ š«š‘Š šøš®š‘† šøš©š‘Š š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘‹š“š»šØ š‘…š»š«š‘‰š‘‹ š‘‡š°š‘Š šŗšØš» š²š¹šŖš‘Œ š·š­, š®š» š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š‘Œš¬ š¹šµš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š·š­ š»š­ š¼š‘‰š°š‘€ š·š­ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„ š‘€š²š‘Šš‘ š²š‘‚ š‘‹š®š‘†š²š‘‰šØ š°š‘Œš¼ šÆš‘Œš¼š‘Šš²š‘… š¶š¬, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘‰šŖšæ š²š¹šŖš‘Œ šøš¶š®š½ š·šØ šŖš‘‰ šŗš®š‘Šš», šøš¶š®š½ š®š‘† šŖ š‘‡š³š‘‰ š‘šµš‘Œš¼š©š‘‡š²š‘Œ, šŖ š‘šµš‘Œš¼š©š‘‡š²š‘Œ šøš¶šÆš‘‰šŖš‘Œ š®š‘ š‘‹šÆš‘Œ šŗš®š‘Šš¼ š‘„š© šæš°š‘ŒšŖš» š‘š«š‘Š.

13 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š»š«š» š»š­ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œš‘†; š·š©, šøšØ š¼š®š¼ š»šØš½ š‘„šÆš‘‹ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š‘ŒšŖš» š‘‰š®š»š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š‘‰š®š»š²š‘Œ.

14 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ, šæšØš¹š®š‘ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š»š­ š»šØš½ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š²š‘‹š²š‘ š«š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, šŗš²š‘€š®š‘Œš®š‘ š°š» š‘„ š‘…š®š»šØ š’šµš‘Œš»š®š‘š²š‘Š;

15 šˆš‘Œš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘Œš‘…š‘š«š‘‰š‘ƒ š»š­ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ š˜š®š¼; š°š‘Œš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ š˜š®š¼ š»š­ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ š£š·š­š‘Šš²šæ;

16 šˆš‘Œš¼ šØš‘‚š²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š¶š²š‘Œ š‘…š®š»šØ š»š­ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰, š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š¼ š‘€š«š‘Œ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘‹š²š‘ š«š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ šøš­ š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒš¶š²š‘‰š¼; š°š‘Œš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘Œš‘… š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

17 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š¶š®š‘„ š‘€š‘‰š©š» š¹šµš²š‘‰, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘Œš‘šµš‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„š¬š‘† š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘† šøš­ šøš°š¼ š‘€š«š‘Œ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šæš©š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš‘šÆš‘… š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šŗš°š¹š»š“š‘†š¼ š²š‘Œš»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…, š°š‘Œš¼ š®š‘‹šØš¼šØš²š»š‘ŠšØ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œš¼ š»š­ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š»š­ š®š‘Œš¼šÆš‘‚š²š‘‰ š»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„ š‘‰š«š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘„š© šøš°š¼ š¼š²š‘Œ.

18 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š®š‘„ š‘…š²š½ š‘€š‘‰š©š» š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ, š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘…š¹šØšæ, š°š‘Œš¼ š‘„š© š«š‘Šš‘…š¬ šøš°š¼ šøš¶š²š» š‘„š© š‘‡š³š¼ š‘…š¹šØšæ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ā€”

19 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š¹šØšæ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š‘‹š²š‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š»š­ š‘„ šæš²š‘Œš‘‚š®š‘Œš‘…š®š‘ š‘„šÆš‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š©š» š‘ƒšµš‘†š²š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šøš­ š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš° š°š‘Œš¼ š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš» šŗš°š¹š»š“š‘†š¼ š²š‘Œš»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š®š‘Œš‘…š» š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†.

20 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¼š®š¼ š¹š‘‰š²š‘…šØš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘Œš‘… š»š­ š‘€š¬ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

21 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š»š©šæš²š‘Œ šŗš“ š°š‘Œ šŖš‘‰š‘‹šØ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š®š‘Œ šøš¶š®š½ šˆš‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš®š‘† šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ š¶š²š‘‰ šæš°š‘…š» šŗš“ š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š¢š®š‘‹šøš“.

22 šˆš‘Œš¼ š°š‘š»š²š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ šŗš®š‘Œ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¼š©š‘† š¶š®š‘ƒšµš» š‘š­š¼, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š»š­ š»š©šæ š‘„šÆš‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘…š‘Šš© š‘„šÆš‘‹.

23 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¶š²š‘‰ š®š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘Šš¼ š²šŗšµš» š°š‘† š®š‘ šŗš“ š‘š“š‘‰, šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š²š‘‰š‘…š» š‘ŒšŖš» š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š‘š«š‘‰ š‘š®š‘‰ š‘ŠšÆš‘…š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ šŗš²š‘‰š‘Œš¼. š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘‰š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š°š‘† š‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š®š‘Œ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ š‘š“š‘‰ š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘‰š‘Œš¼.

24 šˆš‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘Šš¼ š²šŗšµš» š¶š®š‘„ šŖ š¹š®š‘Šš²š‘‰ š²š‘‚ š‘š“š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š®š» šŗš²š‘‰š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹ š‘ŒšŖš», š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š¼š®š¼ š»š©šæ šæš²š‘‰š²š¾.

25 š™š«š‘‰ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š²š‘‰š‘…š» š‘ŒšŖš» š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹; š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š¼š²š‘‰š‘…š» š‘„š© šæš²š‘‹ š‘Œš®š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, šŗš²š» š‘…š»š³š¼ š°š‘† š®š‘ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘…š»š‘‰š²šæ š¼š²š‘‹ š¶š®š‘„ š²š‘‹š©š‘†š‘‹š²š‘Œš».

26 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¼š®š¼ š‘…š»š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘…š¹šØšæ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š‘…š©š®š‘: š™š®š‘‰ š‘ŒšŖš», š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† š˜šŖš¼ š‘„š°š» šøš°š‘† š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š®š‘… š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š‘ƒš®š‘, š®š‘Œ š‘„ šøš¶š®š½ š®š‘† š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š°š» š·šØ šæš°š‘ŒšŖš» š‘Šš© š·š«š‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š«š‘Œ š²š‘… š»š­ š‘…š‘Šš© š²š‘….

27 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šøš°š¼ š‘…šÆš¼ š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š³šæ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘‡š©šæ š°š‘† š®š‘ š‘„š© š¶š²š‘‰ š²šŗšµš» š»š­ š»š²š‘‹šŗš²š‘Š š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘š«š‘Š. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š‘„š°š» š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š¶š²š‘‰ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š°š‘Œš¼ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš­ š¶š²š‘‰ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘†.

28 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬š¼ š¶š®š‘„ šŖ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š°š‘Œ š«š‘š²š‘Š š‘…šŖš‘Šš²š‘‹ š‘š®š‘‰ šæš©š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹.

29 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ šæš©š‘‹ šŖ š‘‚š¬š®š‘… š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ š²šŗš²š‘‚ š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, š‘…š©š®š‘: š”š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š°š‘Œš¼ š‘…šØšæ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹š“ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… šøš­š‘‹ šŒ šøš°š‘‚ š‘…šÆš‘Œš» š²š‘Œš»š­ š·š­ š»š­ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š‘€š³š¼ š»š“š¼š®š‘š‘†.

30 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šøš²š‘‰š¼ š‘„š®š‘… š‘‚š¬š®š‘…, š°š‘Œš¼ šŗš²šøšÆš‘Šš¼ š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† š‘ŒšŖš» šŖ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘ƒš²š‘Œš¼š²š‘‰, š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š¶š²š‘† š®š» šŖ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ šŖ š‘€š‘‰š©š» š»š²š‘‹š²š‘Šš½š­š²š‘… š‘Œš¬š®š‘†, šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š¶š²š‘† šŖ š‘…š»š®š‘Š š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š¹š²š‘‰š‘šÆšæš» š‘‹š“š‘Šš¼š‘Œš²š‘…, š°š‘† š®š‘ š®š» šøš°š¼ šŗš®š‘Œ šŖ šøš¶š®š‘…š¹š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š®š» š¼š®š¼ š¹š®š‘‰š‘… šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š‘‚šÆš‘‰šØ š‘…š¬š‘Šā€”

31 šˆš‘Œš¼ š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„ š‘‹š“š‘Šš¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘‚š¬š®š‘…, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š³šæ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Šš¼ š²š‘€šÆš‘Œ, š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ š²šŗšµš» š»š­ š»š²š‘‹šŗš²š‘Š š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, šøš¶š®š½ šøš°š¼ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬š¼ š‘„šÆš‘‹, š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š¼š®š‘…š¹š²š‘‰š‘…ā€”

32 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… šæš©š‘‹ š²š‘€šÆš‘Œ, š‘…š©š®š‘: š”š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘š«š‘‰ š‘„ šæš®š‘š¼š²š‘‹ š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š®š‘† š°š» šøš°š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š‘…šØšæ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹š“ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘…. šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š³šæ š²š‘€šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Šš¼.

33 šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š‘€šÆš‘Œ š‘„ š‘ƒš²š‘‰š¼ š»š“š‘‹ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… šæš©š‘‹, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘…š¹šØšæ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šæš°š‘ŒšŖš» šŗ š²š»š²š‘‰š¼ šŗš“ š‘‹š°š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š¼š®š¼ š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Š š²š‘€šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š³šæ š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ š²šŗšµš» š»š­ š¼š®š‘‚š“š¼ š²š‘…š²š‘Œš¼š²š‘‰.

34 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š‘š‘ŠšØ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… šøš¶š®š½ š¼š®š¼ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘‹š­š‘‚š²šŗš²š‘Š šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘š®š‘‰ šøš¶š®š½ š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹.

35 š¤šµ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¶š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹ šøš­ š¶š²š‘† šŖ š¤šØš‘š“š» šŗš“ šŗš²š‘‰š‘ƒ, šøš­ šøš°š¼ š¶š²š‘Œš‘… šŗš²š‘Šš«š‘š¼ š»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼ šŗš²š» šøš°š¼ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‹.

36 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ š»š²š‘‰š‘Œš¼ šøš®š‘‹ š²šŗšµš», š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘…š« š‘ƒš‘‰š­ š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š‘„ š‘š©š‘…š²š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¼š®š¼ š‘‡š“š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘† š‘„ š‘š©š‘…š²š‘† š²š‘‚ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘†. šˆš‘Œš¼ šøšØ šŗš²šøšÆš‘Šš¼ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘Šš®š‘š» š‘„šÆš‘‰ š“š‘† š»š­ šøšÆš‘‚š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š°š»š®š»š­š¼ š°š‘† š®š‘ š»š«šæš®š‘ š«š‘‰ š‘Šš®š‘š»š®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘‚š¬š®š‘…š²š‘† š»š­ š‘…š²š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­š‘‹ š‘„š© šŗš²šøšÆš‘Šš¼.

37 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š¼š®š¼ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š»š²š‘‰š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘Šš³šæ. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¹šµš²š‘‰ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š»š²š‘‰š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘Šš³šæ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š‘š©š‘…š²š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“.

38 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‹š°š‘Œ: š’š²šøš¬š‘Šš¼, šøš¶š²š» š¼š­ š«š‘Š š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š‘‹šØš‘Œ, š°š‘Œš¼ šøš­ š®š‘† š®š» š¶š®š‘„ šøš­š‘‹ š‘„šØš‘† š‘‹šÆš‘Œ š¼š­ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š‘…?

39 š¤šµ š‘„ š‘‹š°š‘Œā€™š‘† š‘Œš©š‘‹ š¶š²š‘† šŠš‘‹š®š‘Œš²š¼š°šŗ. šˆš‘Œš¼ šŠš‘‹š®š‘Œš²š¼š°šŗ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: šœš© š¼š­ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š‘… š¶š®š‘„ š‘„ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘† š²š‘‚ š˜šŖš¼.

40 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹: šš¶š²š» š‘‡š°š‘Š š¶šØ š¼š­, š‘„š°š» š‘„š®š‘… šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š‘‹š© šŗ š‘‰š²š‘‹š­š‘‚š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬š®š‘ š²š‘…?

41 šˆš‘Œš¼ šŠš‘‹š®š‘Œš²š¼š°šŗ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: šš­ š‘‹š²š‘…š» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘…, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š·šØ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š‘š©š‘ƒ š®š‘Œ š—š‘‰š“š‘…š», šøš­ š¶š²š‘† š»š«š» š²š‘Œš»š­ š·š­ šŗš“ šˆš‘Šš‘‹š², š°š‘Œš¼ šˆš‘‹š·š­š‘ŠšÆšæ, š°š‘Œš¼ šžšØšÆš‘†š‘‰š²š‘‹; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š·šØ š‘‡š°š‘Š š¼š­ š‘„š®š‘…, š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‰š²š‘‹š­š‘‚š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬š®š‘ š·š­.

42 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š«š‘Š š¼š®š¼ šŗš²š‘€š®š‘Œ š»š­ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ šøš®š‘‹ šøš­ šøš°š¼ š‘‡š©šæš²š‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; š·š©, š‘„š© š¼š®š¼ šæš‘‰š“ šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š¶š²š‘† š¼š®š‘…š¹š²š‘‰š‘…š».

43 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šæš°š‘…š» š‘„šÆš‘‰ š“š‘† š²šŗšµš», š°š‘Œš¼ š‘…š« š‘„š°š» š‘„ šæš‘Ššµš¼ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š¶š²š‘† š¼š®š‘…š¹š²š‘‰š‘…š» š‘š‘‰š²š‘‹ š¬š‘‚š²š‘‰š‘‡š°š¼š¬š®š‘ š‘„šÆš‘‹, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘Šš¼ š²šŗšµš», š·š© šÆš‘‚š‘‰šØ š‘…š¬š‘Š, šŗš“ šŖ š¹š®š‘Šš²š‘‰ š²š‘‚ š‘š“š‘‰.

44 šˆš‘Œš¼ š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘Šš¼ š²šŗšµš»; š·š©, š‘„š© š¶š²š‘‰ š°š‘† š®š‘ š®š‘Œ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ šŖ š‘š‘Šš©š‘‹š®š‘ š‘š“š‘‰, š·šÆš» š®š» š¼š®š¼ šøšŖš‘‰š‘‹ š‘„šÆš‘‹ š‘ŒšŖš», š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š¼š®š¼ š®š» š»š©šæ šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘š®š‘Šš¼ š¶š®š‘„ š‘„š°š» š¾š¬š® šøš¶š®š½ š®š‘† š²š‘Œš‘…š¹šØšæš²šŗš²š‘Š š°š‘Œš¼ š‘š³š‘Š š²š‘‚ š‘€š‘Šš«š‘‰šØ.

45 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ šš¬š‘ŠšØ šš¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š˜šŖš¼ š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š¼šµš‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šÆš‘Œš»š²š‘‰ š®š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘š®š‘Šš¼ š°š‘† š®š‘ š¶š®š‘„ š‘š“š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„š© šæš³š¼ š‘…š¹šØšæ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š¶š²š‘‰š¼š‘†.

46 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ šæš©š‘‹ šŖ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š·š©, šŖ š¹š‘ŠšÆš‘†š²š‘Œš» š‘‚š¬š®š‘…, š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ šŖ šøš¶š®š‘…š¹š²š‘‰, š‘…š©š®š‘:

47 š‘šØš‘…, š¹šØš‘… šŗ š²š‘Œš»š­ š·š­, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘š©š‘ƒ š®š‘Œ š‘‹š“ šŽšÆš‘Š š’š²š‘Šš²š‘‚š²š¼, šøš­ š¶š²š‘† š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘šµš‘Œš¼š©š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼.

48 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šøš²š‘‰š¼ š‘„š®š‘… š‘„š© šæš°š‘…š» š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š“š‘† š°š‘† š®š‘ š»š­ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ šøš¶šÆš‘Œš‘… š‘„ š‘‚š¬š®š‘… šæš©š‘‹; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š‘…š« š‘„ šøšÆš‘‚š²š‘Œš‘† š¬š¹š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘† šæš©š‘‹ š¼šµš‘Œ šµš» š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘‹š®š‘Œš®š‘…š»š²š‘‰š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹.

49 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š²šŗšµš» š‘ƒš‘‰šØ šøš²š‘Œš¼š‘‰š²š¼ š‘…š¬š‘Šš‘† šøš­ š‘…š« š°š‘Œš¼ šøš²š‘‰š¼ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ šŗš®š¼š²š‘Œ š»š­ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Š š‘ŒšŖš», š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š‘‡š³š¼ š‘„š© š¼šµš».

50 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‹š®š‘Œš®š‘…š»š²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š®š‘ š‘ƒš‘‰š­šµš» š«š‘Š š‘„ š‘‰šØš¾š²š‘Œš‘† š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš» š«š‘Š š‘„ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘„š© šøš°š¼ šøš²š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š‘…šØš‘Œ, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¶š²š‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š®š‘Œš‘…š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ šÆš‘‚š®š¼š²š‘Œš‘…š²š‘† šøš¶š®š½ š‘„š© šøš°š¼ š‘‰š²š‘…šØš‘‚š¼.

51 šˆš‘Œš¼ š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† š¶š²š‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š®š‘Œš‘…š» š¼š®š¼ š‘Šš© š¼šµš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¶šÆš¹š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š¶š«š‘‰, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„šÆš‘‰ šøš©š»š‘‰š²š¼ š°š‘Œš¼ š‘„ š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†.

52 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š·šØš‘Šš¼ š²š¹ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 6

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† šøš°š¼ šÆš‘Œš¼š²š¼, š«š‘Š š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† šøš°š¼ šøš°š¹š²š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹, š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹, šŖ š‘‰š“š½š²š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘… š¼š®š¼ š®šæš‘…šØš¼ š‘„š°š» š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘š²š‘‰š‘‹š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»šÆš¼šØš‘Œš²š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘š©š‘ƒ.

2 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš­ šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ š®š‘‹š¹šÆš‘Œš®š»š²š‘Œš» š°š‘Œš¼ š‘€š‘‰š¬š‘…š‘ŠšØ š¶š®šæš²š¼, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š¾šÆšæš» š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘„ š¹š‘‰šØš½š®š‘ š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“š®š‘ šøš¶š®š½ š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹.

3 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š½š²š‘‰š½ š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š® šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š‘ˆš²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š·š©, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š½š²š‘‰š½ š²š‘‚ š˜šŖš¼, šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘šÆš‘Šš¬š‘‡š®š¹ š¶š²š‘Œ š¶š®š‘„ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‰š²š¾š¬š®š‘… š¶š²š‘Œ š¶š®š‘„ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š®.

4 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š¼šµš‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š‘„ š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š‘ˆš²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š®š‘€š‘†š«š‘‰š» š‘„šÆš‘‹ š»š­ š‘š©š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘….

5 šš©, š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š¶š®š‘„ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ, š²š‘Œš»š­ š‘„ šŗš‘‰š®š‘š®š‘ š¼šµš‘Œ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¼šÆš¹š‘ƒš‘… š²š‘‚ šøš·š­š‘‹š®š‘Šš®š»šØ, š»š­ šŗ š‘„ šøš²š‘‹šŗš²š‘Š š‘šŖš‘Šš¬š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š˜šŖš¼ š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š°š‘‹.

6 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ š‘€š¬ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼; š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š¶šÆš‘Œš» š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼, š»š­ š¹š‘‰šØš½ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰.

7 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¹šØš‘… š®š‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š¼š®š¼ š‘€š¬ š®š‘Œš»š­ šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š³š¼, šøš¶šÆš‘„š²š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š«š‘‰ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

8 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘€š¬ šøš¶š®š‘„š²š‘‰š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘„š© š¶š³š¼, šøš¶šÆš‘„š²š‘‰ š®š» š¶š²š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š«š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š‘š‘‰šØ š®š‘Œš»š²š‘‰šæš«š‘‰š‘… š¶š²š‘Œ š¶š®š‘„ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰, š»š­ šŗš“ š°š‘Œš¼ š»š­ š‘…šÆš‘Š, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘€šÆš» š‘€š©š‘Œ, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¼š²š‘†š“š‘‰.

9 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© šŗš²šæš©š‘‹ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘‰š®š½, šŗš¬š‘ƒ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š°š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘ š¹š‘ŠšÆš‘Œš»šØ š²š‘‚ š‘€š¬š‘Šš¼, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š¹š‘‰šÆš‘‡š²š‘… š‘‹šÆš»š²š‘Šš‘†, šŗš¬š‘ƒ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ.

10 š¤šµ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒ š¶š²š‘† šæš«š‘Šš¼ š¢šØšøš“, š°š‘Œš¼ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ š¶š²š‘† šæš«š‘Šš¼ š£š·š­š‘Šš²šæ, šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š°š‘š»š²š‘‰ š‘„ š‘…š²š‘Œ š²š‘‚ šžšÆš¼š²šæš“š²; š‘š«š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š®š¼ šŗš‘‰š®š‘ š£š·š­š‘Šš²šæ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘…šµš‘ƒ.

11 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š‘€š¬š‘Šš¼ š®š‘Œ šŗš¬š‘ƒ š‘„šØš‘† š‘Šš°š‘Œš¼š‘†, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š¹š‘‰šÆš‘‡š²š‘… š«š‘‰ š²š‘‚ šÆš‘‚š‘‰šØ šæš“š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š«š‘Šš‘…š¬ šæš·š³š‘‰šØš²š‘… š¶š²š‘‰šæš‘‹š²š‘Œ, šøš­ š¼š®š¼ š¶š²š‘‰šæ š«š‘Š šæš“š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š«š‘‰ š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‰š²š‘š“š‘Œ š®š»; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š¼š®š¼ šŗš²šæš²š‘‹ š‘‰š®š½.

12 šœš© š¼š®š¼ š‘‰š©š‘† š‘€š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ š²šŗš²š‘Œš¼š²š‘Œš‘…, šŗš¬š‘ƒ š®š‘Œ š‘„ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…šµš‘ƒ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘š‘Šš²š‘‰š®š‘‡ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, šŗš¬š‘ƒ š®š‘Œ š‘„ š‘Œš«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…šµš‘ƒ. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‹š²š‘Šš»š®š¹š‘Šš“ š°š‘Œš¼ š¶š°šæš‘… š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘…š»š‘‰š«š‘ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š©š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘š‘ŠšŖšæš‘… š°š‘Œš¼ šøš²š‘‰š¼š‘†, š·š©, š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘š°š»š‘Šš®š‘š‘†.

13 š’š²šøš¬š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š®š‘‹š²š‘Œ š¼š®š¼ š»š¬š®š‘Š š°š‘Œš¼ š‘…š¹š®š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‹š©šæ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ šæš‘Šš«š‘ƒ, š²š‘‚ š‘š“š‘Œ-š»š¶š“š‘Œš¼ š‘Šš®š‘Œš²š‘Œ š°š‘Œš¼ šæš‘Šš«š‘ƒ š²š‘‚ šÆš‘‚š‘‰šØ šæš“š‘Œš¼, š»š­ šæš‘Šš¬š‘„ š‘„šÆš‘‰ š‘Œš©šæš²š¼š‘Œš²š‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š·š®š‘‰ š¼š®š¼ š¹š°š‘… š²š¶š© š®š‘Œ š¹šØš‘….

14 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ šøš°š‘‚ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š® š°š‘Œš¼ š¹šØš‘…, š·š©, š‘‹š²š½ š¹š‘‰šØš½š®š‘ š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØš‘† šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š»š­ šæš²š‘‹. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¹š°š‘…š» š²š¶š© š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰.

15 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹ š¶š²š‘† š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ šŗš“ š°š‘Œ š²š‘Œš‘Œš¬š‘Œ šøš°š‘Œš¼ š°š‘† šøšØ š‘…š°š» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš». šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘…š©š‘‹ š·š®š‘‰, š‘„š°š» šøš®š‘† š‘…š²š‘Œ, šøš­ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š²š¹š¬š®š‘Œš»š²š¼ šŗš“ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š®š‘Œ šøš®š‘† š‘…š»šÆš¼, š¶š²š‘† š«š‘Šš‘…š¬ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰.

16 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ šæš²š‘‹šÆš‘Œš‘…š‘‹š²š‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘€š‘‰š¬ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š¶š®šæš²š¼ š²š‘€šÆš‘Œ.

17 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š¼ šŗš‘ŠšÆš‘…š» š‘„šÆš‘‹ š‘…š¬ š‘Šš«š‘ š¶š®š‘„ š‘„ š‘‰š®š½š²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šŗš®š‘Œ š‘…š»š²š‘‰š¼ š²š¹ š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰, š»š­ š¶š«š‘‰š‘†, š‘Œš«š‘‰ š»š­ šŗš‘Šš²š¼š‘‡šÆš¼; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘…šÆš» š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†; š·š©, š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘…šØšæ š»š­ š‘€šÆš» š‘€š©š‘Œ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗ š‘Šš®š‘š»š²š¼ š²š¹ š¶š²š‘Œ š²šŗš²š‘‚ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šæš²š‘‹š®š» š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘‰šŖšŗ š°š‘Œš¼ š»š­ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘€šÆš» š‘€š©š‘Œ.

18 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š¬š‘† š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š²š‘‰š‘† š¶š²š‘‰ šŖ šŗš°š‘Œš¼ šøš­ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘š«š‘‰š‘‹š¼ šŗš“ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šøš°š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š²š‘‚ š˜š°š¼š®š°š‘Œš»š²š‘Œā€™š‘† šŗš°š‘Œš¼. š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘‹š«š‘‰ š‘Œš­š‘‹š²š‘‰š²š‘… š²š‘‹š²š‘ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¶š®šæš²š¼ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ šæš«š‘Šš¼ š˜š°š¼š®š°š‘Œš»š²š‘Œā€™š‘† š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰š‘†.

19 šˆš‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† š‘„š© šøš­ š¼š®š¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾ ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹, š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œ, šøš¶š“š‘Š š®š‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š‘šµš‘Œš¼.

20 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š‘šµš‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹ š‘„š© š¶š²š‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘…šŖš‘‰š¬š‘š²š‘Š; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š·š­š‘† šÆš‘‚š‘‰šØ š‘‹šØš‘Œš‘† š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¹šµš²š‘‰ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„šÆš‘‹ š«š‘ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

21 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šš©š»š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘…š»š²š‘‰ š²š¹ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š·š­š‘Œš“š» š¶š®š‘„ š‘„š¬š‘† šŗš°š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šÆš‘Œš»š²š‘‰ š®š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘ƒš‘…, š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š¹š‘‰š²š»šÆšæš» š°š‘Œš¼ š¹š‘‰š²š‘†š²š‘‰š‘‚ š¶š²š‘Œ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ š®š‘Œ šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¼š®š‘š®šæš²š‘Šš» š‘…š²š‘‰šæš²š‘‹š‘…š»š°š‘Œš‘…š²š‘† š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ š¹š‘Šš©š‘…š», š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»šØš‘Šš®š‘š‘†.

22 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š“š‘Œš‘†, š·š©, š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘…š“š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¶š²š‘‰š¼š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š¼š®š‘…š»š®š‘š‘€š¶š®š‘‡ šŖ šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ šøš­ šøš°š¼ šÆš‘Œš»š²š‘‰š¼ š®š‘Œš»š­ š‘„ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš», š‘„š°š» šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ š‘‡š³š¼ š¼š­ šøšØ š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» šŗ š®š‘Œš¾š²š‘‰š¼ šŗš“ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰, š‘Œš«š‘‰ šŗš“ š‘„š¬š‘† šøš­ š¼š®š¼ šŗš²š‘Šš«š‘ š»š­ šøš®š‘† šŗš°š‘Œš¼, šøš­ šøš°š¼ š»š©šæš²š‘Œ š‘„š®š‘… šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš».

23 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š‘‹š“š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘…š»šØš‘Š, š°š‘Œš¼ šæš²š‘‹š®š» šøš«š‘‰š¼š²š‘‹š‘† š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, šæšŖš‘Œš»š‘‰šÆš‘‰šØ š»š­ š‘„ š‘Šš«š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘Œš»š‘‰šØ š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š‘Šš«š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼.

24 šˆš‘Œš¼ šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„š¬š‘† šøš­ šŗš²š‘Šš«š‘š¼ š»š­ š‘„šÆš‘‰ šŗš°š‘Œš¼ š‘‡š³š¼ š‘‰š²š‘‚šØš‘Š š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘†, š‘‡š³š¼ šŗ š»š‘‰š“š¼, š‘ŒšŖš» š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘Šš«š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘Œš»š‘‰šØ, šŗš²š» š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘Šš«š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ šŗš“ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š—š®š‘‡šæš­š‘‹š²š‘Œ.

25 š¤šµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† š‘„šØš‘† š‘…šØšæš‘‰š²š» š¬š‘ƒš‘… š°š‘Œš¼ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš»š‘… šøš¶š®š½ šˆš‘Šš‘‹š² šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œ š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼, š‘ŠšÆš‘…š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ šŖ š‘‹šØš‘Œš‘† š²š‘‚ šŗš‘‰š®š‘š®š‘ š¼šµš‘Œ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘Œš»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

26 š¤šµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š¬š‘† š‘…šØšæš‘‰š²š» š¬š‘ƒš‘… š°š‘Œš¼ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš»š‘… š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» šæš²š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š¶š²š‘‰ š¼š²š‘Šš®š‘‚š²š‘‰š¼ š²š‘Œš»š­ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¶š²š‘‰ š¹š³š» š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š» š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ šŗš“ š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­ š¼š®š¼ š®š‘Œš»š“š‘… šµš‘‰ š‘š²š‘‰š‘…š» š¹šÆš‘‰š²š‘Œš»š‘… š»š­ š¹šŖš‘‰š»š©šæ š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰šŗš®š¼š²š‘Œ š‘š‘‰š­š»ā€”

27 šš©, š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­ š¼š®š¼ š¹š‘ŠšŖš» š¶š®š‘„ š—š©š‘Œ, š‘„š°š» š®š‘ šøšØ š¶š³š¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ ššŗš²š‘Š š®š» š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» šŗ š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼. šˆš‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š¹š‘ŠšŖš» š¶š®š‘„ š—š©š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘šŖš‘Šš¬š²š‘‰š‘† š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„š°š» š»š“š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ.

28 šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š®š» š®š‘† š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­ š¹š³š» š®š» š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ šŗš®š‘Šš¼ šŖ š»šµš²š‘‰ š‘…š²š‘š®š‘‡š²š‘Œš»š‘ŠšØ šøš“ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘€šÆš» š»š­ šøšÆš‘‚š²š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­ š‘ŠšÆš¼ š«š‘Œ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ šæš©š‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„š°š» š»šµš²š‘‰ š®š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼; šøš­ š‘…š¹š‘‰šÆš¼ š‘„ š¶š²š‘‰šæš‘… š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š«š‘Š š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š²š‘Œš»š®š‘Š šøšØ š¼š‘‰š°š‘€š¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š¼šµš‘Œ š»š­ š°š‘Œ š®š‘Œš»š“š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š»š­ š°š‘Œ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ šøšÆš‘Š.

29 šš©, š®š» š®š‘† š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ šŗšØš®š‘ šøš­ š¹š³š» š®š» š®š‘Œš»š­ š‘„ šøšŖš‘‰š» š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š»š­ š‘…š»š®š‘Š šæšÆš‘‰šØ š«š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰; š°š‘Œš¼ šøšØ šøš°š‘† šŗš‘‰š«š» š®š» š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ šŗš²š‘€š®š‘Œš®š‘ š²š‘‚ š‘‹š°š‘Œ šØš‘‚š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„š®š‘… š»š“š‘‹.

30 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† šøšØ šøš­ š®š‘† š‘„ š«š‘ƒš²š‘‰ š²š‘‚ š«š‘Š š‘…š®š‘Œ. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š¼š²š‘ƒ šæšÆš‘‰šØ š«š‘Œ šøš®š‘† š¶š²š‘‰šæš‘… š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘ƒ šøš°š‘Œš¼ š¼šµš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘ŠšŖš»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘ƒš‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘‚š²š‘Œš²š‘Œš»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘Šš°š‘Œš‘† š²š‘‚ š«š‘š²š‘Š š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š‘š‘‰š²š‘‹ š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š»š­ š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š°š‘† šøšØ šæš°š‘Œ š‘€šÆš» šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ.

31 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ šøš°š¼ š‘€šŖš» š‘€š‘‰š©š» šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š·š©, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ šŗš²šæš²š‘‹ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š¶š®šæš²š¼; š·š©, š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ šøš°š¼ š»š²š‘‰š‘Œš¼ šµš» š²š‘‚ š‘„ š¶š© š²š‘‚ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š»š‘‰š°š‘‹š¹š²š‘Š š²š‘Œš¼š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘šØš» š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š¶š©š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šŗš®š‘Šš¼ š²š¹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š“š¼š²š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘€š¬š‘Šš¼ š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰.

32 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š«š‘Š š‘„šØš‘† š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘† š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ŒšŖš» š‘‹šÆš‘ŒšØ š·š®š‘‰š‘†, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šŖ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š®š» šøš°š¼ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

33 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘€š‘‰š¬ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘† š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰ š«š‘Šš‘…š¬, š»š­ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š‘…šŖš‘‰š¬ š°š‘Œš¼ š‘Šš°š‘‹š²š‘Œš»š©š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘….

34 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š¼š®š¼ šŗš²š‘€š®š‘Œ š»š­ š¼š¶š®š‘Œš¼š²š‘Š š®š‘Œ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘, š°š‘Œš¼ š‘€š‘‰š¬ š®š‘Œ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘†, šøš¶š“š‘Š š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘€š‘‰š¬ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š®š‘Œ š‘„ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼; š·š©, š‘„š© š¼š®š¼ šŗš²š‘€š®š‘Œ š»š­ šæšØš¹ šøš®š‘† š‘…š»š°š½š­š»š‘… š°š‘Œš¼ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘…, š°š‘Œš¼ š»š­ š¶š«šæ š®š‘Œ š»š‘‰š­š‘ƒ š°š‘Œš¼ š²š¹š‘‰š“š»š‘Œš²š‘… šŗš²š‘š«š‘‰ šøš®š‘‹.

35 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ šš¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¶š®š‘„š¼š‘‰š« š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ šøšŖš‘‰š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘….

36 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¹š«š‘‰ šµš» šøš®š‘† šš¹š®š‘‰š®š» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šØš‘†šØš‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š¶š®š‘Šš®š‘š‘Œš²š‘… š»š­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†.

37 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ šøš²š‘Œš» š‘„ šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¶š®šæš²š¼ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š®š‘… šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š¶š²š‘† š²š»š²š‘‰š‘ŠšØ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

38 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š«š‘Œ š‘„ š²š‘„š²š‘‰ šøš°š‘Œš¼, š‘„š°š» š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š¼š®š¼ šŗš®š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š°š‘Œš¼ š‘…š²š¹š«š‘‰š» š‘„šÆš‘‹, šŗš²š‘€š®š‘Œš®š‘ š°š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¶š®šæš²š¼ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹, š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š¼ š¬š‘‚š²š‘‰š‘…š¹š‘‰šÆš¼ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š°š‘Œš¼ šøš°š¼ š‘…š²š¼š­š‘…š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘… š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© šøš°š¼ šæš²š‘‹ š¼šµš‘Œ š»š­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰šæš‘… š°š‘Œš¼ š¹šŖš‘‰š»š©šæ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š¹š¬š®š‘Šš‘†, š°š‘Œš¼ š»š­ š¾š¬š®š‘Œ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ šæšŖš‘‹šŗš®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘†.

39 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š¼š®š¼ š²šŗš»š©š‘Œ š‘„ š‘…š¬š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š¾š‘‹š²š‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš‘‹š²š‘Œš», š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š»š‘‰š°š‘‹š¹š²š‘Š š²š‘Œš¼š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘šØš» š°š‘Œš¼ š‘…š‘‹š“š» š°š‘Œš¼ š‘‰šÆš‘Œš¼ š°š‘Œš¼ š»š²š‘‰š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šŗš°šæš‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¹š³š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‹šØšæ, š°š‘Œš¼ š‘„ šøš²š‘‹šŗš²š‘Š š‘šŖš‘Šš¬š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š˜šŖš¼.

40 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š°š‘Œ š«š‘š²š‘Š š‘…š»š©š», š°š‘Œš¼ š‘‰š“š¹š²š‘Œš®š‘ š‘š«š‘‰ š°š‘Œ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

41 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 7

šœ š‘š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, šœ šš²š‘Œ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œā€”š˜šŖš¼ š‘ƒš‘‰šÆš»š²š‘Œš‘† š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š‘„š°š» šøšØ š¶š®š‘Š š‘‚š®š‘†š®š» š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ šøš®š‘† š°š‘š‘€š²š‘‰, š»š­ š‘„šÆš‘‰ š²š»š²š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„š© š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…. š˜šŖš¼ š‘…š‘‹š“š»š²š‘ƒ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š¶š®š‘„ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘…; š‘„š© š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹. šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, šŖ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

1 [III] Ā¶ š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…š®šæš‘…š»šØ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š‘„š°š» š¤šØš‘š“, š‘„ š‘…š²š‘Œ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œš¼ š»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš° š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼.

2 š™š«š‘‰ šøšØ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹;

3 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š¾šÆšæš» š«š‘Š šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» šøšØ šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š‘…š»š© š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹, šŗš²š» š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘Œš²š»š®š‘‚š®š»šØ.

4 šˆš‘Œš¼ š‘…šØš®š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š®š‘Œ šŖ š‘…š»š©š» š²š‘‚ š‘…š²š½ š«š‘š²š‘Š š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„š¬š‘† š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š‘š®š‘Šš®š‘ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»š‘…ā€”šøš°š‘‚š®š‘ š·š­š‘…š²š‘‰š¹š» š‘„ š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼; š‘Šš©š®š‘ š²š‘…š“š¼ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š‘ŒšŖš» š®š‘Œ š‘„ š‘ŠšØš‘…š» š²š‘‰š“š» šŗš²š‘š«š‘‰ šøš®š‘‹; š¼š­š®š‘ š‘Œš¬ š¾š²š‘…š»š®š‘… š²š‘Œš»š­ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ;

5 š—š²š‘Œš¼šÆš‘‹š®š‘ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘… šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘…; š‘ŠšÆš»š®š‘ š‘„ š‘€š®š‘Šš»šØ š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š®šæš²š¼ š‘€š¬ š²š‘Œš¹š²š‘Œš®š‘‡š» šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘‹š²š‘ŒšØ; š°š‘Œš¼ š‘‹š«š‘‰š¬š‘‚š²š‘‰ š»š­ šŗ šøšÆš‘Šš¼ š®š‘Œ š«š‘š®š‘… š°š» š‘„ šøšÆš¼ š²š‘‚ š‘€š²š‘‚š²š‘‰š‘Œš‘‹š²š‘Œš», š»š­ š‘‰š­š‘Š š°š‘Œš¼ š¼š­ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¶š®š‘Šš‘†, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘€šÆš» š‘€š©š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘€š‘Šš«š‘‰šØ š²š‘‚ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼, š°š‘Œš¼, š‘‹š«š‘‰š¬š‘‚š²š‘‰, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ šØš‘†š®š‘ŠšØ šæš²š‘‹š®š» š²š¼š²š‘Šš»š²š‘‰šØ, š°š‘Œš¼ š‘…š»šØš‘Š, š°š‘Œš¼ šæš®š‘Š, š°š‘Œš¼ š¼š­ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š¶š®š‘Šš‘†ā€”

6 š¤šµ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ šøš°š¼ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ŒšŖš» š‘‹šÆš‘ŒšØ š·š®š‘‰š‘†; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ š‘…š« š®š», šøš®š‘† šøšŖš‘‰š» š¶š²š‘† š‘…š¶š¬š‘Šš²š‘Œ š¶š®š‘„ š‘…šŖš‘‰š¬ š¶š®š‘ƒš®š‘Œ šøš®š‘† šŗš‘‰šÆš‘…š»; š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š®šæš‘…šæš‘Šš©š‘‹ š®š‘Œ š‘„ š°š‘€š²š‘ŒšØ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘…š¬š‘Š:

7 š„, š‘„š°š» šŒ šæš³š¼ šøš°š‘‚ šøš°š¼ š‘‹š“ š¼š©š‘† š®š‘Œ š‘„ š¼š©š‘† šøš¶šÆš‘Œ š‘‹š“ š‘šŖš‘„š²š‘‰ š¤šØš‘š“ š‘š²š‘‰š‘…š» šæš©š‘‹ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹, š‘„š°š» šŒ šæš³š¼ šøš°š‘‚ š¾š¬š®š¼ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹ š®š‘Œ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘‹š®š‘…š» š‘Šš°š‘Œš¼; š‘„šÆš‘Œ š¶š²š‘‰ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š šØš‘†šØ š»š­ šŗ šÆš‘Œš»š‘‰šØš»š²š¼, š‘š²š‘‰š‘‹ š»š­ šæšØš¹ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š‘…š‘Šš¬ š»š­ šŗ š‘ŠšÆš¼ š»š­ š¼š­ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ šæš¶š®šæ š»š­ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ā€”

8 šš©, š®š‘ š‘‹š“ š¼š©š‘† šæš³š¼ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š®š‘Œ š‘„š¬š‘† š¼š©š‘†, š‘„šÆš‘Œ š¶š³š¼ š‘‹š“ š‘…š¬š‘Š šøš°š‘‚ šøš°š¼ š¾š¬š® š®š‘Œ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ.

9 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š°š‘‹ šæš²š‘Œš‘…š“š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘‹š“ š¼š©š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘‹š“ š‘…š¬š‘Š š‘‡š°š‘Š šŗ š‘š®š‘Šš¼ š¶š®š‘„ š‘…šŖš‘‰š¬ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ.

10 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† š²š¹šŖš‘Œ šŖ š»šµš²š‘‰, šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘€šŖš‘‰š¼š²š‘Œ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, šøš¶š®š½ š¶š²š‘† šŗš“ š‘„ šøš“š¶š© šøš¶š®š½ š‘ŠšÆš¼ š»š­ š‘„ š½šØš‘ š‘‹šŖš‘‰šæš²š», šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, š¤šØš‘š“ šøš°š¼ šŗšµš¼ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š»šµš²š‘‰ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘Œ šøš®š‘† š‘€šŖš‘‰š¼š²š‘Œ, šøš¶š®š½ š»šµš²š‘‰ š¶š²š‘† š«š‘Šš‘…š¬ š‘Œš®š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘€šŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘€š©š» šŗš“ šøš¶š®š½ š‘ŠšÆš¼ š‘„ šøš“š¶š©.

11 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‰š»š²š‘Œ š‘‹šÆš‘Œ š¹š°š‘…š®š‘ šŗš“ š°š‘Œš¼ š‘…š« š¤šØš‘š“ š°š‘† šøšØ š¶š²š‘† š¹š«š‘‰š®š‘ šµš» šøš®š‘† š‘…š¬š‘Š š²š‘Œš»š­ š˜šŖš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š»šµš²š‘‰; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘‰š°š‘Œ š°š‘Œš¼ š»š¬š‘Šš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš¶š²š» š‘„š© šøš°š¼ š‘…šØš‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šæš©š‘‹ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š®š‘Œ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼š‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘Œš¬ š‘„ šæš«š‘† š²š‘‚ š‘…š¬ š‘€š‘‰š©š» š‘‹š«š‘‰š‘Œš®š‘ š‘š«š‘‰ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

12 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ š²š‘‰š¬š‘† šøšØ šŗš²šøšÆš‘Šš¼ š‘„ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼š‘† š²š‘‚ š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ šøš°š¼ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰.

13 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ š¬š¹š²š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘‹šµš‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: š’š²šøš¬š‘Šš¼, šøš¶š“ šøš°š‘‚ š·šØ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰? šœš°š» šŒ š‘‹š© š»šÆš‘Š š·š­ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†?

14 šš©, šŗš²šæš²š‘† šŒ šøš°š‘‚ š‘€šŖš» š²š¹šŖš‘Œ š‘‹š“ š»šµš²š‘‰ š‘„š°š» šŒ š‘‹š“š» š¹š«š‘‰ šµš» š‘‹š“ š‘…š¬š‘Š š²š‘Œš»š­ š‘‹š“ š˜šŖš¼, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š®šæš‘…šØš¼š®š‘ š‘…šŖš‘‰š¬ š²š‘‚ š‘‹š“ šøšŖš‘‰š», šøš¶š®š½ š®š‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†!

15 šˆš‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘‹š“ š‘‹š«š‘‰š‘Œš®š‘ š°š‘Œš¼ š‘Šš°š‘‹š²š‘Œš»š©š‘‡š²š‘Œ š·šØ šøš°š‘‚ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Š; š·š©, š°š‘Œš¼ š·šØ šøš°š‘‚ š‘€š‘‰š©š» š‘ŒšØš¼ š»š­ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Š; š·š©, š·šØ š«š» š»š­ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Š šŗš²šæš²š‘† š·šØ šŖš‘‰ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š¶š© š‘„š°š» š‘„ š¼šÆš‘‚š®š‘Š šøš°š‘† š‘€šŖš» š‘…š¬ š‘€š‘‰š©š» šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘….

16 šš©, šøšµ šæš³š¼ š·š­ šøš°š‘‚ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š¶š© š»š­ š‘„ š®š‘Œš»š“š‘…š®š‘ š²š‘‚ šøš®š‘‹ šøš­ š®š‘† š‘…šØšæš®š‘ š»š­ šøš²š‘‰š‘Š š²š¶š© š·š«š‘‰ š‘…š¬š‘Šš‘† š¼šµš‘Œ š»š­ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š‘‹š®š‘†š²š‘‰šØ š°š‘Œš¼ šÆš‘Œš¼š‘Šš²š‘… š¶š¬?

17 š„ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ! šš¶š“ š¶š®š‘Š š·šØ š¼š“? š“š²š‘‰š‘Œ š·šØ, š»š²š‘‰š‘Œ š·šØ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼. šš¶š“ šøš°š‘† šøšØ š‘š«š‘‰š‘…š©šæš²š‘Œ š·š­?

18 š†š» š®š‘† šŗš²šæš²š‘† š·š­ šøš°š‘‚ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œš¼ š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…; š·š©, š·šØ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘€š³š¼ š‘‡šÆš¹š²š‘‰š¼; š·š©, š·šØ šøš°š‘‚ š¹š‘‰š²š‘‚š¬šæš» šøš®š‘‹ š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š­.

19 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘Œš‘…š»šÆš¼ š²š‘‚ š‘€š°š‘„š²š‘‰š®š‘ š·š­, š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…šæš°š»š²š‘‰ š·š­ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š šŗš²šæš²š‘‹ š‘‹šØš» š‘š«š‘‰ š¼š«š‘€š‘† š°š‘Œš¼ š¶š“š‘Šš¼ šŗšØš‘…š»š‘….

20 š„, šøšµ šæš³š¼ š·š­ šøš°š‘‚ š‘š«š‘‰š‘€šŖš»š²š‘Œ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘‚šÆš‘‰šØ š¼š© š‘„š°š» šøšØ šøš°š‘† š¼š²š‘Šš®š‘‚š²š‘‰š¼ š·š­?

21 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† š»š­ š‘€šÆš» š‘€š©š‘Œ, š»š­ šŗ š¹š‘‰š©š‘†š¼ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ, š·š©, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» š‘€šÆš» š‘€š¬š‘Šš¼ š°š‘Œš¼ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰. šˆš‘Œš¼ š·šØ šøš°š‘‚ š‘…šÆš» š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘‰š®š½š²š‘† š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‚š©š‘Œ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¶š²š‘‰š‘Šš¼, š‘š«š‘‰ š‘„ šøš¶š®š½ š·šØ š¼š­ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘…š»šØš‘Š, š°š‘Œš¼ šŗšÆš‘‰ š‘š«š‘Šš‘… š¶š®š»š‘Œš²š‘… š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š«š‘‰ š‘Œš©šŗš²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¼š­ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ.

22 šˆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰ š‘„š®š‘… šæš«š‘† š¶š¬ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š·š­ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš». š™š«š‘‰ š®š‘ š·šØ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š«š‘Š š‘„š¬š‘† š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš», šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šµš‘‰ š¹š²š‘†šÆš‘‡š²š‘Œ, š‘‡š°š‘Š šŗ š»š©šæš²š‘Œ š²š¶š© š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š‘Œš¬ š¹š‘Šš©š‘… š®š‘Œ š‘„šÆš‘‹; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘€š‘‰š°š‘Œš» š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ, š°š‘† šøšØ šøš°š‘† šøš®š‘„š²š‘‰š»š­ š¼š²š‘Œ, š»š­ š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š«š‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘†.

23 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š²š‘… š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼: šŒ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘‡š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š®šæš²š¼ š²š‘‚ š‘‹š“ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ, š»š­ š¶š²š‘Œ š‘‹š«š‘‰ š‘„š°š‘Œ š‘„ š²š‘„š²š‘‰, š‘…š©š‘‚ š®š» šŗ š²š‘Œš»š­ š‘„š¬š‘† šøš­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†. š¤šµ š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„š°š» š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ šŗšÆš»š²š‘‰ š‘š«š‘‰ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š‘„š°š‘Œ š‘š«š‘‰ š·š­ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš».

24 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© šŖš‘‰ š‘‹š«š‘‰ š‘‰š“š½š²š‘… š‘„š°š‘Œ š·š­, š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š‘‚ š‘ŒšŖš» š‘…š®š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„š°š» š‘€š‘‰š©š» š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ šøš¶š®š½ š·šØ šøš°š‘‚ š‘‰š²š‘…šØš‘‚š¼; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¶š®š‘Š šŗ š‘‹š²š‘‰š‘…š®š‘š²š‘Š š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹; š·š©, šøšØ š¶š®š‘Š š‘ŠšÆš‘š‘ƒš²š‘Œ šµš» š‘„šÆš‘‰ š¼š©š‘† š°š‘Œš¼ š®š‘Œšæš‘‰šØš‘… š‘„šÆš‘‰ š‘…šØš¼, šØš‘‚š²š‘Œ šøš¶šÆš‘Œ š‘„šµ š‘‡š°š‘Šš» šŗ š²š»š²š‘‰š‘ŠšØ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„šµ š‘‡š°š‘Šš» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš».

25 šš©, š¶š¬ šŗ š²š‘Œš»š­ š·š­ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š°š» š‘€š‘‰š©š» š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ šøš¶š®š½ šøš°š‘† šæš²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­; š°š‘Œš¼ š·šØ šøš°š‘‚ š·š­š‘Œš“š»š²š¼ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š²š‘Œš»š­ š®š», š·š©, š»š­ š‘„š°š» š‘…šØšæš‘‰š²š» šŗš°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š®š‘…š»š°šŗš‘Šš®š‘‡š» šŗš“ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ!

26 šš©, š¶š¬ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š·š­ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š°š» š¹š‘‰š“š¼ šøš¶š®š½ š·šØ šøš°š‘‚ š‘…š²š‘š²š‘‰š¼ š»š­ šÆš‘Œš»š²š‘‰ š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, šøš¶š®š½ šøš°š‘† š‘Šš®š‘š»š²š¼ š·š­ š²š¹ šŗšØš«š‘Œš¼ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š®š‘† š‘€š³š¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š‘‰š®š½š²š‘†!

27 šš©, š¶š¬ šŗ š²š‘Œš»š­ š·š­ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘†!

28 šˆš‘Œš¼ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ š‘‡š°š‘Š š¹šÆš‘‰š®š‘‡; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š·š«š‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ š»š©šæš²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š·š­, š°š‘Œš¼ š·šØ š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š«š‘ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

29 š’š²šøš¬š‘Šš¼ š‘Œšµ, šŒ š¼š­ š‘ŒšŖš» š‘…š© š‘„š°š» š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ, š²š‘‚ š‘‹š“š‘…šÆš‘Šš‘, šŗš²šæš²š‘† š®š» š®š‘† š‘ŒšŖš» š²š‘‚ š‘‹š“š‘…šÆš‘Šš‘ š‘„š°š» šŒ š‘Œš¬ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† šŖš‘‰ š»š‘‰š­ šŗš²šæš²š‘† š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š˜šŖš¼ šøš°š‘† š‘‹š©š¼ š‘„šÆš‘‹ š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šŒ š»šÆš‘…š»š®š‘š“ š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 8

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…šÆš¼ š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘Œ šøš­ š¶š²š‘‰ š¾š²š¾š²š‘†, šøš­ š«š‘Šš‘…š¬ šŗš²š‘Šš«š‘š¼ š»š­ š‘„ š‘…šØšæš‘‰š²š» šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ, š°š‘Œš¼ š‘„š© šæš‘‰š“š¼ šµš» š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» šøš®š‘‹, š‘…š©š®š‘ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š: šš¶š“ š¼š­ š·šØ š‘ŒšŖš» š‘…šØš‘† š²š¹šŖš‘Œ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š°š‘Œš¼ šŗš‘‰š®š‘ šøš®š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ, š‘„š°š» šøšØ š‘‹š© šŗ šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹š¼ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ šæš‘‰š“š‘‹ šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘† š¼š²š‘Œ?

2 šš¶š“ š‘…šØš²š‘…š» š‘„šµ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ, š°š‘Œš¼ šøš®š‘‰š²š‘…š» šøš®š‘‹ š‘‰š²š‘‚š“š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š°š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» šµš‘‰ š‘Šš«?

3 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ šæš²š‘‰š²š¹š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘Šš«; š·š©, š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š¼š®š¼ š¤šØš‘š“ š‘…š¹šØšæ šøš¶š®š½ šæš°š‘ŒšŖš» šŗ š‘‰š®š»š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ š¼š®š¼ šøšØ š‘…š¹šØšæ šøš¶š®š½ š¶š²š‘† šæšŖš‘Œš»š‘‰šÆš‘‰šØ š»š­ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼.

4 šˆš‘Œš¼ š‘„š¬š‘† š¾š²š¾š²š‘† š¶š²š‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹ šŗš²šæš²š‘† šøšØ š‘…š¹š©šæ š¹š‘Šš©š‘Œš‘ŠšØ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¶š²š‘‰šæš‘… š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…; š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š‘„š© š¼š²š‘‰š‘…š» š‘ŒšŖš» š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘‹, š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘š®š‘‰š¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘ŠšÆš‘…š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šæš‘‰š“ šµš» š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‹.

5 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘…š©š®š‘: šš¶š“ š¼š­ š·š­ š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š»š­ š‘‰š²š‘‚š“š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š²š‘…? š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šøšØ š¼š²š‘ƒ šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹ š«š‘Š š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ; š·š©, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š°š» š‘„šØš‘† šµš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØš‘† š‘‡š°š‘Š šŗ š»š©šæš²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘…, š‘„š°š» š¶šØ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š‘Œš¬ š¹š‘Šš©š‘… š®š‘Œ š‘„šÆš‘‹.

6 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„š®š‘… š®š‘† š®š‘‹š¹šŖš‘…š®šŗš²š‘Š, š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ šŖš‘‰ š¹šµš²š‘‰š‘š²š‘Š, š°š‘Œš¼ šµš‘‰ š‘…š®š»šØš‘† š‘€š‘‰š©š», š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šµš‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘† šæš°š‘Œ šøš°š‘‚ š‘Œš¬ š¹šµš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š²š‘….

7 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š²š‘… š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š»š²š‘‰ š²š¹ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ š‘‰š©š‘†š¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹; š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‹ šøš­ š¼š®š¼ šæš‘‰š“ šµš»: š¢šÆš» š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š²š‘Šš¬š‘Œ, š‘š«š‘‰ šøšØ š®š‘† šŖ š‘€š³š¼ š‘‹š°š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š¬š‘† š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šøšØ š‘…š©š²š‘ƒ š¶š®š‘Š š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®šæš‘…šÆš¹š» š¶šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»;

8 šš©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š«š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… š¶š®š‘Š šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š²š‘… šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘† š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘Œš»š­ š²š‘…; š‘š«š‘‰ š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» šøšØ šøš°š‘† š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘‰š“š» š²š‘Œš»š­ š²š‘… šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ šµš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š© šŖš‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘Œš¬š²š‘ƒ š°š‘† š¶šÆš‘Š š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘‡š°š‘Š šŗš²š‘š«š‘Š š²š‘… š°š‘† šøšØ š‘Œš¬š²š‘ƒ š²š‘‚ šµš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†;

9 šš©, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ šøšØ šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šŗš®š‘Œ šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š» šøšØ šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šøš°š‘‚ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„š¬š‘† š‘ƒš®š‘š‘†.

10 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š¬š‘† š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ š‘…š«š» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š¤šØš‘š“ š¶š²š‘‰ šæš²š‘‹š¹šÆš‘Šš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘š®š‘‰, š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š«š‘Œ šøš®š‘‹; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ šŗš²š‘€š°š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š»š­ š‘…š¹šØšæ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š‘…šØš®š‘ š‘„š°š» šøšØ šøš°š¼ š‘€š©š‘Œš¼ š‘š©š‘‚š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š“š‘† š²š‘‚ š‘…š²š‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š¼š®š¼ š‘š®š‘‰.

11 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ š¶š²š‘† šæš²š‘Œš‘…š»š‘‰š©š‘Œš¼ š»š­ š‘…š¹šØšæ š‘‹š«š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘…š©š®š‘: š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, šøš°š‘‚ š·šØ š‘ŒšŖš» š‘‰šÆš¼ š‘„š°š» š˜šŖš¼ š‘€š©š‘‚ š¹šµš²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š¶š²š‘Œ š‘‹š°š‘Œ, šØš‘‚š²š‘Œ š£š¬š‘†š²š‘…, š»š­ š‘…š‘‹š“š» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š»š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š”šÆš¼ ššØ, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¹šŖš‘‰š»š²š¼ šøš®š‘„š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘ƒš®š‘„š²š‘‰, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„ š†š‘†š‘‰š²š‘Šš“š»š‘…, šøš­ š¶š²š‘‰ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, šæš©š‘‹ š‘ƒš‘‰š­ š²š¹šŖš‘Œ š¼š‘‰š“ š‘€š‘‰šµš‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š«š»š²š‘‰š‘† šæš‘Šš¬š‘†š¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š²š‘‚ š‘„ š€š¾š®š¹š‘‡š²š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š‘…š¶šŖš‘Šš¬š¼ š‘„šÆš‘‹ š²š¹?

12 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ š˜šŖš¼ š‘€š©š‘‚ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š‘…š²š½ š¹šµš²š‘‰, š‘„šÆš‘Œ šøš¶š“ š‘‡š³š¼ š·šØ š¼š®š‘…š¹š·š­š» š²š‘‹š²š‘ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†, š°š‘Œš¼ š‘…š© š‘„š°š» šøšØ šøš°š‘ƒ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ š‘Œš¬ š¹šµš²š‘‰ šøš¶šÆš‘‰šŗš“ šŒ š‘‹š© š‘Œš¬ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… š‘„š°š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š·š­ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»?

13 š’š²š», šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·šØ š‘ŒšŖš» š¬š‘Œš‘ŠšØ š¼š²š‘Œš“ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†, šŗš²š» š·šØ š«š‘Šš‘…š¬ š¼š²š‘Œš“ š«š‘Š š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šŗš“ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š¶š²š‘‰ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šŗš“ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ, š£š¬š‘†š²š‘…, šøš­ šøš°š¼ š‘…š²š½ š‘€š‘‰š©š» š¹šµš²š‘‰ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹, š·š©, š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘ƒ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š£š²š‘…š“š².

14 šš©, š¼š®š¼ šøšØ š‘ŒšŖš» šŗšÆš‘‰ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼ š‘„š°š» š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹? šˆš‘Œš¼ š°š‘† šøšØ š‘Šš®š‘š»š²š¼ š²š¹ š‘„ šŗš‘‰š©š‘†š²š‘Œ š‘…š²š‘‰š¹š²š‘Œš» š®š‘Œ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘…, šØš‘‚š²š‘Œ š‘…š¬ š‘‡š°š‘Š šøšØ šŗ š‘Šš®š‘š»š²š¼ š²š¹ šøš­ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹.

15 šˆš‘Œš¼ š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† š‘‡š³š¼ š‘Šš³šæ š²š¹šŖš‘Œ š‘„š°š» š‘…š²š‘‰š¹š²š‘Œš» š‘‡š³š¼ š‘Šš®š‘‚, šØš‘‚š²š‘Œ š‘…š¬ š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† š‘‡š³š¼ š‘Šš³šæ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š¶š®š‘„ š‘š©š‘ƒ, šøš°š‘‚š®š‘ šŖ šæšŖš‘Œš»š‘‰š“š» š‘…š¹š®š‘‰š®š», š‘‹š“š» š‘Šš®š‘‚, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„š°š» š‘Šš“š‘ šøš¶š®š½ š®š‘† šØš»š²š‘‰š‘Œš²š‘Š.

16 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š£š¬š‘†š²š‘… š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š¬š‘Œš‘ŠšØ š»šÆš‘…š»š®š‘š“ š²š‘‚ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†, šŗš²š» š«š‘Šš‘…š¬ š«š‘Š š‘„ šøš¬š‘ŠšØ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, š‘š‘‰š²š‘‹ šøš®š‘† š¼š©š‘† šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹.

17 šš©, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹ š‘…š« š²š‘‚ šøš®š‘† šæš²š‘‹š®š‘, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘† š‘š®š‘Šš¼ š¶š®š‘„ š‘€š‘Šš°š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘‰š²š¾š¬š®š‘….

18 šš©, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹ š‘ŒšŖš» š¬š‘Œš‘ŠšØ š‘Œš­ š²š‘‚ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†, šŗš²š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹ šøš­ š¶š²š‘‰ šæš«š‘Šš¼ šŗš“ š‘„ š«š‘‰š¼š²š‘‰ š²š‘‚ š˜šŖš¼; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘š»š²š‘‰ š‘„ š«š‘‰š¼š²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† šš²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š‘„š°š» š®š» š‘‡š³š¼ šŗ š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, šŖ š‘€š‘‰š©š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒšµš‘†š²š‘Œš¼ š·š®š‘‰š‘† šŗš²š‘š«š‘‰ šøš®š‘† šæš²š‘‹š®š‘, š‘„š°š» šØš‘‚š²š‘Œ š‘‰š²š¼šÆš‘‹š¹š‘‡š²š‘Œ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹.

19 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ š‘Œš¬, š‘„š°š» šØš‘‚š²š‘Œ š‘…š®š‘Œš‘… š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ ššŗš‘‰š²šøš°š‘‹ š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘… š‘„š°š» šøš°š‘‚ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†; š·š©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š» šžšØš‘Œš²š‘… š¼š®š¼ š»šÆš‘…š»š®š‘š“ šŗš¬š‘Šš¼š‘ŠšØ; š‘š«š‘‰ š‘„ šøš¶š®š½ šøšØ š¶š²š‘† š‘…š‘Šš©š‘Œ.

20 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š«š‘Šš‘…š¬ šžšÆš‘Œš²šæ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š€š‘†š“š²š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šŒš‘†š©š², š°š‘Œš¼ š–šÆš‘‰š²š‘‹š“š², (š–šÆš‘‰š²š‘‹š“š² šŗšØš®š‘ š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ š¹š‘‰šŖš‘š²š» šøš­ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘‚ š‘„ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹) š°š‘Œš¼ š‘Œšµ š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹ š¶š²š‘† š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š–šÆš‘‰š²š‘‹š“š². š„ š‘„šÆš‘Œ šøš¶š“ š‘ŒšŖš» š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼ šæš²š‘‹, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ šøš®š‘† š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ?

21 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š¶š®š‘Š š·š­ š¼š®š‘…š¹š·š­š» š‘„š°š» š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹ š¶š²š‘† š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼? šŽš®š‘Š š·šØ š‘…š© š‘„š°š» š‘„ š‘…š²š‘Œš‘† š²š‘‚ šžšÆš¼š²šæš“š² š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š‘…š‘Šš©š‘Œ, š«š‘Š š®šæš‘…šÆš¹š» š®š» š¶š²š‘‰ š£š·š­š‘Šš²šæ? šš©, š°š‘Œš¼ š¼š­ š·šØ š‘ŒšŖš» šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š°š» š‘„ š‘…šØš¼ š²š‘‚ šžšÆš¼š²šæš“š² šŖš‘‰ š¶š®š‘„ š²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹? š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š®š‘† š‘ŒšŖš» š«š‘Šā€”

22 šš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰ š¢šØšøš“ š¶š²š‘† š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šµš» š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹ šŗš²šæš²š‘† šøšØ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘‚ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†. š¤šØš‘š“ š«š‘Šš‘…š¬ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘‚ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š«š‘Šš‘‹š¬š‘…š» š«š‘Š š²š‘‚ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, šØš‘‚š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š»š­ š‘„š®š‘… š»š“š‘‹; š·š©, š‘„š© šøš°š‘‚ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š», š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ š‘Šš³šæš» š‘š«š‘‰š¶š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ š‘‰š²š¾š¬š®š‘…š» š®š‘Œ šøš®š‘† š¼š© šøš¶š®š½ š®š‘† š»š­ šæš²š‘‹.

23 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š®š‘† š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ šøšØ š®š‘† š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ š‘‹š°š‘Œš®š‘šÆš‘…š» šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘‰š²š¼šØš‘‹š¼ šŗš“ šøš®š‘‹; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘€š©š‘‚ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘€š‘Šš«š‘‰šØ, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š®š‘† š»š­ šæš²š‘‹.

24 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, š‘…šØš®š‘ š·šØ š‘Œš¬ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š°š‘Œš¼ šæš°š‘ŒšŖš» š¼š²š‘Œš“ š‘„šÆš‘‹ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘Šš“, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·šØ šøš°š‘‚ š‘…š®š‘Œš¼, š‘š«š‘‰ š·šØ šøš°š‘‚ š‘‰š²š¾šÆšæš»š²š¼ š«š‘Š š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘†, š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ šÆš‘‚š®š¼š²š‘Œš‘…š²š‘† šøš¶š®š½ š·šØ šøš°š‘‚ š‘‰š²š‘…šØš‘‚š¼; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š·šØ šøš°š‘‚ š‘‰š²š‘…šØš‘‚š¼ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘†, šŗš¬š‘ƒ š‘ƒš®š‘š‘† š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘† šŖ š¶š®š»š‘Œš²š‘… š‘„š°š» š‘„š© šŖš‘‰ š»š‘‰š­.

25 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·šØ šøš°š‘‚ š‘‰š²š¾šÆšæš»š²š¼ š‘„ š»š‘‰š­š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š‘‰š²šŗšÆš‘Šš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š«š‘‰ šøš¬š‘ŠšØ š˜šŖš¼; š°š‘Œš¼ šØš‘‚š²š‘Œ š°š» š‘„š®š‘… š»š“š‘‹, š®š‘Œš‘…š»šÆš¼ š²š‘‚ š‘Šš©š®š‘ š²š¹ š‘š«š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, šøš¶šÆš‘‰ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ š¼š²š‘ƒ šæš²š‘‰š²š¹š», š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘‰ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ šæš°š‘Œ šæš²š‘‹ šøš¶š®š½ š®š‘† š²š‘Œšæš‘ŠšØš‘Œ, š·šØ šŖš‘‰ šøšØš¹š®š‘ š²š¹ š‘š«š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘‰š°š‘ƒ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„ š¼š© š²š‘‚ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš».

26 šš©, šØš‘‚š²š‘Œ š°š» š‘„š®š‘… š»š“š‘‹ š·šØ šŖš‘‰ š‘‰š“š¹š²š‘Œš®š‘, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š·š«š‘‰ š‘š«š‘‰š‘Œš®šæš©š‘‡š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š‘š«š‘‰ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ; š·š©, š°š‘Œš¼ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š®š» š¶š®š‘Š šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘…š­š‘Œ.

27 šš©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š®š» š®š‘† š‘Œšµ šØš‘‚š²š‘Œ š°š» š·š«š‘‰ š¼š«š‘‰š‘†; š·š©, š‘€š¬ š·šØ š®š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», š°š‘Œš¼ š‘…š²š‘‰š½; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·š«š‘‰ š¾š²š¾ š®š‘† š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘Šš“š²š‘ƒ š®š‘Œ šøš®š‘† šŗš‘Šš²š¼; š°š‘Œš¼ šøšØ šøš°š‘ƒ šŗš®š‘Œ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ šŗš“ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰, šøš­ š‘…šØšæšÆš‘ƒ š»š­ š‘…š®š» š®š‘Œ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš».

28 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© šŗš¬š‘ƒ šŗš²š‘Šš«š‘ š»š­ š·š«š‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» šŗš°š‘Œš¼, šøš­š‘† š«š‘ƒš²š‘‰ š®š‘† š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘„ šØš‘‚š®š‘Š š¶š²š‘Œ šøš­ š‘…šØšæšÆš‘ƒ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„ š‘…š¬š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 9

1 Ā¶ š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, š‘…š²š‘‰š»š²š‘Œ š‘‹šÆš‘Œ šøš­ š¶š²š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹ š‘‰š°š‘Œ š»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘š“š‘‚ šøš­ š¶šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘…šÆš¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†, š°š‘† š‘„š© š¶šÆš‘Œš»:

2 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œšµ š¶šØ š¶š®š‘Š š‘Œš¬ š²š‘‚ šŖ š‘‡š³š‘‰š²š»šØ šøš¶šÆš‘„š²š‘‰ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ šŗ šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š» š°š‘Œš¼ š˜šŖš¼ šøš°š‘ƒ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ šøš®š‘‹ š»š­ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š‘…š²š½ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š²š‘…. š’š²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š¼š­ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘„š°š» šøšØ šøš°š‘ƒ; š·š©, š¶šØ š¼š­ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘„š°š» šøšØ š®š‘† šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š»; š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š®š‘ š‘„š®š‘… š‘ƒš®š‘ šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘† š‘…šÆš¼ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾ šŗ š»š‘‰š­, š‘„š°š» šøšØ šŗ š¼šÆš¼, š‘„šÆš‘Œ š¶š®š‘Š š¶šØ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘„š°š» š‘„ š²š‘„š²š‘‰ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘† š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šŖš‘‰ š»š‘‰š­.

3 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š‘‰š°š‘Œ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘‹š“š», š°š‘Œš¼ šæš©š‘‹ š®š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾ šøš°š¼ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘Šš“ š®š‘Œ šøš®š‘† šŗš‘Šš²š¼.

4 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘…š« š‘„š®š‘… š‘„š© š¶š²š‘‰ š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š» š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š‘šÆš‘Š š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾.

5 š’š²š» š‘Œšµ, šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘…š« š‘„š© šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼, š°š‘Œš¼ š‘š®š‘‰ šæš©š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š‘ŠšÆš‘…š» š«š‘Š š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… šøš¶š®š½ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ šæš¶š©šæ, š°š‘Œš¼ šøš°š¼ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

6 š¤šµ, š®š‘‹šØš¼šØš²š»š‘ŠšØ šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š¾š²š¾ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ā€”šøšØ šŗšØš®š‘ š‘…š»š°šŗš¼ šŗš“ šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ šŗš“ šŖ š‘€šŖš‘‰šŗ š²š‘‚ š‘…šØšæš‘‰š²š‘…šØ, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘š‘ŠšÆš¼, š°š‘Œš¼ š‘„ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š‘‰š°š‘Œ š°š‘Œš¼ š»š¬š‘Šš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘‰š©š‘†š®š‘ š‘„ šæš‘‰š“ š²š‘‚ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹;

7 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š¼š®š¼ š‘€š°š‘„š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹š‘Šš©š‘… š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš»ā€”š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š»š­ š‘„šÆš‘‰ š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š‘‹š²š‘Œš» š‘„š© š‘…š« š‘„š¬š‘† š‘š“š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ šøš­ šøš°š¼ š‘šŖš‘Šš²š‘Œ š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

8 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘Œš­ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼ šøš­ šøš°š¼ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š°š» š‘„ š‘€šŖš‘‰š¼š²š‘Œ š²š‘‚ š¤šØš‘š“; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘…šÆš¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†: šœšØš‘† š‘‹šÆš‘Œ šŖš‘‰ š‘„š© šøš­ šøš°š‘‚ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š‘„ š¾š²š¾, š°š‘Œš¼ š˜šŖš¼ šøš°š‘† š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ š‘„šÆš‘‹ š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š‘š‘ŠšØ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘….

9 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š‘Šš©š¼ šøš¬š‘Šš¼ š«š‘Œ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šŗšµš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹ š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šŖ š¹š‘‰šŖšæš‘Šš²š‘‹š©š‘‡š²š‘Œ š‘…šÆš‘Œš» š²šŗš‘‰š«š¼ š‘„š°š» š‘„ š¾š²š¾ š¶š²š‘† š‘…š‘Šš©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š‘„ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰š‘† šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š»š©šæš²š‘Œ š°š‘Œš¼ š¶š²š‘‰ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ.

10 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š«š‘Œ š‘„ š‘‹š«š‘‰š¬ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š¼š®š¼ š²š‘…šÆš‘‹šŗš²š‘Š š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š»š­ š‘‹š«š‘‰š‘Œ š°š‘Œš¼ š»š­ š‘š°š‘…š», š°š» š‘„ šŗšÆš‘‰šØš²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š½šØš‘ š¾š²š¾ šøš­ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘…š‘Šš©š‘Œ.

11 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š¬š‘† š¾š²š¾š²š‘† šøš­ š¶š²š‘‰ š°š» š‘„ š‘€šŖš‘‰š¼š²š‘Œ š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ šøš²š‘‰š¼ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, š¶š²š‘‰ š«š‘Šš‘…š¬ š‘€š°š‘„š²š‘‰š¼ š»š²š‘€šÆš‘„š²š‘‰ š°š» š‘„ šŗšÆš‘‰šØš²š‘Š.

12 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š®š‘Œšæš¶š“š‘‰š¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘…š©š®š‘: šš¶šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘„ š‘š“š‘‚ šøš­ š¶š²š‘‰ š‘…šÆš‘Œš» š»š­ š®š‘Œšæš¶š“š‘‰ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾ šøš¶šÆš‘„š²š‘‰ šøšØ š¶š²š‘† š¼šÆš¼? šˆš‘Œš¼ š‘„š© š°š‘Œš‘…š²š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš¼: š—š²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„š®š‘… š‘š“š‘‚ šøš­š‘‹ š·šØ š‘…š© š·šØ šøš°š‘‚ š‘…šÆš‘Œš», š¶šØ š‘Œš¬ š‘ŒšŖš»; šŗš²š» š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘š“š‘‚ šøš­ šŖš‘‰ š‘„ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰š‘†, šøš­š‘‹ š¶šØ šøš°š‘‚ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ.

13 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¼š²š‘†š“š‘‰š¼ š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š³š¼ šŗ šŗš‘‰š«š»; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ šŗš‘‰š«š», š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘„ š‘š“š‘‚ šøš­ š¶š²š‘‰ š‘…šÆš‘Œš»; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š®š‘Œšæš¶š“š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š»š­ š‘Œš¬ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š‘‹š°š»š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„š© š»š¬š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‹ š«š‘Š š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ š¼š²š‘Œ, š‘…š©š®š‘:

14 šŽšØ š‘‰š°š‘Œ š°š‘Œš¼ šæš©š‘‹ š»š­ š‘„ š¹š‘Šš©š‘… š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»-š‘…šØš», š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š¶šØ š‘…š« š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘† š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼, š¶šØ š¶š²š‘‰ š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š» š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š¶šØ š‘šÆš‘Š š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š¶šØ š¶š²š‘‰ š‘‰š²šæš²š‘‚š²š‘‰š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ šµš‘‰ š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š‘‹š²š‘Œš», šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š© šæš°š‘…š» š²š‘… š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ.

15 š¤šµ, š°š‘† š‘š«š‘‰ š‘„ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ, š¶šØ š‘Œš¬ š‘ŒšŖš» šøš­ šøš°š‘† š¼š²š‘Œ š®š»; š°š‘Œš¼ š¬š‘Œš‘ŠšØ š‘„š®š‘… š‘‹š²š½ š¶šØ š‘Œš¬, š¶šØ š‘‰š°š‘Œ š°š‘Œš¼ šæš©š‘‹ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š°š‘† š·šØ š¼š²š‘†š“š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šøšØ š¶š²š‘† š¼šÆš¼, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

16 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¼š®š¼ šÆšæš‘…š¹šµš‘Œš¼ š‘„ š‘‹š°š»š²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šæš‘‰š“ šµš» š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š¤šØš‘š“, š‘…š©š®š‘: š’š²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„š®š‘… š¤šØš‘š“ š‘‹š²š‘…š» šøš°š‘‚ š²š‘€š‘‰šØš¼ š¶š®š‘„ š‘…š²š‘‹ š¶š²š‘Œ š»š­ š‘…š‘Šš© š‘„ š¾š²š¾, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ šøšØ š‘‹š“š» š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š®š» š²š‘Œš»š­ š²š‘…, š‘„š°š» šøšØ š‘‹š“š» šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š» š²š‘… š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š‘š©š‘ƒ, š‘„š°š» šøšØ š‘‹š“š» š‘‰š©š‘† šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š»š­ šŗ šŖ š‘€š‘‰š©š» š‘‹š°š‘Œ, š½š¬š‘†š²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š».

17 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š¶š®š‘Š š¼š²š»šÆšæš» š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘Œš‘šÆš‘… šøš®š‘† š‘š«š‘Šš» š°š‘Œš¼ š‘‹š©šæ š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š²š‘… š‘„ š»š‘‰š­ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¾š²š¾.

18 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š‘š“š‘‚ š¶š²š‘‰ š‘Šš®šŗš²š‘‰š©š»š²š¼ š«š‘Œ š‘„ š¼š© š²š‘‚ š‘„ šŗšÆš‘‰šØš²š‘Š. š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²šŗš·š­šæ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š®š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„š© šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš¼ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‹ š¶š²š‘Œ šŗš“ š¶š²š‘Œ, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘Œš‘šµš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹.

19 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š‘„š© šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š‘‡š³š¼ šŗ š»š©šæš²š‘Œ š°š‘Œš¼ šŗšµš‘Œš¼ š°š‘Œš¼ šŗš‘‰š«š» šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼, š°š‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šæš¶šÆš‘…š½š²š‘Œ šøš®š‘‹ š®š‘Œ š¼š“š‘‚š²š‘‰š‘† š¶š©š‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šæš‘‰š«š‘… šøš®š‘‹, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š²šæš·š­š‘† šøš®š‘‹ š»š­ š¼šÆš‘ƒā€”

20 šš©š®š‘ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹: šœšµ šŖš‘‰š» šæš²š‘Œš‘šÆš¼š²š‘‰š²š»; šøš­ š®š‘† š‘„š®š‘… š‘‹š°š‘Œ š‘„š°š» šøš°š‘ƒ š¼š²š‘Œ š‘„š®š‘… š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰? š¤šµ š»šÆš‘Š š²š‘…, š°š‘Œš¼ š²šæš‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š‘„š“ š‘š«š‘Šš»; š‘…š©š®š‘, š’š²šøš¬š‘Šš¼ šøš®š‘‰ š®š‘† š‘‹š²š‘ŒšØ; š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š¶šØ š¶š®š‘Š š‘€š‘‰š°š‘Œš» š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘„š“ š‘Šš“š‘ š®š‘ š‘„šµ š¶š®š‘Šš» š»šÆš‘Š š²š‘…, š°š‘Œš¼ š²šæš‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š‘„ š²š‘€š‘‰šØš‘‹š²š‘Œš» šøš¶š®š½ š‘„šµ šøš°š‘…š» š‘‹š©š¼ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹.

21 š’š²š» š¤šØš‘š“ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: š„ š·šØ š‘š­š‘Šš‘†, š·šØ š²š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘‹š‘…š“š‘†š¼ š²š‘‚ šøšŖš‘‰š», š·šØ šŗš‘Šš“š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š·šØ š‘…š»š®š‘š‘ŒšÆšæš» š¹šØš¹š²š‘Š, š¼š­ š·šØ š‘Œš¬ šøšµ š‘Šš«š‘ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼ š¶š®š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š·š­ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘€š¬ š«š‘Œ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·š«š‘‰ š¶š© š²š‘‚ š‘…š®š‘Œ?

22 š„ š·šØ š«š» š»š­ šŗš²š‘€š®š‘Œ š»š­ šøšµš‘Š š°š‘Œš¼ š‘‹š«š‘‰š‘Œ, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ šøš¶š®š½ š°š» š‘„š®š‘… š»š“š‘‹ š¼š²š‘ƒ š²š¶š©š» š·š­, š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš».

23 š’š²šøš¬š‘Šš¼ š·šØ š‘…š© š‘„š°š» šŒ šøš°š‘‚ š²š‘€š‘‰šØš¼ š¶š®š‘„ šŖ š‘‹š°š‘Œ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹, šµš‘‰ š½šØš‘ š¾š²š¾. š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» š‘„š®š‘… š®š‘† šŗš²šæš²š‘† šŒ šøš°š‘‚ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š¼ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» š‘Œš¬ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„š®š‘… š‘ƒš®š‘; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘š«š‘‰ šŖ š¶š®š»š‘Œš²š‘… š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» šŒ š¼š®š¼ š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š²š‘‹š²š‘ š·š­.

24 šˆš‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† šŒ šøš°š‘‚ š¼š²š‘Œ š‘„š®š‘…, š·šØ š‘…š© š‘„š°š» šŒ šøš°š‘‚ š²š‘€š‘‰šØš¼ š¶š®š‘„ šŖ š‘‹š°š‘Œ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ š¼š­ š‘„š®š‘… š‘ƒš®š‘; š·š©, šŗš²šæš²š‘† šŒ š‘‡š¬š¼ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š®š‘… š‘…š“š‘Œ š·šØ šŖš‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ š¶š®š‘„ š‘‹šØ, š°š‘Œš¼ š‘…šØšæ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹š“ š‘Šš“š‘.

25 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¶š®š‘Š š‘‡š¬ š²š‘Œš»š­ š·š­ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ š‘…š“š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘…šØ š®š‘ š·šØ š¶š®š‘Š š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘ƒš®š‘ š‘…šØšæ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹šØ.

26 š’š²šøš¬š‘Šš¼ šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­: š˜š¬ š»š­ š‘„ šøšµš‘… š²š‘‚ ššØš°š‘Œš»š²š‘‹, šøš­ š®š‘† š‘„ šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰ š²š‘‚ ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹, š°š‘Œš¼ š‘…š© š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ā€”

27 šš°š‘† š¤šØš‘š“, š‘„ š¹š‘‰š²š»šÆš‘Œš¼š²š¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š», šøš­ š¼š²š‘ƒ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š‘…š¬ š‘‹š²š½ šØš‘‚š®š‘Š šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š²š‘€š‘‰šØš¼ š¶š®š‘„ š‘„, š®š‘Œ š‘„ šøš¶š®š½ š·šØ šøš°š‘‚ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ ššØš‘†š¬š‘‰š²š‘‹, šøš­ š®š‘† š·š«š‘‰ šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰?

28 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š¤š©.

29 šˆš‘Œš¼ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹: šš°š‘‚ š·šØ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š¼ š·š«š‘‰ šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰?

30 šˆš‘Œš¼ šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…š»š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š‘š®š‘‰, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘…š» š‘ŒšŖš» šøš¶š²š» š»š­ š‘…š©. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘‡š°š‘Š š¼š²š‘Œš“ š²š‘Œš»š­ š·š­; š°š‘Œš¼ šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘‹š©šæ š°š‘† š®š‘ šøšØ š¶š²š‘‰ š²š‘…š»šŖš‘Œš®š‘‡š»; š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, šøšØ š‘‡š°š‘Š š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š°š» šøšØ š®š‘† š®š‘Œš²š‘…š²š‘Œš».

31 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·šØ š‘‡š°š‘Š š®š‘€š‘†š°š‘‹š®š‘Œ šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘š“š‘Œš¼ šŗš‘Šš²š¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘…šæš²š‘‰š»š‘… š²š‘‚ šøš®š‘† šæš‘Šš¬šæ.

32 šˆš‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š·šØ šøš°š‘‚ š‘…šØš‘Œ š‘„š®š‘…, š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š©: š™š‘‰š²š‘‹ šøš¶šÆš‘Œš‘… šæš²š‘‹š²š‘ƒ š‘„š®š‘… šŗš‘Šš²š¼? š”š­ š¶šØ š‘ŒšŖš» š‘Œš¬ š‘„š°š» š®š» š®š‘† š‘„ šŗš‘Šš²š¼ š²š‘‚ š·š«š‘‰ šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰?

33 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š šøšØ š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š š‘Šš³šæ š¹š©š‘Š, šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘† š®š‘ š¼šÆš‘ƒ šøš°š¼ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘‹.

34 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ š‘…š©: š’š²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘š®š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š¹š©š‘Šš‘Œš²š‘… šøš¶š®š½ šøš°š‘† šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š·š«š‘‰ š‘š©š‘…, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„šµ šŖš‘‰š» š‘€š®š‘Šš»šØ.

35 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š‘€š‘‰š©š»š²š‘‰ š‘š®š‘‰ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘‹; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š šøšØ šæš²š‘Œš‘šÆš‘… š²š‘Œš»š­ š·š­, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘Œš“ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š‘„š°š» šøšØ šøš°š‘† š¼š²š‘Œ š‘„š®š‘… š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰.

36 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š šøšØ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» šŒ, š¤šØš‘š“, š‘Œš¬ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š‘‹š°š»š²š‘‰ š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ šŗš“ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ š˜šŖš¼. šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» šŒ š°š‘‹ š°š‘Œ šŖš‘Œš²š‘…š» š‘‹š°š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» šŒ š°š‘‹ š‘…šÆš‘Œš» š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘š‘‰š²š‘‹ š˜šŖš¼.

37 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¶šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š¼š®š¼, šØš‘‚š²š‘Œ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š°š‘† š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š¼ š‘…šÆš¼ š¶š²š‘‰ š»š‘‰š­; š‘š«š‘‰ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøšØ š¼š®š¼ š¼š²š‘Œš“; š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøšØ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš‘šÆš‘….

38 šˆš‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† šŗš‘‰š«š» š»š­ š¹š‘‰š­š‘‚ š‘„š°š» šøšØ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š¶š²š‘† š‘„ š‘‚šÆš‘‰šØ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„ š‘š“š‘‚ š¶š²š‘‰ š‘…šÆš» š°š» š‘Šš®šŗš²š‘‰š»šØ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š¶š²š‘† š¤šØš‘š“.

39 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‹ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… šøš­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼ š«š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‹ š«š‘Šš‘…š¬, šøš­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š»šÆš‘…š»š®š‘‹š¬š‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„ š‘š“š‘‚, š‘š«š‘‰ š‘„š© šøš°š¼ šŗš®š‘Œ šæš²š‘Œš‘‚š²š‘‰š»š²š¼ šøš¶š“š‘Š š‘„š© š¶š²š‘‰ š®š‘Œ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ.

40 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘…š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, šøš­ š‘…šÆš¼ š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š¶š²š‘† šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š».

41 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š²š‘„š²š‘‰š‘† šøš­ š‘…šÆš¼: š’š²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š®š‘† šŖ š‘€šŖš¼, š‘š«š‘‰ š®šæš‘…šÆš¹š» šøšØ š¶š²š‘† šŖ š‘€šŖš¼ šøšØ šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š‘Œš¬ š²š‘‚ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘†. š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ šøš°š‘† š»š¬š‘Šš¼ š²š‘… š‘„ š‘ƒš«š»š‘… š²š‘‚ šµš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šøš°š‘† š»š¬š‘Šš¼ š²š‘… š‘ƒš®š‘š‘†; š°š‘Œš¼ šØš‘‚š²š‘Œ šøšØ šøš°š‘† šŗš‘‰š«š» š²š‘Œš»š­ šµš‘‰ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š‘„ š»š‘‰š­ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š²š‘‰ š²š‘‚ šµš‘‰ š½šØš‘ š¾š²š¾.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 10

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š²š‘‰š¬š‘† šŖ š¼š®š‘‚š®š‘ˆš²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š‘‚š“š¼š²š¼ šøš®š‘„š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘ƒš®š‘„š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š¶šÆš‘Œš» š‘„šÆš‘‰ š¶š©š‘†, š‘ŠšØš‘‚š®š‘ š¤šØš‘š“ š²š‘Šš¬š‘Œ, š°š‘† šøšØ š¶š²š‘† š‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š®š‘Œ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹.

2 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š¶šÆš‘Œš» šøš®š‘† š¶š© š»š²š¶š«š‘‰š¼š‘† šøš®š‘† š¬š‘Œ šøšµš‘…, š¹šŖš‘Œš¼š²š‘‰š®š‘ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š¼ š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹.

3 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š°š‘† šøšØ š¶š²š‘† š‘„š²š‘… š¹šŖš‘Œš¼š²š‘‰š®š‘ā€”šŗšØš®š‘ š‘‹š²š½ šæš°š‘…š» š¼šµš‘Œ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¶š²š‘‰šæš‘… š²š‘‚ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š®š‘š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†ā€”š°š‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š°š‘† šøšØ š¶š²š‘† š‘„š²š‘… š¹šŖš‘Œš¼š²š‘‰š®š‘ š®š‘Œ šøš®š‘† šøšŖš‘‰š», šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŖ š‘‚š¬š®š‘… šæš©š‘‹ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘…š©š®š‘:

4 š’š‘ŠšÆš‘…š²š¼ šŖš‘‰š» š‘„šµ, š¤šØš‘š“, š‘š«š‘‰ š‘„š¬š‘† š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘„šµ šøš°š‘…š» š¼š²š‘Œ; š‘š«š‘‰ šŒ šøš°š‘‚ šŗš²šøšÆš‘Šš¼ šøšµ š‘„šµ šøš°š‘…š» š¶š®š‘„ š²š‘Œš¶š®š‘‰šØš®š‘š‘Œš²š‘… š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š¼ š‘„ š¶š²š‘‰š¼, šøš¶š®š½ šŒ šøš°š‘‚ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„, š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š. šˆš‘Œš¼ š‘„šµ šøš°š‘…š» š‘ŒšŖš» š‘š®š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šøš°š‘…š» š‘ŒšŖš» š‘…š«š» š‘„š“š‘Œ š¬š‘Œ š‘Šš“š‘, šŗš²š» šøš°š‘…š» š‘…š«š» š‘‹š“ š¶š®š‘Š, š°š‘Œš¼ š»š­ šæšØš¹ š‘‹š“ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘….

5 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šŗš²šæš²š‘† š‘„šµ šøš°š‘…š» š¼š²š‘Œ š‘„š®š‘… š¶š®š‘„ š‘…š²š½ š²š‘Œš¶š®š‘‰šØš®š‘š‘Œš²š‘…, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¶š®š‘Š šŗš‘ŠšÆš‘… š‘„ š‘š²š‘‰šÆš‘‚š²š‘‰; š°š‘Œš¼ šŒ š¶š®š‘Š š‘‹š©šæ š‘„ š‘‹š“š»šØ š®š‘Œ š¶š²š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š¼šØš¼, š®š‘Œ š‘š©š‘ƒ š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š¶š²š‘‰šæš‘…; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘„š°š» š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„š“ š¶š²š‘‰š¼, š‘š«š‘‰ š‘„šµ š‘‡š°š‘Šš» š‘ŒšŖš» š°š‘…šæ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š®š‘† šæšŖš‘Œš»š‘‰šÆš‘‰šØ š»š­ š‘‹š“ š¶š®š‘Š.

6 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šµ šŖš‘‰š» š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ šŒ š°š‘‹ š˜šŖš¼. š’š²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š®š» š²š‘Œš»š­ š‘„ š®š‘Œ š‘„ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘‹š“š‘Œ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘†, š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š¹šµš²š‘‰ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š‘‹š“š» š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š¶š®š‘„ š‘š°š‘‹š®š‘Œ, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘…, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š.

7 š’š²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š·š­ š¹šµš²š‘‰, š‘„š°š» šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…šØš‘Š š«š‘Œ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…šØš‘Šš¼ š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘Šš­š‘… š«š‘Œ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘Šš­š‘…š» š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘‡š°š‘Š š·šØ šøš°š‘‚ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š.

8 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘…, š®š‘ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š»šÆš‘‹š¹š²š‘Š š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‰šÆš‘Œš» š®š‘Œ š»š¶š©š‘Œ, š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘Œ.

9 šˆš‘Œš¼ š®š‘ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œ, š’ š‘„šµ šæš°š‘…š» š¼šµš‘Œ š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘‹ š‘…š‘‹š­š‘„, š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘Œ.

10 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š‘„š°š» š˜šŖš¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š‘‹š“š» š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š®š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘….

11 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼ š·š­, š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘€š¬ š°š‘Œš¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š‘„š°š» š‘„š²š‘… š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š˜šŖš¼, šøš­ š®š‘† š‘„ šƒš‘Šš‘‹š“š»šØ: š†šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

12 Ā¶ šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š¼ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘Œš»š­ š¤šØš‘š“, šøšØ š¼š®š¼ š‘…š»šŖš¹ š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘€š¬ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š¬š‘Œ šøšµš‘…, šŗš²š» š¼š®š¼ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼š‘† šøš­ š¶š²š‘‰ š‘…šæš°š»š²š‘‰š¼ š²šŗšµš» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹, šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„šÆš‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š®š‘ š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš».

13 š¤šµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„š°š» š‘€š‘‰š©š» š‘‹š®š‘‰š²šæš²š‘Š šøš¶š®š½ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š¼š²š‘Œ š®š‘Œ š»šÆš‘Šš®š‘ š‘„šÆš‘‹ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š¼šÆš‘ƒ š²š‘‚ š‘„ š½šØš‘ š¾š²š¾, š‘„š© š¼š®š¼ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

14 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š¤šØš‘š“ š¼š®š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘…š©š®š‘: š†šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š‘„š²š‘… š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š·šØ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

15 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ šøš°š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘„ š¶š²š‘‰š¼, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š»š®š‘Š šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š°š‘Œš¼ š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‰š²š‘‚š“š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘…šØšæ š»š­ š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š¹šŖš‘Œ šøš®š‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šæš°š‘…š» šøš®š‘‹ š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ.

16 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š¶š²š‘† š¶š®š‘„ šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š»š©šæ šøš®š‘‹ š»š­ šæš°š‘…š» šøš®š‘‹ š®š‘Œš»š­ š¹š‘‰š®š‘†š²š‘Œ, š‘š«š‘‰ šøšØ š¶š²š‘† š»š©šæš²š‘Œ šŗš“ š‘„ šš¹š®š‘‰š®š» š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš‘‚š©š¼ š²š¶š© šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘‹š®š¼š‘…š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹.

17 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š²š‘… šøšØ š¼š®š¼ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š®š‘Œ š‘„ šš¹š®š‘‰š®š», š‘š‘‰š²š‘‹ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼ š»š­ š‘‹š²š‘Šš»š®š»š­š¼, š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š®š‘ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š˜šŖš¼, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š šøšØ šøš°š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š¼ š®š» š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š«š‘Š, š«š‘‰ š‘…šÆš‘Œš» š®š» š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘‹š²š‘ š«š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

18 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘†, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š¼š®š‘‚š“š¼š²š¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘…š‘Šš© š¶š²š‘Œ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ š¶š®š‘„ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼.

19 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 11

1 [IV] Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š‘„š°š» š‘„ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† š¼š®š¼ š®š‘Œšæš‘‰šØš‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š¶š«š‘‰š‘† š‘ƒš‘‰š­šµš» š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‹š²š‘ š«š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

2 šˆš‘Œš¼ š®š» š¶š²š‘† š‘„š®š‘… š‘…šØšæš‘‰š²š» šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† šøš­ š¼š®š¼ šæšÆš‘‰šØ š«š‘Œ š‘„š®š‘… š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„š®š‘… š¶š«š‘‰ š¼š®š¼ š‘Šš°š‘…š» š«š‘Š š‘„š°š» š·š®š‘‰; š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰ š®š» š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘Šš°š‘…š».

3 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·š®š‘‰ š¤šØš‘š“ š¼š®š¼ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘…š©š®š‘:

4 š„ š¢š«š‘‰š¼, š¼š­ š‘ŒšŖš» š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘„š°š» š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼ šŗš“ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼; šŗš²š» š„ š¢š«š‘‰š¼, š‘‰š°š‘„š²š‘‰ š‘ŠšÆš» š‘„šÆš‘‰ šŗ šŖ š‘š°š‘‹š®š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š»š­ š‘…š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š®š‘Œ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš‘‰š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š¹š²š‘‰šøš°š¹š‘… š‘„š© š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„.

5 šˆš‘Œš¼ š‘…š¬ š®š» š¶š²š‘† š¼š²š‘Œ, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“. šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šŖ š‘€š‘‰š©š» š‘š°š‘‹š®š‘Œ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š²š‘‹š²š‘ š«š‘Š š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„ š‘š°š‘‹š®š‘Œ š¼š®š¼ šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­, š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘…šØš‘… šŗš“ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼ šŗš²š» šŗš²šæš©š‘‹ š‘…š«š‘‰ šŗš“ š‘š°š‘‹š®š‘Œ.

6 šˆš‘Œš¼ š‘„š®š‘… š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š¼š®š¼ š«š‘Šš‘…š¬ šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­ š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰. š™š«š‘‰ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š¶š²š‘† š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† š¼š‘‰š“, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š·šØš‘Šš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘€š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘…šØš‘†š²š‘Œ š²š‘‚ š‘€š‘‰š©š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„ šøš¬š‘Š š²š‘‰š‘ƒ š¶š²š‘† š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š°š‘† š¶šÆš‘Š š°š‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š‘…š¬ š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š¹šÆš‘‰š®š‘‡ šŗš“ š‘ƒšµš‘†š²š‘Œš¼š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¶š®šæš²š¼ š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

7 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© š¶š²š‘‰ š²šŗšµš» š»š­ š¹šÆš‘‰š®š‘‡ šŗš“ š‘š°š‘‹š®š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼; š°š‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

8 šˆš‘Œš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¹š‘ŠšØš¼ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‰ š½šØš‘ š¾š²š¾š²š‘† š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘ŠšØš¼š²š‘‰š‘†, š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š¤šØš‘š“: š’š²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„šµ šŖš‘‰š» šŖ š‘‹š°š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šµš‘‰ š˜šŖš¼ š‘„š°š» šøšØ š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘… š‘„š®š‘… š‘š°š‘‹š®š‘Œ, š‘ŠšÆš‘…š» š«š‘Š š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„šµ šøš°š‘…š» š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ šµš‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ šŗ š‘š³š‘Šš‘š®š‘Šš¼.

9 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¼š®š¼ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š¤šØš‘š“, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š¼š²š‘†š“š‘‰š¼. šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š¤šØš‘š“ š‘…š« š‘„š°š» š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš°š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š¼ š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šøš²š‘‹šŗš²š‘Š š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š®š‘Œ š‘…š°šæš‘Šš«š‘ƒ, šøšØ šæš‘‰š“š¼ š²š‘€šÆš‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘…š©š®š‘:

10 š„ š¢š«š‘‰š¼, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘ƒ; š°š‘Œš¼ š‘„š© šøš°š‘‚ š‘…š¶šÆš¹š» š²š¶š© š‘„ šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘š‘…š» š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š‘‚ šŗš²šæš²š‘‹ š®šæš‘…š»š®š‘šæš», š°š‘Œš¼ š‘„š© šøš°š‘‚ šæš²š‘Œš‘…šØš‘Šš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¹š‘Šš°š‘Œš‘† š®š‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

11 š¤šµ, š„ š¢š«š‘‰š¼, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘„šÆš‘‰ šøš·š­š‘‹š®š‘Šš®š»šØ š¶š®š‘Šš» š‘„šµ š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘„š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘ŠšÆš» š‘„š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰ šŗ š²š¹šØš‘†š¼ š®š‘Œ š‘„ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„š¬š‘† š¶š®šæš²š¼ š‘‹šÆš‘Œ šøš­š‘‹ š‘„šµ šøš°š‘…š» š«š‘Šš‘‰šÆš¼šØ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š®š¼.

12 š„ š¢š«š‘‰š¼, š¶š®š‘Šš» š‘„šµ š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘„š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰, š·š©, š‘„š“ š‘š®š‘‰š‘… š°š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ šæš«š‘† š‘„š°š» š‘„š®š‘… š‘š°š‘‹š®š‘Œ š‘‹š© š‘…šØš‘… š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼.

13 š„ š¢š«š‘‰š¼, š¶š®š‘Šš» š‘„šµ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, š°š‘Œš¼ šæš«š‘† š‘„š°š» š®š» š‘‹š© šŗ š¼š²š‘Œ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†, š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š‘‰š©š‘Œ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š‘„š°š» š‘‡šØ š‘‹š© šŗš‘‰š®š‘ š‘š«š‘‰š‘ƒ šøš²š‘‰ š‘š‘‰š­š», š°š‘Œš¼ šøš²š‘‰ š‘€š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘…šØš‘†š²š‘Œ š²š‘‚ š‘€š‘‰š©š‘Œ.

14 š„ š¢š«š‘‰š¼, š‘„šµ š¼š®š¼š‘†š» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶šÆš‘Œ šŒ š‘…šÆš¼, š¢šÆš» š‘„šÆš‘‰ šŗ šŖ š‘š°š‘‹š®š‘Œ, š‘„š°š» š‘„ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼ š‘‹š“š» š‘…šØš‘…; š°š‘Œš¼ šŒ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„šµ š¶š®š‘Šš», šØš‘‚š²š‘Œ š°š» š‘„š®š‘… š»š“š‘‹, šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†, š‘š«š‘‰ š‘„šµ š‘…šÆš¼š‘†š» š‘„š°š»: š†š‘ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» šŒ š¶š®š‘Š š‘…š¹šÆš‘‰ š‘„šÆš‘‹.

15 šš©, š„ š¢š«š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š‘„šµ š‘…šØš²š‘…š» š‘„š°š» š‘„š© šøš°š‘‚ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š¼, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘š°š‘‹š®š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘„ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘… š°š‘Œš¼ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ šøš¶š®š½ šøš°š‘† šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹.

16 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, š„ š¢š«š‘‰š¼, š¶š®š‘Šš» š‘„šµ š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘„š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š»š‘‰š“ š²š‘€šÆš‘Œ š®š‘ š‘„š© š¶š®š‘Š š‘…š²š‘‰š‘‚ š‘„? šˆš‘Œš¼ š®š‘ š‘…š¬, š„ š¢š«š‘‰š¼, š‘„šµ šæš°š‘Œš‘…š» šŗš‘ŠšÆš‘… š‘„šÆš‘‹ š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„š“ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„šµ šøš°š‘…š» š‘…šÆš¼.

17 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š®š¼ š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© šøš®š‘† š°š‘š‘€š²š‘‰ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» š‘‰š©š‘Œ š‘‡š³š¼ š‘š«š‘Š š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š®š» š¼š®š¼ šŗš‘‰š®š‘ š‘š«š‘‰š‘ƒ šøš²š‘‰ š‘š‘‰š­š» š®š‘Œ š‘„ š‘…šØš‘†š²š‘Œ š²š‘‚ šøš²š‘‰ š‘š‘‰š­š». šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š» š¼š®š¼ šŗš‘‰š®š‘ š‘š«š‘‰š‘ƒ šøš²š‘‰ š‘€š‘‰š©š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘…šØš‘†š²š‘Œ š²š‘‚ šøš²š‘‰ š‘€š‘‰š©š‘Œ.

18 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š¼š®š¼ š‘‰š²š¾š¬š®š‘… š°š‘Œš¼ š‘€š‘Šš«š‘‰š®š‘š“ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š‘„ šøš¬š‘Š š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š¶š²š‘† š‘š®š‘Šš¼ š¶š®š‘„ š‘‰š²š¾š¬š®š‘…š®š‘; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰ š‘…šØšæ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š¤šØš‘š“, šŗš²š» š‘„š© š¼š®š¼ š®š‘…š»šØš‘‹ šøš®š‘‹ š°š‘† šŖ š‘€š‘‰š©š» š¹š‘‰šŖš‘š²š», š°š‘Œš¼ šŖ š‘‹š°š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, šøš°š‘‚š®š‘ š‘€š‘‰š©š» š¹šµš²š‘‰ š°š‘Œš¼ š²š‘ƒš«š‘‰š®š»šØ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘š‘‰š²š‘‹ š˜šŖš¼.

19 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¢šØšøš“, šøš®š‘† šŗš‘‰š²š‘„š²š‘‰, š¶š²š‘† š‘ŒšŖš» šŖ šøš¶š®š» šŗš²šøš“š‘Œš¼ šøš®š‘‹ š°š‘† š»š­ š‘ƒš®š‘š‘† š¹š²š‘‰š»š©š‘Œš®š‘ š»š­ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘….

20 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š®š» š¼š®š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗš®š‘Šš¼ š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š¶š©š‘…š» š¹š‘Šš©š‘…š²š‘†, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‹š²š‘Šš»š®š¹š‘Šš“ š°š‘Œš¼ š‘…š¹š‘‰šÆš¼, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘‚š²š‘‰ š‘„ šøš¬š‘Š š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, šŗš¬š‘ƒ š«š‘Œ š‘„ š‘Œš«š‘‰š‘ƒš¶š²š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š«š‘Œ š‘„ š‘…šµš‘ƒš¶š²š‘‰š¼, š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘…šØ š¶šÆš‘…š» š»š­ š‘„ š‘…šØ šØš‘…š».

21 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š¼š®š¼ šÆš‘Œš¼ š®š‘Œ š¹šØš‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š®š‘Œ š¹šØš‘…; š°š‘Œš¼ š‘„ š½š²š‘‰š½ š¼š®š¼ š‘…š¹š‘‰šÆš¼ š‘ƒš‘‰š­šµš» š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š«š‘Š š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, šŗš¬š‘ƒ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š¼š®š¼ šŗš²š‘Šš«š‘ š»š­ š‘„ š½š²š‘‰š½; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šøš°š‘‚ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¹šØš‘… š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰.

22 šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š© šøš°š¼ š¹šØš‘… š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰, š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ šŖ š‘š·š­ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š¹š¬š®š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š¼š«šæš»š‘‰š®š‘Œ šøš¶š®š½ šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘Šš©š¼ š¼šµš‘Œ šŗš“ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘….

23 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš»šØ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ š‘‹š²š½ š‘…š»š‘‰š“š‘. š’š²š» š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š¤šØš‘š“ š°š‘Œš¼ š¢šØšøš“, š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ šøš­ š‘Œš­ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š»š‘‰š­ š¹š¬š®š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š¼š«šæš»š‘‰š®š‘Œ, šøš°š‘‚š®š‘ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‰šÆš‘‚š²š‘Šš©š‘‡š²š‘Œš‘† š¼š©š‘ŠšØ, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š¹š³š» š°š‘Œ šÆš‘Œš¼ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»š‘‰š“š‘ š®š‘Œ š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ š·š®š‘‰.

24 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š©š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ šŖ š‘…š²š‘‰š»š²š‘Œ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘† š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, šøš­ šøš°š¼ š‘…š²š‘‹ š·š®š‘‰š‘† šŗš²š‘š«š‘‰ š‘€š«š‘Œ š¬š‘‚š²š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š»š©šæš²š‘Œ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘„ š‘Œš©š‘‹ š²š‘‚ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šŖ š‘…š²š‘‰š»š²š‘Œ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰ šøš­ š¶š²š‘‰ š‘‰šØš‘Š š¼š²š‘…šÆš‘Œš¼š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, šŗšØš®š‘ š‘…š»š²š‘‰š¼ š²š¹ š»š­ š°š‘š‘€š²š‘‰ šŗš“ š‘„šÆš‘‹, š«š‘‰ šŗš“ š‘„š¬š‘† š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘†, š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© šæš²š‘‹šÆš‘Œš‘…š» šŖ š¶š«š‘‰ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ.

25 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šæš²š‘‹š®š» š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š¹š‘Šš²š‘Œš¼š²š‘‰; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘„š© š¶š³š¼ š‘‰š²š»š‘‰šØš» šŗš°šæ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘†, š°š‘Œš¼ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¹š‘Šš©š‘…š²š‘†, šøš“š¼š®š‘ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šŗ š¼š®š‘…šæš²š‘‚š²š‘‰š¼, š‘‰š²š‘…šØš‘‚š®š‘ š¼š©š‘ŠšØ š°š‘Œ š²š¼š®š‘‡š²š‘Œ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰š‘†, š®š‘Œš²š‘…š‘‹š²š½ š°š‘† š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š¼š®š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰š‘† š‘„š°š» š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹.

26 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š®š‘Œ š»š“š‘‹, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ŒšŖš» š‘‹šÆš‘ŒšØ š·š®š‘‰š‘†, š‘„š© šŗš²šæš©š‘‹ š°š‘Œ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ š‘…š²š‘‰š½ šµš» š«š‘Š š‘„ š‘…šØšæš‘‰š²š» š¹š‘Šš°š‘Œš‘† š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© šŗš²šæš©š‘‹ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š²š‘‚ š˜š°š¼šØš°š‘Œš»š²š‘Œ.

27 š¤šµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šØš‘† š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š¼š®š¼ š‘‹š©šæ š‘€š‘‰š©š» šøš°š‘‚š²šæ, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘€š‘‰š©š» š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘….

28 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š» š¶š²š‘† š®šæš‘…š¹šØš¼šØš²š‘Œš» š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘‡š³š¼ šŗ šŖ š‘…š»šŖš¹ š¹š³š» š»š­ š‘„š®š‘… š¶š²š‘‰šæ š²š‘‚ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘…šÆš‘Œš» š°š‘Œ šŖš‘‰š‘‹šØ š²š‘‚ š‘…š»š‘‰š«š‘ š‘‹šÆš‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘† š»š­ š‘…š²š‘‰š½ šµš» š‘„š®š‘… šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„šÆš‘‹.

29 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„š°š» š‘…š©š‘‹ š·š®š‘‰ š‘„š© š¶š²š‘‰ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ šŗš°šæ šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š©š»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

30 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ šæš²š‘‹šÆš‘Œš‘…š‘‹š²š‘Œš» š²š‘‚ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘€š¬ š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘€šÆš‘Œ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„š®š‘… šŗš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹šÆš‘ŒšØ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‚š®š‘†š®š»š²š¼ š¶š®š‘„ š‘‹š²š½ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

31 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š²š‘€šÆš‘Œ š²šŗš‘Šš“š¾š¼ š»š­ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ šµš» š²š‘‚ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ šµš» š²š‘‚ š‘„ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘† š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š®šæš‘…šØš¼š®š‘ š‘€š‘‰š©š»š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„š¬š‘† š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† šøš­ š®š‘Œš‘šÆš‘…š»š²š¼ š‘„ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘….

32 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„š®š‘… š·š®š‘‰. šˆš‘Œš¼ š‘„ š‘‰šŖšŗš²š‘‰š‘† š¼š®š¼ š‘…š»š®š‘Š š®š‘Œšæš‘‰šØš‘… š°š‘Œš¼ š¶š°šæš‘… š‘…š»š‘‰š«š‘, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¼š®š¼ š¼š²š‘š“ š‘„ šøš¬š‘Š šŖš‘‰š‘‹šØš‘† š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šæš«š‘† š‘€š‘‰š©š» š‘š®š‘‰ š»š­ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š¹šŖš‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

33 šš©, š‘š«š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘‚š®š‘†š®š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š¹šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¼š­ š‘€š‘‰š©š» š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š¼š®š¼ šæš®š‘Š š‘‹šÆš‘ŒšØ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ šæšÆš‘‰šØ š²š¶š© š²š‘„š²š‘‰š‘† šæš°š¹š»š®š‘‚ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¶š®š‘Šš¼š²š‘‰š‘Œš²š‘…, š·š©, š°š‘Œš¼ š‘‹š«š‘‰ š®š‘…š¹šÆš‘‡š²š‘ŠšØ š‘„šÆš‘‰ š¶š®š‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ.

34 š¤šµ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» šØš‘‚š®š‘Š, šøš¶š®š½ šæš©š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š¼š®š¼ š‘…š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š²š‘€šÆš‘Œ š®š‘Œ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš‘‰š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼.

35 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰š‘…š» š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

36 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š·š®š‘‰ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š»š­ š‘š²š‘‰š‘€šÆš» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼. šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘ƒš²š‘‰š¼ š·š®š‘‰ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¶š°šæš‘… š‘…š»š‘‰š«š‘ š®š‘Œ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ. šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» š‘‹šÆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š©š‘†.

37 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰ š‘„š© š¼š®š¼ š¶š°šæš‘… š‘…š»š‘‰š«š‘š‘€š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘…š»š‘‰š«š‘š‘€š²š‘‰ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰š“š¼, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘‰š“š¹š²š‘Œš®š‘ š²š‘€šÆš‘Œ š‘š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

38 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘š®š‘š‘ƒ š·š®š‘‰.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 12

1 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ šæš°š‘Œ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šøšµ š‘š«š‘Šš‘…, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š²š‘Œš‘…š»šÆš¼šØš‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ; š·š©, š¶šØ šæš°š‘Œ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š®š‘Œ šøš®š‘† š‘€š‘‰š©š» š®š‘Œš‘š®š‘Œš®š» š‘€š³š¼š‘Œš²š‘… š¼š²š‘ƒ šŗš‘ŠšÆš‘… š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰ š‘„š¬š‘† šøš­ š¹š³š» š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰š²š‘…š» š®š‘Œ šøš®š‘‹.

2 šš©, š°š‘Œš¼ š¶šØ š‘‹š© š‘…šØ š°š» š‘„ š‘‚šÆš‘‰šØ š»š“š‘‹ šøš¶šÆš‘Œ šøšØ š¼š²š‘ƒ š¹š‘‰šŖš‘…š¹š²š‘‰ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š, š·š©, š®š‘Œ š‘„ š®š‘Œšæš‘‰šØš‘… š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šØš‘Šš¼š‘†, š‘„šÆš‘‰ š‘š‘ŠšŖšæš‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šøš²š‘‰š¼š‘†, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘€š¬š‘Šš¼, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š¹š‘‰šÆš‘‡š²š‘… š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘‚ šÆš‘‚š‘‰šØ šæš“š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ šŖš‘‰š»; š‘…š¹šÆš‘‰š®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘Šš“š‘‚š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š²š‘Šš®š‘‚š²š‘‰š®š‘ š‘„šÆš‘‹ šµš» š²š‘‚ š‘„ šøš°š‘Œš¼š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘†; š‘…š«š‘š²š‘Œš®š‘ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š³š¼ š‘ŒšŖš» š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š¶š«š‘‰š‘† š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‹; š·š©, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘š“š‘Œ, š¼š­š®š‘ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† š‘š«š‘‰ š‘„ š¶šÆš‘Šš‘šÆš‘‰ š°š‘Œš¼ šøš°š¹šØš‘Œš²š‘… š²š‘‚ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š; š·š©, š‘„šÆš‘Œ š®š‘† š‘„ š»š“š‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š¼š­ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘š²š‘‰š‘€šÆš» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š¼š­ š»š‘‰š°š‘‹š¹š²š‘Š š²š‘Œš¼š²š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š‘šØš» š‘„ šš¬š‘ŠšØ šŽš²š‘Œā€”š·š©, š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šØš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š®šæš‘…šØš¼š®š‘š‘ŠšØ š‘€š‘‰š©š» š¹š‘‰šŖš‘…š¹šÆš‘‰š®š»šØ.

3 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶šØ š‘…šØ š‘„š°š» š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¼š²š‘ƒ š½š©š‘…š²š‘Œ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š š¶š®š‘„ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘š‘Šš®šæš‘‡š²š‘Œš‘†, š·š©, š®šæš‘…šÆš¹š» šøšØ š¼š²š‘ƒ š‘‚š®š‘†š®š» š‘„šÆš‘‹ š¶š®š‘„ š¼šÆš‘ƒ š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š»šÆš‘‰š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š‘š°š‘‹š®š‘Œ š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘…, š‘„š© š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ šøš®š‘‹.

4 š„ šøšµ š‘š­š‘Šš®š‘‡, š°š‘Œš¼ šøšµ š‘‚š©š‘Œ, š°š‘Œš¼ šøšµ šØš‘‚š®š‘Š, š°š‘Œš¼ š¼šÆš‘‚š®š‘Šš®š‘‡, š°š‘Œš¼ šøšµ šæš¶š®šæ š»š­ š¼š­ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š°š‘Œš¼ šøšµ š‘…š‘Šš¬ š»š­ š¼š­ š‘€š³š¼, šŖš‘‰ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ; š·š©, šøšµ šæš¶š®šæ š»š­ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„ šØš‘‚š®š‘Š š¶š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘…šÆš» š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘‚š©š‘Œ š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼!

5 šš©, šøšµ šæš¶š®šæ š»š­ šŗ š‘Šš®š‘š»š²š¼ š²š¹ š®š‘Œ š¹š‘‰š“š¼; š·š©, šøšµ šæš¶š®šæ š»š­ šŗš¬š‘…š», š°š‘Œš¼ š¼š­ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š®š‘† š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ; š°š‘Œš¼ šøšµ š‘…š‘Šš¬ šŖš‘‰ š‘„š© š»š­ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘€š®š‘‚ š®š‘‰ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† šæšµš‘Œš‘…š²š‘Šš‘†, š·š©, šøšµ š‘…š‘Šš¬ š»š­ š¶š«šæ š®š‘Œ š¶š®š‘†š¼š²š‘‹ā€™š‘† š¹š°š‘ƒš‘…!

6 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© š¼š­ š‘ŒšŖš» š¼š²š‘†š“š‘‰ š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼, šøš­ šøš°š‘ƒ šæš‘‰šØš©š»š²š¼ š‘„šÆš‘‹, š‘‡š³š¼ š‘‰š­š‘Š š°š‘Œš¼ š‘‰š©š‘Œ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹; š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ šøš®š‘† š‘€š‘‰š©š» š‘€š³š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘‹š²š‘‰š‘…šØ š»š²š¶š«š‘‰š¼š‘† š‘„šÆš‘‹, š‘„š© š¼š­ š‘…šÆš» š°š» š‘Œš«š» šøš®š‘† šæšµš‘Œš‘…š²š‘Šš‘†, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ šŗ š‘„šÆš‘‰ š‘€š“š¼.

7 š„ šøšµ š‘€š‘‰š©š» š®š‘† š‘„ š‘Œš²š‘ƒš®š‘š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œ; š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘„š© šŖš‘‰ š‘ŠšÆš‘… š‘„š°š‘Œ š‘„ š¼š²š‘…š» š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

8 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¼š²š‘…š» š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‹š­š‘‚š²š‘ƒ šøš®š‘„š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘ƒš®š‘„š²š‘‰, š»š­ š‘„ š¼š®š‘‚š“š¼š®š‘ š²š‘…š²š‘Œš¼š²š‘‰, š°š» š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼ š²š‘‚ šµš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š˜šŖš¼.

9 šš©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š°š» šøš®š‘† š‘‚š¬š®š‘… š¼š­ š‘„ šøš®š‘Šš‘† š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘† š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Š š°š‘Œš¼ šæš¶š©šæ.

10 šˆš‘Œš¼ šŗš“ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘‚š¬š®š‘… š‘„š© šŖš‘‰ šŗš‘‰š¬šæš²š‘Œ š²š¹, š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘‹ š‘…š‘‹š­š‘„, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘Šš“šæ š²š‘Œš»š­ šŖ š‘‚š°š‘ŠšØ.

11 šš©, šŗš“ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘‚š¬š®š‘… š¼š²š‘ƒ š‘„ šøš¬š‘Š š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š©šæ;

12 šš©, šŗš“ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ šøš®š‘† š‘‚š¬š®š‘…, š¼š­ š‘„ š‘šµš‘Œš¼š©š‘‡š²š‘Œš‘† š‘‰šŖšæ, šØš‘‚š²š‘Œ š»š­ š‘„ š‘‚šÆš‘‰šØ š‘…šÆš‘Œš»š²š‘‰.

13 šš©, š°š‘Œš¼ š®š‘ šøšØ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒā€”š£š­š‘‚ā€”š®š» š®š‘† š‘‹š­š‘‚š¼.

14 šš©, š®š‘ šøšØ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒā€”šœšµ š‘‡š°š‘Šš» š‘€š¬ šŗš°šæ, š‘„š°š» š®š» š‘ŠšÆš‘š‘ƒš²š‘Œ šµš» š‘„ š¼š© š‘š«š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ šµš‘‰š‘†ā€”š®š» š®š‘† š¼š²š‘Œ;

15 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘…, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘€š¬š²š‘ƒ šŗš°šæ, š°š‘Œš¼ š®š» š²š¹šØš‘‰š²š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘‹š°š‘Œ š‘„š°š» š‘„ š‘…š²š‘Œ š‘…š»š°š‘Œš¼š²š‘ƒ š‘…š»š®š‘Š; š·š©, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š®š‘† š‘…š¬; š‘š«š‘‰ š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ š®š» š®š‘† š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘„š°š» š‘‹š­š‘‚š²š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘ŒšŖš» š‘„ š‘…š²š‘Œ.

16 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š«š‘Šš‘…š¬, š®š‘ šøšØ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š«š»š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š¼šØš¹ā€”š’ š‘„šµ š¼š‘‰š“š¼ š²š¹ā€”š®š» š®š‘† š¼š²š‘Œ.

17 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ šøšØ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œā€”š’ š‘„šµ š‘‰š©š‘†š¼ š²š¹, š°š‘Œš¼ šæš²š‘‹ š¬š‘‚š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘š«š‘Š š²š¹šŖš‘Œ š‘„š°š» š‘…š®š»šØ, š‘„š°š» š®š» šŗ šŗšÆš‘‰šØš¼ š²š¹ā€”šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š®š» š®š‘† š¼š²š‘Œ.

18 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ šŖ š‘‹š°š‘Œ šøš“š¼ š²š¹ šŖ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰ š®š‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š©ā€”š¢šÆš» š®š» šŗ š²šæš²š‘‰š‘…š», šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ š²š‘‚ šøš®š‘‹ šøš­ šøš°š‘ƒ šøš®š¼ š®š» š²š¹ā€”šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š²šæš²š‘‰š‘…š».

19 šˆš‘Œš¼ š®š‘ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š©ā€”š’ š‘„šµ š²šæš²š‘‰š‘…š», š‘„š°š» š‘Œš¬ š‘‹š°š‘Œ š‘‡š°š‘Š š‘š“š‘Œš¼ š‘„ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„š®š‘… š»š“š‘‹ šøšÆš‘Œš‘…š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰šÆš‘‚š²š‘‰ā€”šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘Œš¬ š‘‹š°š‘Œ š‘€šÆš»š²š‘ƒ š®š» šøšÆš‘Œš‘…š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘š²š‘‰šÆš‘‚š²š‘‰.

20 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š²š‘Œš»š­ šŖ š‘‹š°š‘Œā€”š’š²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š“š‘Œ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†, š‘„šµ š‘‡š°š‘Šš» šŗ š²šæš²š‘‰š‘…š» š‘š²š‘‰šÆš‘‚š²š‘‰ā€”š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š²š‘Œ.

21 šˆš‘Œš¼ š®š‘ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š©ā€”š’š²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š“š‘Œ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘† š‘„šµ š‘‡š°š‘Šš» šŗ šæš²š» š«š‘ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘‹š“ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘…ā€”šøšØ š¶š®š‘Š šæš«š‘† š‘„š°š» š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š¬.

22 šˆš‘Œš¼ š¶š¬ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š»š­ šøš­š‘‹ šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…š© š‘„š®š‘…, š‘š«š‘‰ š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘„š°š» š¶š®š‘Š š¼š­ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š°š‘Œš¼ šøšØ šæš°š‘ŒšŖš» šŗ š‘…š©š‘‚š¼; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘š«š‘‰ š‘„š®š‘… šæš«š‘†, š‘„š°š» š‘‹šÆš‘Œ š‘‹š“š» šŗ š‘…š©š‘‚š¼, šøš°š‘ƒ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… šŗš®š‘Œ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š¼.

23 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, šŗš‘ŠšÆš‘…š²š¼ šŖš‘‰ š‘„š© šøš­ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘„šÆš‘‰ š˜šŖš¼; š‘š«š‘‰ š‘„šØš‘† šŖš‘‰ š‘„š© š‘„š°š» š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š©š‘‚š¼.

24 šˆš‘Œš¼ š‘‹š© š˜šŖš¼ š‘€š‘‰š°š‘Œš», š®š‘Œ šøš®š‘† š‘€š‘‰š©š» š‘š³š‘Šš‘Œš²š‘…, š‘„š°š» š‘‹šÆš‘Œ š‘‹š“š» šŗ šŗš‘‰š«š» š²š‘Œš»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… š°š‘Œš¼ š‘€š³š¼ š¶š²š‘‰šæš‘…, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗ š‘‰š²š‘…š»š«š‘‰š¼ š²š‘Œš»š­ š‘€š‘‰š©š‘… š‘š«š‘‰ š‘€š‘‰š©š‘…, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰šæš‘….

25 šˆš‘Œš¼ šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š«š‘Š š‘‹šÆš‘Œ š‘‹š“š» šŗ š‘…š©š‘‚š¼. š’š²š» š¶šØ š‘‰šØš¼ š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š‘Šš°š‘…š» š¼š© š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘…š²š‘‹ šøš­ š‘‡š°š‘Š šŗ šæš°š‘…š» šµš», š·š©, šøš­ š‘‡š°š‘Š šŗ šæš°š‘…š» š«š‘ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼;

26 šš©, šøš­ š‘‡š°š‘Š šŗ šæš²š‘Œš‘…š“š‘Œš¼ š»š­ šŖ š‘…š»š©š» š²š‘‚ šÆš‘Œš¼š‘Šš²š‘… š‘‹š®š‘†š²š‘‰šØ, š‘š³š‘Šš‘š®š‘Šš®š‘ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘…š©: šœš© š‘„š°š» šøš°š‘‚ š¼š²š‘Œ š‘€š³š¼ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š‘Šš“š‘; š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘„š°š» šøš°š‘‚ š¼š²š‘Œ šØš‘‚š®š‘Š š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š¼š°š‘‹š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ. šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… š®š» š®š‘†. šš‘‹šÆš‘Œ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 13

šœ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ š²š‘‚ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», š»š­ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘….

1 [V] Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰, š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š¼š®š¼ š‘…š»š®š‘Š š‘‰š²š‘‹š©š‘Œ š®š‘Œ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š·š©, š®š‘Œ š‘€š‘‰š©š» š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, šøš¶š“š‘Š š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… š¼š®š¼ š²šŗš‘†š²š‘‰š‘‚ š‘…š»š‘‰š®šæš»š‘ŠšØ š»š­ šæšØš¹ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘Šš« š²š‘‚ š£š¬š‘†š²š‘….

2 šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·š®š‘‰ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† š¶š²š‘Œ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, šŖ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», šæš©š‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¹š‘‰šØš½ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š. šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøšØ š¼š®š¼ š¹š‘‰šØš½, š‘‹šÆš‘ŒšØ š¼š©š‘†, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š®š¼ šæš°š‘…š» šøš®š‘‹ šµš», š°š‘Œš¼ šøšØ š¶š²š‘† š²šŗšµš» š»š­ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š»š­ šøš®š‘† š¬š‘Œ š‘Šš°š‘Œš¼.

3 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š‘‚š¬š®š‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šæš©š‘‹ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹, š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘ƒš®š‘š‘† š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š®š‘Œš»š­ šøš®š‘† šøšŖš‘‰š».

4 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„š© š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š³š¼ šÆš‘Œš»š²š‘‰ š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘…š®š»šØ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøšØ š¶šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š‘€šŖš» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Š š‘ƒšÆš‘‰š²š‘‚, š°š‘Œš¼ š‘…š»š‘‰šÆš½š» š‘š«š‘‰š‘ƒ šøš®š‘† šøš°š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ šæš‘‰š“š¼ š¶š®š‘„ šŖ š‘Ššµš¼ š‘‚š¬š®š‘…, š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘ƒš®š‘š‘† š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¹š³š» š®š‘Œš»š­ šøš®š‘† šøšŖš‘‰š».

5 šˆš‘Œš¼ šøšØ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: š’š²šøš¬š‘Šš¼, šŒ, šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, šŖ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», š¼š­ š‘…š¹šØšæ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš¶š®š½ šøšØ š¼š²š‘ƒ š¹š³š» š®š‘Œš»š­ š‘‹š“ šøšŖš‘‰š»; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šøšØ šøš°š‘ƒ š¹š³š» š®š» š®š‘Œš»š­ š‘‹š“ šøšŖš‘‰š» š»š­ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š‘„š°š» š‘„ š‘…š«š‘‰š¼ š²š‘‚ š¾š²š‘…š»š®š‘… šøš°š‘š²š‘ƒ š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š; š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰ šøš²š‘Œš¼š‘‰š²š¼ š·š®š‘‰š‘† š¹š°š‘… š‘ŒšŖš» š²š¶š© š‘…š©š‘‚ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼ š²š‘‚ š¾š²š‘…š»š®š‘… š‘š«š‘Šš²š‘ƒ š²š¹šŖš‘Œ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š.

6 šš©, šøšÆš‘‚šØ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š²š¶š©š»š²š‘ƒ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š®š» š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š‘Œš²š‘ƒš®š‘ šæš°š‘Œ š‘…š©š‘‚ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š š‘…š©š‘‚ š®š» šŗ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… š°š‘Œš¼ š‘š©š‘ƒ š«š‘Œ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š–šØš‘†š²š‘… š—š‘‰š“š‘…š», šøš­ š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š‘Šš¼, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘ƒš®š‘š‘† š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š‘Šš©š‘Œ š‘š«š‘‰ šøš®š‘† š¹šØš¹š²š‘Š.

7 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š°š‘Œ š©š‘Œš¾š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š‘ƒ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š¼ š®š» š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, š°š‘Œš¼ šøšØ š¼š®š¼ šŗš‘‰š®š‘ š‘€š‘Šš°š¼ š»š“š¼š®š‘š‘† š»š­ š‘‹š“ š‘…š¬š‘Š. šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¶š²š‘† š‘…šÆš‘Œš» š²š‘Œš»š­ š·š­ š»š­ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š®š» š²š‘Œš»š­ š·š­ š«š‘Šš‘…š¬, š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» šøš°š‘‚ š‘€š‘Šš°š¼ š»š“š¼š®š‘š‘†; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š·šØ š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š‘…šØš‘‚ š‘‹šØ.

8 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘„š²š‘… š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼: š’š²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ šøšŖš‘‰š¼š‘Œš²š‘… š²š‘‚ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„š© š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» šŒ š¶š®š‘Š š»š©šæ š²š¶š© š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šŒ š¶š®š‘Š š¶š®š‘„š¼š‘‰š« š‘‹š“ šš¹š®š‘‰š®š» š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šŒ š¶š®š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š‘Œš¬ š‘Šš«š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ šŒ š¶š®š‘Š š»š²š‘‰š‘Œ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‹.

9 šˆš‘Œš¼ š‘š«š‘‰ šøš²š‘Œš¼š‘‰š²š¼ š·š®š‘‰š‘† š‘‡š°š‘Š š‘ŒšŖš» š¹š°š‘… š²š¶š© šŗš²š‘š«š‘‰ šŒ š¶š®š‘Š šæš«š‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ; š·š©, šŒ š¶š®š‘Š š‘‚š®š‘†š®š» š‘„šÆš‘‹ š¶š®š‘„ š‘„ š‘…š«š‘‰š¼ š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š‘š°š‘‹š®š‘Œ š°š‘Œš¼ š¶š®š‘„ š¹šÆš‘…š»š®š‘Šš²š‘Œš‘….

10 šš©, šŒ š¶š®š‘Š š‘‚š®š‘†š®š» š‘„šÆš‘‹ š®š‘Œ š‘‹š“ š‘š®š‘‰š‘… š°š‘š‘€š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘„š¬š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š‘ƒ š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ šøš­ š‘‡š°š‘Š š‘Šš®š‘‚, š²š‘‚ š·š«š‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘†, š»š­ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š·š«š‘‰ š²š»š²š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š‘‡š°š‘Š š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ šæš²š‘‹ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼; š°š‘Œš¼ š‘„š¬š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘š«š‘‰š‘ƒ š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š‘‡š°š‘Š š‘‚š®š‘†š®š» š·š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ.

11 š’š²š» š®š‘ š·šØ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼ šŒ š¶š®š‘Š š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘‹š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼; š·š©, š‘„š²š‘… š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šŗš‘ŠšÆš‘…š²š¼ šŖš‘‰ š‘„š© šøš­ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, šŗš²š» š¶š¬ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘„š°š» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘ƒ š‘ŒšŖš».

12 šš©, š¶š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ š²š‘‚ šžš©š‘‰š°šøšÆš‘‹š‘Šš°; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š¬š‘† šøš­ šŖš‘‰ š‘‰š“š½š²š‘… š‘„š°š» š®š» š®š‘† š‘…š©š‘‚š¼; š·š©, š¶š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, š‘š«š‘‰ šŒ š¹š²š‘‰š‘…šØš‘‚, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, š‘„š°š» š¶š®š‘Š šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘‹šØ, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

13 š’š²š» šŗš‘ŠšÆš‘…š²š¼ šŖš‘‰ š‘„š© šøš­ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š¶š®š‘Š šŒ š‘…š¹šÆš‘‰. š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ š‘ŒšŖš» š‘š«š‘‰ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘… šøš­ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¶š³š¼ šæš«š‘† š‘„š°š» š‘š“š‘‰ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š¼šµš‘Œ šµš» š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š®š».

14 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š» š®š‘† š‘š«š‘‰ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘…ā€™ š‘…š©šæ š‘„š°š» š®š» š®š‘† š‘…š¹šÆš‘‰š¼. š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š»š“š‘‹ šæš²š‘‹š²š‘ƒ, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘„š°š» šøš¶šÆš‘Œ š·šØ š‘‡š°š‘Š šæš°š‘…š» šµš» š‘„ š‘‰š“š½š²š‘… š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­, š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ šŗ š‘‰š“š¹ š‘š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ; š·š©, š¶š¬ šŗ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ šøš²š‘‰.

15 šš©, š°š‘Œš¼ š¶š¬ šŗ š²š‘Œš»š­ š‘„ š‘…š®š»šØ š²š‘‚ š˜š®š¼šØš²š‘Œ, š‘š«š‘‰ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ šøš²š‘‰.

16 šš©, š°š‘Œš¼ š¶š¬ šŗ š²š‘Œš»š­ š«š‘Š š‘„ š‘…š®š»šØš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š‘‰šµš‘Œš¼ š²šŗšµš», šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š¹š²š‘†šÆš‘…š» šŗš“ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‹.

17 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŖ šæš²š‘‰š‘… š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š²š‘‚ šš¬š‘…š»š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Šš‘†ā€™ š‘…š©šæ šøš­ šŖš‘‰ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š·š©, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘… š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš©š‘‡š²š‘Œš‘†.

18 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š®š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘…, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š²š‘‚ šš¬š‘…š»š‘…, š·š©, šµš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š»š‘‰š­ š˜šŖš¼, š‘„š°š» šøš­š‘…š¬ š‘‡š°š‘Š šøš“š¼ š²š¹ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š®š‘Œ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š°š‘Š š‘š“š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹ š²š‘€šÆš‘Œ š‘Œš¬ š‘‹š«š‘‰, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š‘€š‘‰š©š» šæš²š‘‰š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘…š©š‘‚ šøšØ šŗ šŖ š‘‰š“š½š²š‘… š‘‹š°š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š šøš“š¼ š®š» š²š¹ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

19 š™š«š‘‰ šŒ š¶š®š‘Š, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š šøš“š¼ š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ; š°š‘Œš¼ šæš²š‘‰š‘…š» šŗ š‘„š© šøš­ šøš“š¼ š‘ŒšŖš» š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ; š‘š«š‘‰ š‘Œš²š‘Œ šøš®š¼š²š‘ƒ š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ š‘…š©š‘‚ š®š» šŗ š‘„ š‘‰š“š½š²š‘…; š°š‘Œš¼ šøšØ š‘„š°š» šøš®š¼š²š‘ƒ š‘ŒšŖš» š²š¹ šøš®š‘† š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, šæš²š‘‰š‘…š» š®š‘† šøšØ, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘Œš²š‘Œ š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¼šØš‘‹ š®š» šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘‰š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

20 šˆš‘Œš¼ š‘„ š¼š© š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š šøš“š¼ š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘†, šŗš²šæš²š‘† š‘„š© šøš°š‘‚ š‘…šÆš» š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘‰š®š½š²š‘†; š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š‘„š© šøš°š‘‚ š‘…šÆš» š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘Š šøš“š¼ š²š¹ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘š‘ŠšØ šŗš²š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘†; šŗš²šæš²š‘† š‘„š© š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» šøš“š¼ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, šæš²š‘‰š‘…š» šŗ š‘„š© š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„šÆš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘†; š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„š°š» š¼š© š‘‡š°š‘Š š‘„š© šŗ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

21 š’š²šøš¬š‘Šš¼ š·šØ, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘€š‘‰š©š» š‘…š®š»šØ, š°š‘Œš¼ šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†; š·š©, šøšŖš‘‰šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘…š©š²š‘ƒ; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘…š©š²š‘ƒ š‘„š°š» š·šØ šŖš‘‰ šæš²š‘‰š‘…š» šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šŖš‘‰ š·š«š‘‰ š‘‰š®š½š²š‘† šæš²š‘‰š‘…š» šŗš²šæš²š‘† š·šØ šøš°š‘‚ š‘…šÆš» š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ š‘ŒšŖš» šøšŖš‘‰šæš²š‘Œš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šøš®š‘‹ šøš­ š‘€š©š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š²š‘Œš»š­ š·š­.

22 ššØ š¼š­ š‘ŒšŖš» š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘ƒš®š‘š‘† š¶š®š‘„ šøš¶š®š½ šøšØ šøš°š‘ƒ šŗš‘ŠšÆš‘…š» š·š­, šŗš²š» š·šØ š¼š­ š«š‘Šš¶š©š‘† š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š·š«š‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š‘ŒšŖš» š»š­ š‘ƒš°š‘šæ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š·š«š‘‰ š˜šŖš¼ š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘… šŖš‘‰ š‘ŒšŖš» š¼š‘‰š«š‘Œ šµš» š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šŗš²š» š‘„š© š¼š­ š‘…š¶šÆš‘Š š¶š®š‘„ š‘€š‘‰š©š» š¹š‘‰š“š¼, š²š‘Œš»š­ šŗš¬š‘…š»š®š‘, š°š‘Œš¼ š²š‘Œš»š­ š‘€š‘‰š©š» š‘…š¶šÆš‘Šš®š‘, šÆš‘Œš‘‚šØš®š‘š‘†, š‘…š»š‘‰š“š‘š‘…, š‘‹š°š‘Šš®š‘…, š¹š²š‘‰š‘…š²šæš·š­š‘‡š²š‘Œš‘…, š°š‘Œš¼ š‘‹š²š‘‰š¼š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†.

23 š™š«š‘‰ š‘„š®š‘… šæš«š‘† šøš°š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š˜šŖš¼ šæš«š‘†š¼ š‘„š°š» šŖ šæš²š‘‰š‘… š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š¹šŖš‘Œ š·š«š‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†.

24 šš©, š¶š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š»š“š‘‹ šøš¶š®š½ šøš°š‘† š²š‘‰š“š‘‚š¼, š‘„š°š» š·šØ š¼š­ šæš°š‘…š» šµš» š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘‹šŖšæ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š‘…š»š¬š‘Œš‘† š°š» š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘…š‘Šš© š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š¼š­ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, šØš‘‚š²š‘Œ š°š‘† š‘„š© š¼š®š¼ š²š‘‚ š¬š‘Šš¼ š»š“š‘‹.

25 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šøš¶šÆš‘Œ š·šØ š»š«šæ, š·šØ š‘…š©: š†š‘ šµš‘‰ š¼š©š‘† šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘† š²š‘‚ š¬š‘Šš¼, š¶šØ š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøš°š‘‚ š‘…š‘Šš©š‘Œ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…; š¶šØ š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøš°š‘‚ š‘…š»š¬š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š‘„šÆš‘‹ šµš».

26 š’š²šøš¬š‘Šš¼ š·šØ šŖš‘‰ š¶š²š‘‰š‘… š‘„š°š‘Œ š‘„š©; š‘š«š‘‰ š°š‘† š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘Šš®š‘‚š²š‘ƒ, š®š‘ šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š» šæš²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­ š°š‘Œš¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰š²š‘ƒ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šøš¶š®š½ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š²š‘ƒ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘…š®š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†, š·šØ šŖš‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» šøš®š‘‹ šµš» š°š‘Œš¼ š‘…šØšæ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œš²š‘‰ š²š‘‚ š¶š©š‘† š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® šøš®š‘‹; š·š©, š·š­ š¶š®š‘Š š‘…š© š‘„š°š» šøšØ š®š‘† šŖ š‘š«š‘Šš‘… š¹š‘‰šŖš‘š²š», š°š‘Œš¼ š‘„š°š» šøšØ š®š‘† šŖ š‘…š®š‘Œš²š‘‰, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š‘„ š¼šÆš‘‚š®š‘Š, šŗš²šæš²š‘† šøšØ š»šÆš‘…š»š®š‘š“š²š‘ƒ š‘„š°š» š·š«š‘‰ š¼šØš¼š‘† šŖš‘‰ šØš‘‚š®š‘Š.

27 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘ šŖ š‘‹š°š‘Œ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­ š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š š‘…š©: š”š­ š‘„š®š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š®š‘† š‘Œš¬ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ; š¼š­ š‘„š°š» š°š‘Œš¼ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘ŒšŖš» š‘…š²š‘š²š‘‰; š·š©, šøšØ š¶š®š‘Š š‘…š©: šŽš«šæ š°š‘š»š²š‘‰ š‘„ š¹š‘‰š“š¼ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š¬š‘Œ šøšŖš‘‰š»š‘…; š·š©, š¶š«šæ š°š‘š»š²š‘‰ š‘„ š¹š‘‰š“š¼ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š“š‘†, š°š‘Œš¼ š¼š­ šøš¶š²š»š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š·š«š‘‰ šøšŖš‘‰š» š¼š²š‘†š“š‘‰š²š‘ƒā€”š°š‘Œš¼ š®š‘ šŖ š‘‹š°š‘Œ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­ š°š‘Œš¼ š‘…š© š‘„š®š‘…, š·šØ š¶š®š‘Š š‘‰š²š‘…šØš‘‚ šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š‘…š© š‘„š°š» šøšØ š®š‘† šŖ š¹š‘‰šŖš‘š²š».

28 šš©, š·šØ š¶š®š‘Š š‘Šš®š‘š» šøš®š‘‹ š²š¹, š°š‘Œš¼ š·šØ š¶š®š‘Š š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘…š²šŗš‘…š»š²š‘Œš‘…; š·šØ š¶š®š‘Š š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘€š¬š‘Šš¼, š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘…š®š‘Šš‘‚š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š·šØ š¶š®š‘Š šæš‘Šš¬š‘„ šøš®š‘‹ š¶š®š‘„ šæš«š‘…š»š‘ŠšØ š²š¹šÆš‘‰š²š‘Š; š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† šøšØ š‘…š¹šØšæš²š‘ƒ š‘š‘Šš°š»š²š‘‰š®š‘ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘Œš»š­ š·š­, š°š‘Œš¼ šøšØ š‘…š©š²š‘ƒ š‘„š°š» š«š‘Š š®š‘† š¶šÆš‘Š, š‘„šÆš‘Œ š·šØ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘š“š‘Œš¼ š‘š«š‘Šš» š¶š®š‘„ šøš®š‘‹.

29 š„ š·šØ š¶š®šæš²š¼ š°š‘Œš¼ š·šØ š¹š²š‘‰š‘‚š²š‘‰š‘… š¾šÆš‘Œš²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ; š·šØ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ š·šØ š‘…š»š®š‘š‘ŒšÆšæš» š¹šØš¹š²š‘Š, šøšµ š‘Šš«š‘ š¶š®š‘Š š·šØ š‘…š²š¹š¬š‘† š‘„š°š» š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¶š®š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š·š­? šš©, šøšµ š‘Šš«š‘ š¶š®š‘Š š·šØ š‘…š²š‘š²š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š­ šŗ š‘ŠšÆš¼ šŗš“ š‘š­š‘Šš®š‘‡ š°š‘Œš¼ šŗš‘Šš“š‘Œš¼ š‘€š“š¼š‘†? šš©, šøšµ š‘Šš«š‘ š¶š®š‘Š š·šØ š½š­š‘† š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š‘‰š°š‘„š²š‘‰ š‘„š°š‘Œ š‘Šš“š»?

30 šš©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š°š‘š‘€š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š®š‘† š«š‘Šš‘‰šÆš¼šØ šæš®š‘Œš¼š²š‘Šš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š­; šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ šøš°š‘ƒ šæš²š‘‰š‘…š» š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ.

31 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š»š“š‘‹ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š‘„š°š» šøšØ šæš²š‘‰š‘…š²š‘ƒ š·š«š‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š‘„š°š» š‘„š© šŗš²šæš²š‘‹ š‘…š‘Šš®š¹š²š‘‰šØ, š‘„š°š» š·šØ šæš°š‘ŒšŖš» šøš¬š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‹; š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š¹šŖš‘‚š²š‘‰š»šØ š·šØ šæš°š‘ŒšŖš» š‘‰š²š»š©š‘Œ š‘„šÆš‘‹.

32 šˆš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š¹šŖš‘‚š²š‘‰š»šØ š·šØ š‘‡š°š‘Š šæš‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼; š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘‚š©š‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ šæš‘‰š“, š‘š«š‘‰ š·š«š‘‰ š¼šÆš‘…š²š‘Šš©š‘‡š²š‘Œ š®š‘† š«š‘Šš‘‰šÆš¼šØ šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š·š­, š°š‘Œš¼ š·š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š®š‘† š‘‹š©š¼ š‘‡š³š‘‰; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ š¶šØš¹ š°š‘Œš¼ šøšµš‘Š š®š‘Œ š‘„š°š» š¼š©, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š²š‘‚ šš¬š‘…š»š‘…. šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘‡š°š‘Š š·šØ š‘Šš²š‘‹šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ š‘…š©:

33 š„ š‘„š°š» šŒ šøš°š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š¼, š°š‘Œš¼ šøš°š¼ š‘ŒšŖš» šæš®š‘Šš¼ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘…š»š¬š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š‘„šÆš‘‹ šµš». šš©, š®š‘Œ š‘„š°š» š¼š© š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š©: š„ š‘„š°š» š¶šØ šøš°š¼ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰š¼ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šµš‘‰ š˜šŖš¼ š®š‘Œ š‘„ š¼š© š‘„š°š» šøšØ š‘€š©š‘‚ š²š‘… šµš‘‰ š‘‰š®š½š²š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘Œ š‘„š© š¶š³š¼ š‘ŒšŖš» šøš°š‘‚ šŗš²šæš²š‘‹ š‘…š‘Šš®š¹š²š‘‰šØ š‘„š°š» š¶šØ š‘‡š³š¼ š‘Šš­š‘† š‘„šÆš‘‹; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šµš‘‰ š‘‰š®š½š²š‘† šŖš‘‰ š‘€š«š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘….

34 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Šš© šŖ š»š­š‘Š šøš®š‘‰ š°š‘Œš¼ š«š‘Œ š‘„ š‘‹š«š‘‰š¬ š®š» š®š‘† š‘€š«š‘Œ; š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šµš‘‰ š‘…š«š‘‰š¼š‘† šŖš‘‰ š»š©šæš²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘… š®š‘Œ š‘„ š¼š© š¶šØ šøš°š‘‚ š‘…š«š» š‘„šÆš‘‹ š‘š«š‘‰ šŗš°š»š²š‘Š.

35 šš©, š¶šØ šøš°š‘‚ šøš®š¼ š²š¹ šµš‘‰ š»š‘‰šÆš‘ˆš²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ š‘„š© šøš°š‘‚ š‘…š‘Šš®š¹š» š²š¶š© š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘…, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘‰š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

36 š„ š‘„š°š» š¶šØ šøš°š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š¼ š®š‘Œ š‘„ š¼š© š‘„š°š» š‘„ š¶š²š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šæš©š‘‹ š²š‘Œš»š­ š²š‘…; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š®š‘† šæš²š‘‰š‘…š», š°š‘Œš¼ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† šŖš‘‰ šŗš²šæš²š‘‹ š‘…š‘Šš®š¹š²š‘‰šØ, š°š‘Œš¼ š¶šØ šæš°š‘ŒšŖš» šøš¬š‘Šš¼ š‘„šÆš‘‹.

37 š’š²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ šŖš‘‰ š‘…š²š‘‰šµš‘Œš¼š²š¼ šŗš“ š¼šØš‘‹š²š‘Œš‘†, š·š©, š¶šØ šŖš‘‰ š®š‘Œš‘…š²š‘‰šæš²š‘Šš¼ š²šŗšµš» šŗš“ š‘„ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘† š²š‘‚ šøš®š‘‹ šøš­ šøš°š‘ƒ š‘…š«š» š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® šµš‘‰ š‘…š¬š‘Šš‘†. š’š²šøš¬š‘Šš¼, šµš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘† šŖš‘‰ š‘€š‘‰š©š». š„ š¢š«š‘‰š¼, šæš°š‘Œš‘…š» š‘„šµ š‘ŒšŖš» š»š²š‘‰š‘Œ š²š¶š© š‘„š“š‘Œ š°š‘š‘€š²š‘‰ š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘…? šˆš‘Œš¼ š‘„š®š‘… š‘‡š°š‘Š šŗ š·š«š‘‰ š‘Šš°š‘š‘€š¶š²š¾ š®š‘Œ š‘„š¬š‘† š¼š©š‘†.

38 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·š«š‘‰ š¼š©š‘† š²š‘‚ š¹š‘‰š¬šŗš©š‘‡š²š‘Œ šŖš‘‰ š¹š°š‘…š»; š·šØ šøš°š‘‚ š¹š‘‰š¬šæš‘‰š°š‘…š»š®š‘Œš©š»š²š¼ š‘„ š¼š© š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘…š°š‘Šš‘‚š©š‘‡š²š‘Œ š²š‘Œš»š®š‘Š š®š» š®š‘† šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘š‘ŠšØ š»š­ š‘Šš©š», š°š‘Œš¼ š·š«š‘‰ š¼š²š‘…š»š‘‰š²šæš‘‡š²š‘Œ š®š‘† š‘‹š©š¼ š‘‡š³š‘‰; š·š©, š‘š«š‘‰ š·šØ šøš°š‘‚ š‘…š«š» š«š‘Š š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š‘Šš“š‘‚š‘† š‘š«š‘‰ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š·šØ šæš³š¼ š‘ŒšŖš» š²šŗš»š©š‘Œ; š°š‘Œš¼ š·šØ šøš°š‘‚ š‘…š«š» š‘š«š‘‰ šøš°š¹šØš‘Œš²š‘… š®š‘Œ š¼š­š®š‘ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, šøš¶š®š½ š‘ƒš®š‘ š®š‘† šæšŖš‘Œš»š‘‰šÆš‘‰šØ š»š­ š‘„ š‘Œš©š½š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„š°š» š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘… šøš¶š®š½ š®š‘† š®š‘Œ šµš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š€š»š²š‘‰š‘Œš²š‘Š ššÆš¼.

39 š„ š·šØ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘„š°š» š·šØ š¶š³š¼ šøš®š‘‰ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†! šˆš‘Œš¼ šŒ š¹š‘‰š© š‘„š°š» š‘„ š°š‘š‘€š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šŗ š»š²š‘‰š‘Œš¼ š²š¶š© š‘š‘‰š²š‘‹ š·š­, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š·šØ š¶š³š¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ šŗ š‘…š©š‘‚š¼.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 14

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», š¼š®š¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ šŖ š‘€š‘‰š©š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹š«š‘‰ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ šæš°š‘ŒšŖš» šŗ š‘‰š®š»š²š‘Œ.

2 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹: š’š²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š·š­ šŖ š‘…š“š‘Œ; š‘š«š‘‰ š‘š“š‘‚ š·š®š‘‰š‘† š‘‹š«š‘‰ šæš²š‘‹š²š‘ƒ, š°š‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘Œ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼ š»š­ š‘‰š²š¼šØš‘‹ š«š‘Š š‘„š¬š‘† šøš­ š‘‡š°š‘Š šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ šøš®š‘† š‘Œš©š‘‹.

3 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š¶š®š‘Š šŒ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘š«š‘‰ šŖ š‘…š“š‘Œ š°š» š‘„ š»š“š‘‹ š²š‘‚ šøš®š‘† šæš²š‘‹š®š‘; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘€š‘‰š©š» š‘Šš“š»š‘… š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘Œš“š» šŗš²š‘š«š‘‰ šøšØ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘Œš¬ š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘…, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š®š» š‘‡š°š‘Š š²š¹š®š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘‹š°š‘Œ š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘† š¼š©.

4 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š¶š²š‘Œ š¼š© š°š‘Œš¼ šŖ š‘Œš“š» š°š‘Œš¼ šŖ š¼š©, š°š‘† š®š‘ š®š» š¶š²š‘‰ š¶š²š‘Œ š¼š© š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘Œš¬ š‘Œš“š»; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š‘‡š°š‘Š šŗ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘š«š‘‰ šŖ š‘…š“š‘Œ; š‘š«š‘‰ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š“š‘†š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š‘…š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š‘‚ š®š»š‘… š‘…šÆš»š®š‘; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘Œš¬ š²š‘‚ šŖ š‘‡š³š‘‰š²š»šØ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š»š­ š¼š©š‘† š°š‘Œš¼ šŖ š‘Œš“š»; š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘… š‘„ š‘Œš“š» š‘‡š°š‘Š š‘ŒšŖš» šŗ š¼šŖš‘‰šæš²š‘Œš¼; š°š‘Œš¼ š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ š‘„ š‘Œš“š» šŗš²š‘š«š‘‰ šøšØ š®š‘† šŗš«š‘‰š‘Œ.

5 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŖ š‘Œš­ š‘…š»šŖš‘‰ š²š‘‰š“š‘†, š‘…š²š½ š°š‘Œ š¶š²š‘Œ š°š‘† š·šØ š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰ šøš°š‘‚ šŗš²šøšÆš‘Šš¼; š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… š«š‘Šš‘…š¬ š‘‡š°š‘Š šŗ šŖ š‘…š“š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­.

6 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š®š‘… š®š‘† š‘ŒšŖš» š«š‘Š, š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š“š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘† š®š‘Œ šøšÆš‘‚š²š‘Œ.

7 šˆš‘Œš¼ š®š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š«š‘Š šŗ š²š‘‹š©š‘†š¼, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘š«š‘Š š»š­ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ.

8 šˆš‘Œš¼ š®š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š‘„ š‘…š©š‘‹ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ šÆš‘‚š²š‘‰š‘Šš°š‘…š»š®š‘ š‘Šš“š‘.

9 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š²š‘… šøš°š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ š‘‹šØ, šŗš“ šøš®š‘† š©š‘Œš¾š²š‘Š, š‘„š°š» šŒ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š°š‘Œš¼ š»šÆš‘Š š‘„š®š‘… š‘ƒš®š‘ š²š‘Œš»š­ š·š­; š·š©, šøšØ šøš°š‘ƒ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ š‘„š°š» šŒ š‘‡š³š¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š²š‘Œš»š­ š·š­; š·š©, šøšØ šøš°š‘ƒ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ: š—š‘‰š“ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š°š‘Œš¼ š¹š‘‰š²š¹šÆš‘‰ š‘„ š¶š© š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

10 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šŗš²šæš²š‘† šŒ š°š‘‹ šŖ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† šøš¶š®š½ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š‘ƒ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š²š¼ š‘‹šØ, š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š®š» š¶š²š‘† šøšŖš‘‰š¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š·š­, š·šØ šŖš‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ š¶š®š‘„ š‘‹šØ š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘…šØšæ š»š­ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘‹šØ, š°š‘Œš¼ šøš°š‘‚ šæš°š‘…š» š‘‹šØ šµš» š‘š‘‰š²š‘‹ š²š‘‹š²š‘ š·š­.

11 šˆš‘Œš¼ š·šØ š‘‡š°š‘Š šøš®š‘‰ š‘‹š“ š¶š²š‘‰š¼š‘†, š‘š«š‘‰, š‘š«š‘‰ š‘„š®š‘… š®š‘Œš»šÆš‘Œš» šøš°š‘‚ šŒ šæš²š‘‹ š²š¹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘…š®š»šØ, š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» šøš®š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼ šøš¶š®š½ š¼š­ š²š¶š©š» š·š­ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š·š«š‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» š‘Œš¬ š‘„ šæš²š‘Œš¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…;

12 šˆš‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ šæš²š‘‹š®š‘ š²š‘‚ š–šØš‘†š²š‘… š—š‘‰š“š‘…š», š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š‘„ š™šŖš‘„š²š‘‰ š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š²š‘‰š‘ƒ, š‘„ š—š‘‰šØš©š»š²š‘‰ š²š‘‚ š«š‘Š š‘ƒš®š‘š‘† š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ šŗš²š‘€š®š‘Œš®š‘; š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ š‘…š“š‘Œš‘† š²š‘‚ šøš®š‘† šæš²š‘‹š®š‘, š»š­ š‘„ š®š‘Œš»šÆš‘Œš» š‘„š°š» š·šØ š‘‹š“š» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ šøš®š‘† š‘Œš©š‘‹.

13 šˆš‘Œš¼ š®š‘ š·šØ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ šøš®š‘† š‘Œš©š‘‹ š·šØ š¶š®š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š²š‘‚ š«š‘Š š·š«š‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†, š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰šŗš“ š·šØ š‘‹š© šøš°š‘‚ šŖ š‘‰š²š‘‹š®š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š‘ƒš‘‰š­ šøš®š‘† š‘‹šÆš‘‰š®š»š‘….

14 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š²š‘€šÆš‘Œ, š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ š‘…š“š‘Œ šŒ š‘€š®š‘‚ š²š‘Œš»š­ š·š­, š·š©, šŖ š‘…š“š‘Œ š²š‘‚ šøš®š‘† š¼šÆš‘ƒ.

15 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ š‘‹š²š‘…š» š¼š“ š‘„š°š» š‘…š°š‘Šš‘‚š©š‘‡š²š‘Œ š‘‹š© šæš²š‘‹; š·š©, š®š» šŗš²šøš­š‘‚šÆš‘ƒ šøš®š‘‹ š°š‘Œš¼ šŗšØšæš²š‘‹š²š‘ƒ š®šæš‘…š¹šØš¼šØš²š‘Œš» š‘„š°š» šøšØ š¼š“š²š‘ƒ, š»š­ šŗš‘‰š®š‘ š»š­ š¹š°š‘… š‘„ š‘‰šÆš‘†š²š‘‰šÆšæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¼šÆš¼, š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰šŗš“ š‘‹šÆš‘Œ š‘‹š© šŗ šŗš‘‰š«š» š®š‘Œš»š­ š‘„ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

16 šš©, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š®š‘… š¼šÆš‘ƒ šŗš‘‰š®š‘šÆš‘ƒ š»š­ š¹š°š‘… š‘„ š‘‰šÆš‘†š²š‘‰šÆšæš‘‡š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘‰š²š¼šØš‘‹š²š‘ƒ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œšæš“š‘Œš¼ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š‘š²š‘‰š‘…š» š¼šÆš‘ƒā€”š‘„š°š» š‘…š¹š®š‘‰š®š½š²š¶š²š‘Š š¼šÆš‘ƒ; š‘š«š‘‰ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œšæš“š‘Œš¼, šŗš“ š‘„ š‘š«š‘Š š²š‘‚ šˆš¼š²š‘‹ šŗšØš®š‘ šæš²š» š«š‘ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šŖš‘‰ šæš²š‘Œš‘…š®š¼š²š‘‰š¼ š°š‘† š¼šÆš¼, šŗš¬š‘ƒ š°š‘† š»š­ š‘ƒš®š‘š‘† š»šÆš‘‹š¹š²š‘‰š²š‘Š š°š‘Œš¼ š»š­ š‘ƒš®š‘š‘† š‘…š¹š®š‘‰š®š½š²š¶š²š‘Š.

17 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š‘‰šÆš‘†š²š‘‰šÆšæš‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š—š‘‰š“š‘…š» š‘‰š²š¼šØš‘‹š²š‘ƒ š‘‹š°š‘Œšæš“š‘Œš¼, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š«š‘Š š‘‹š°š‘Œšæš“š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ šŗš‘‰š®š‘šÆš‘ƒ š‘„šÆš‘‹ šŗš°šæ š®š‘Œš»š­ š‘„ š¹š‘‰šÆš‘†š²š‘Œš‘… š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

18 šš©, š°š‘Œš¼ š®š» šŗš‘‰š®š‘šÆš‘ƒ š»š­ š¹š°š‘… š‘„ šæš²š‘Œš¼š®š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…, š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘ƒ š‘„ š‘…š©š‘‹ š®š‘† š‘ŒšŖš» šøš·š­š‘Œ š¼šµš‘Œ š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘š“š‘‰; šŗš²š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘ƒ š‘ŒšŖš» š®š‘† šøš·š­š‘Œ š¼šµš‘Œ š°š‘Œš¼ šæš°š‘…š» š®š‘Œš»š­ š‘„ š‘š“š‘‰; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘‹š²š‘ƒ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š²š‘€šÆš‘Œ šŖ š‘…š¹š®š‘‰š®š½š²š¶š²š‘Š š¼šÆš‘ƒ, š·š©, šŖ š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š¼šÆš‘ƒ, š‘š«š‘‰ š‘„š© šŖš‘‰ šæš²š» š«š‘ š²š‘€šÆš‘Œ š°š‘† š»š­ š‘ƒš®š‘š‘† š¹š²š‘‰š»š©š‘Œš®š‘ š»š­ š‘‰š“š½š²š‘…š‘Œš²š‘….

19 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·šØ, š‘ŠšÆš‘…š» šŗš“ š‘Œš¬š®š‘ š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š°š‘Œš¼ š‘ŒšŖš» š¼š­š®š‘ š‘„šÆš‘‹ š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š»š­ šæš²š‘‹ š²š‘Œš¼š²š‘‰ šæšŖš‘Œš¼š²š‘‹š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ, š°š‘Œš¼ š·šØ šŖš‘‰ šŗš‘‰š«š» š¼šµš‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š‘…šÆšæš²š‘Œš¼ š¼šÆš‘ƒ.

20 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š°š‘† šŒ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š·š­ šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š²š‘Œš²š‘„š²š‘‰ š‘…š“š‘Œ, šŖ š‘…š“š‘Œ š²š‘‚ šøš®š‘† š¼šÆš‘ƒ, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š®š‘Œ š‘„š°š» š¼š© š‘„š°š» šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š¼šÆš‘ƒ š‘„ š‘…š²š‘Œ š‘‡š°š‘Š šŗ š¼šŖš‘‰šæš²š‘Œš¼ š°š‘Œš¼ š‘‰š²š‘š·š­š‘† š»š­ š‘€š®š‘‚ šøš®š‘† š‘Šš“š» š²š‘Œš»š­ š·š­; š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š‘‹š­š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘…š»šŖš‘‰š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘Œš¬ š‘Šš“š» š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼, šØš‘‚š²š‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š»š“š‘‹ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š¼šÆš‘ƒ, š‘š«š‘‰ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ƒš‘‰šØ š¼š©š‘†, š»š­ š‘„ š»š“š‘‹ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š°š‘Š š‘‰š“š‘† š²š‘€šÆš‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¼šÆš¼.

21 šš©, š°š» š‘„ š»š“š‘‹ š‘„š°š» šøšØ š‘‡š°š‘Š š·šØš‘Šš¼ š²š¹ š‘„ š‘€š¬š‘…š» š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘ƒš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘š‘† š°š‘Œš¼ š‘Šš“š»š‘Œš®š‘š‘† š‘š«š‘‰ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ šµš‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š‘‡š°š‘Š š‘‡š©šæ š°š‘Œš¼ š»š‘‰šÆš‘‹šŗš²š‘Š; š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‰šŖšæš‘… šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„š®š‘… š²š‘‰š‘ƒ, šøš¶š®š½ šŖš‘‰ šŗš¬š‘ƒ š²šŗš²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ šŗš²š‘ŒšØš‘ƒ, šøš¶š®š½ š·šØ š‘Œš¬ š°š» š‘„š®š‘… š»š“š‘‹ šŖš‘‰ š‘…šŖš‘Šš®š¼, š«š‘‰ š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š®š» š®š‘† š¶š²š‘Œ š‘…šŖš‘Šš®š¼ š‘‹š°š‘…, š‘‡š°š‘Š šŗ šŗš‘‰š¬šæš²š‘Œ š²š¹;

22 šš©, š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‰šÆš‘Œš» š®š‘Œ š»š¶š©š‘Œ, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š šÆš‘‚š²š‘‰ š°š‘š»š²š‘‰ šŗ š‘šµš‘Œš¼ š®š‘Œ š‘…šØš‘‹š‘† š°š‘Œš¼ š®š‘Œ šæš‘‰š°šæš‘…, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ šŗš‘‰š¬šæš²š‘Œ š‘š‘‰š°š‘€š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ šøš¬š‘Š š²š‘‰š‘ƒ, š·š©, šŗš¬š‘ƒ š²šŗš²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ šŗš²š‘ŒšØš‘ƒ.

23 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘€š‘‰š©š» š»šÆš‘‹š¹š²š‘…š»š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘† š‘Šš©š¼ š‘Šš¬, š‘Šš“šæ š²š‘Œš»š­ šŖ š‘‚š°š‘ŠšØ, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‹šÆš‘ŒšØ š¹š‘Šš©š‘…š²š‘† šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š‘Œšµ šæš«š‘Šš¼ š‘‚š°š‘ŠšØš‘† šøš¶š®š½ š‘‡š°š‘Š šŗš²šæš²š‘‹ š‘‹šµš‘Œš»š²š‘Œš‘†, šøš­š‘† šøš“š» š®š‘† š‘€š‘‰š©š».

24 šˆš‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ šøš“š¶š©š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ šŗš‘‰š¬šæš²š‘Œ š²š¹, š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š®š»šØš‘† š‘‡š°š‘Š šŗš²šæš²š‘‹ š¼šÆš‘…š²š‘Šš²š».

25 šˆš‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘€š‘‰š©š‘‚š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ š¬š¹š²š‘Œš¼, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š š·šØš‘Šš¼ š²š¹ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¼šÆš¼; š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘…š©š‘Œš»š‘… š‘‡š°š‘Š š²š¹š®š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘‹šÆš‘ŒšØ.

26 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š²š‘… šøš°š‘ƒ š‘„ š©š‘Œš¾š²š‘Š š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ; š‘š«š‘‰ šøšØ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘‡š³š¼ šŗ š‘ƒš²š‘Œš¼š²š‘‰š®š‘š‘† š°š‘Œš¼ š‘Šš“š»š‘Œš®š‘š‘† š‘š«š‘‰ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘‹šÆš‘ŒšØ šµš‘‰š‘†.

27 šˆš‘Œš¼ šøšØ š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ š‘„š°š» šøš¶š“š‘Š š‘„ š‘ƒš²š‘Œš¼š²š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘Šš“š»š‘Œš®š‘ š‘Šš°š‘…š»š²š¼, š°š‘Œš¼ š‘„ š»šÆš‘‹š¹š²š‘…š», š‘„š°š» š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† š‘‡š³š¼ šŗ, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» š¼šŖš‘‰šæš‘Œš²š‘… š‘‡š³š¼ šæš²š‘‚š²š‘‰ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ šøš¬š‘Š š²š‘‰š‘ƒ š‘š«š‘‰ š‘„ š‘…š¹š©š‘… š²š‘‚ š‘ƒš‘‰šØ š¼š©š‘†.

28 šˆš‘Œš¼ š‘„ š©š‘Œš¾š²š‘Š š‘…šÆš¼ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ š‘„š°š» š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‡š°š‘Š š‘…šØ š‘€š‘‰š©š»š²š‘‰ š‘ƒš®š‘š‘† š‘„š°š‘Œ š‘„šØš‘†, š»š­ š‘„ š®š‘Œš»šÆš‘Œš» š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘„š°š» š‘„šØš‘† š‘…š“š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š‘„šØš‘† š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘† š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š²š¹šŖš‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼, š»š­ š‘„ š®š‘Œš»šÆš‘Œš» š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š‘‡š³š¼ šŗ š‘Œš¬ šæš«š‘† š‘š«š‘‰ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š½š®š‘Šš¼š‘‰š²š‘Œ š²š‘‚ š‘‹šÆš‘Œā€”

29 šˆš‘Œš¼ š‘„š®š‘… š»š­ š‘„ š®š‘Œš»šÆš‘Œš» š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¶š®š‘Š šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘‹š“š» šŗ š‘…š©š‘‚š¼, š°š‘Œš¼ š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚, šŖ š‘‰š“š½š²š‘… š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš» š‘‹š“š» šæš²š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹; š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š®š‘ š‘„š© šŖš‘‰ šæš²š‘Œš¼šÆš‘‹š¼ š‘„š© šŗš‘‰š®š‘ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ šæšŖš‘Œš¼š²š‘‹š‘Œš©š‘‡š²š‘Œ.

30 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰, š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰, š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„š°š» šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¹šÆš‘‰š®š‘‡š²š‘ƒ, š¹šÆš‘‰š®š‘‡š²š‘ƒ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘; š°š‘Œš¼ šøš­š‘…š¬šÆš‘‚š²š‘‰ š¼š­š²š‘ƒ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š¼š­š²š‘ƒ š®š» š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·šØ šŖš‘‰ š‘š‘‰šØ; š·šØ šŖš‘‰ š¹š²š‘‰š‘‹š®š»š²š¼ š»š­ š°šæš» š‘š«š‘‰ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š˜šŖš¼ šøš°š‘ƒ š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­ šŖ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š°š‘Œš¼ šøšØ šøš°š‘ƒ š‘‹š©š¼ š·š­ š‘š‘‰šØ.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 15

1 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, š‘‹š“ šŗš²š‘Šš²š‘‚š²š¼ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šŒ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š·š­ š‘„š°š» š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš» š·š«š‘‰ šøšµš‘…š²š‘† š‘‡š°š‘Š šŗ š‘ŠšÆš‘š» š²š‘Œš»š­ š·š­ š¼šÆš‘…š²š‘Šš²š».

2 šš©, š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š·š«š‘‰ š¶š®š‘‹š²š‘Œ š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚ š‘€š‘‰š©š» šæš«š‘† š»š­ š‘‹š«š‘‰š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š¼š© š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘€š®š‘‚ š‘…š²šæ; š‘š«š‘‰ š·šØ š‘‡š°š‘Š š²š»šÆš‘‹š¹š» š»š­ š‘š‘ŠšØ š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘Œš¬ š¹š‘Šš©š‘… š‘š«š‘‰ š‘‰šÆš‘š·š­š¾; š·š©, š°š‘Œš¼ š¶š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š¶š®š‘„ š½š“š‘Šš¼, š‘š«š‘‰ š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ šøšÆš‘‚šØ š°š‘Œš¼ šæš°š‘ŒšŖš» š‘š‘ŠšØ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ š»š‘‰šŖš¼š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘ŠšÆš‘š» š»š­ š¹šÆš‘‰š®š‘‡.

3 šš©, š¶š¬ š²š‘Œš»š­ š‘„š®š‘… š¹šØš¹š²š‘Š šøš­ šŖš‘‰ šæš«š‘Šš¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ š®šæš‘…šÆš¹š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘…šØ š«š‘Š š‘„šØš‘† š‘…š“š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘† šøš¶š®š½ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‡š¬š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹; š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„š© šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ šŖ š½š¬š‘†š²š‘Œ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼; š·š©, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“ šøš°š‘ƒ šøšØ š‘Šš²š‘‚š¼, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šøš°š‘ƒ šøšØ š½š©š‘…š²š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹; š·š©, š®š‘Œ š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØš‘† šøš°š‘ƒ šøšØ š½š©š‘…š²š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‹ šŗš²šæš²š‘† šøšØ š‘Šš²š‘‚š²š‘ƒ š‘„šÆš‘‹.

4 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘‹š“ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘… šøš°š‘ƒ šøšØ šøš©š»š²š¼ šŗš²šæš²š‘† š‘„šÆš‘‰ š¼šØš¼š‘† šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ šØš‘‚š®š‘Š šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘ŠšØ, š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†. š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘…š°š‘Šš‘‚š©š‘‡š²š‘Œ šøš°š‘ƒ šæš²š‘‹ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘ƒš‘‰š­ š‘„ š¹š‘‰šØš½š®š‘ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘š«š‘‰ š‘„š®š‘… š®š‘Œš»šÆš‘Œš» šøš°š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¹š‘‰š²š‘Šš«š‘š¼ š‘„šÆš‘‰ š¼š©š‘†.

5 šˆš‘Œš¼ šŒ š¶š³š¼ š‘„š°š» š·šØ š‘‡š³š¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š°š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ šŖš‘‰ š®š‘Œ š‘„ š¹š°š‘ƒ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š¼š­š»šØ, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š­ š¶š«šæ š‘…š²š‘‰šæš²š‘‹š‘…š¹šÆšæš»š‘ŠšØ šŗš²š‘š«š‘‰ š˜šŖš¼, š°š‘Œš¼ š‘„š© š¼š­ š²šŗš‘†š²š‘‰š‘‚ š»š­ šæšØš¹ šøš®š‘† šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘…š»š°š½š­š»š‘… š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š¾š²š¾š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘Šš« š²š‘‚ š£š¬š‘†š²š‘….

6 šš©, šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ šŖš‘‰ š¼š­š®š‘ š‘„š®š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„š© šŖš‘‰ š‘…š»š‘‰š“š‘‚š®š‘ š¶š®š‘„ š²š‘Œš¶š®š‘‰šØš¼ š¼š®š‘Šš®š¾š²š‘Œš‘… š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š© šŗš‘‰š®š‘ š‘„ š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš¼š²š‘‰ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ š»š­ š‘„ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š­š‘ƒ; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‰ šŖš‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ šøš­ š¼š­ š°š¼ š»š­ š‘„šÆš‘‰ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰š‘† š¼š©š‘ŠšØ.

7 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š·šØ š¼š­ š‘Œš¬ š²š‘‚ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†, š‘š«š‘‰ š·šØ šøš°š‘‚ š¶š®š»š‘Œš²š‘…š» š®š», š‘„š°š» š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š°š‘† šŖš‘‰ šŗš‘‰š«š» š»š­ š‘„ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š­š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š»š­ š‘Œš¬ š²š‘‚ š‘„ š¶š®šæš²š¼ š°š‘Œš¼ š²šŗšŖš‘‹š®š‘Œš²šŗš²š‘Š š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ šŖš‘‰ š‘ŠšÆš¼ š»š­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š‘„ šøš¬š‘ŠšØ š‘…šæš‘‰š®š¹š½š²š‘‰š‘†, š·š©, š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØš‘† š²š‘‚ š‘„ šøš¬š‘ŠšØ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, šøš¶š®š½ šŖš‘‰ š‘‰š®š»š²š‘Œ, šøš¶š®š½ š‘ŠšØš¼š²š‘ƒ š‘„šÆš‘‹ š»š­ š‘š©š‘ƒ š«š‘Œ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š²š‘Œš»š­ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘…, šøš¶š®š½ š‘š©š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… šŗš‘‰š®š‘šÆš‘ƒ šŖ š½š©š‘Œš¾ š²š‘‚ šøšŖš‘‰š» š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ā€”

8 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† šøš°š‘‚ šæš²š‘‹ š»š­ š‘„š®š‘…, š·šØ š‘Œš¬ š²š‘‚ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† šŖš‘‰ š‘š²š‘‰š‘‹ š°š‘Œš¼ š‘…š»šÆš¼š‘š°š‘…š» š®š‘Œ š‘„ š‘š©š‘ƒ, š°š‘Œš¼ š®š‘Œ š‘„ š‘ƒš®š‘ šøš¶šÆš‘‰š¶š®š‘„ š‘„š© šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š‘‹š©š¼ š‘š‘‰šØ.

9 šˆš‘Œš¼ š·šØ š‘Œš¬ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š‘‚ šŗšÆš‘‰šØš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶šÆš¹š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š¶š«š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„š© š‘š®š‘‰ š»š­ š»š©šæ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š‘ŠšÆš‘…š» šŗš“ šÆš‘ŒšØ š‘‹šØš‘Œš‘† š‘„š© š‘‡š³š¼ š‘…š®š‘Œ; š·š©, š·šØ šæš°š‘Œ š‘…šØ š‘„š°š» š‘„š© š‘š®š‘‰ š»š­ š‘…š®š‘Œā€”š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ š‘„š© š¶š®š‘Š š‘…š²š‘š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘„š°š» š‘„š© šŗ š»š‘‰šŖš¼š²š‘Œ š¼šµš‘Œ š°š‘Œš¼ š‘…š‘Šš©š‘Œ šŗš“ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘Œš²š‘‹šØš‘†, š°š‘Œš¼ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘Šš®š‘š» š‘„šÆš‘‰ š‘…š«š‘‰š¼š‘† š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„šÆš‘‹, š°š‘Œš¼ š‘„š®š‘… šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘š©š‘ƒ š®š‘Œ š—š‘‰š“š‘…š».

10 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»šÆš¼š‘š°š‘…š»š‘Œš²š‘… šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š¼š­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘„š°š» š‘ƒš®š‘ šøš¶š®š½ š‘„š© š¼š­ šŗš²š‘ŠšØš‘‚, š‘š«š‘‰ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘š²š‘‰š‘‹š‘Œš²š‘… šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šŖš‘‰ š¶š²š‘Œš‘… š®š‘Œš‘Šš“š»š²š‘Œš¼, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š šŗš‘ŠšÆš‘… š‘„šÆš‘‹ š°š‘Œš¼ š¹š‘‰š²š‘Šš«š‘ š‘„šÆš‘‰ š¼š©š‘†, š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„šÆš‘‰ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØā€”

11 šš©, šØš‘‚š²š‘Œ š®š‘ š‘„š© š‘‡š³š¼ š¼š¶š®š‘Œš¼š²š‘Š š®š‘Œ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š š¹š‘‰š²š‘Šš«š‘ š‘„šÆš‘‰ š¼š©š‘†, š²š‘Œš»š®š‘Š š‘„ š»š“š‘‹ š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹ šøš¶š®š½ šøš°š‘ƒ šŗš®š‘Œ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ š²š‘‚ šŗš“ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ šŗš“ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š» šžšØš‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘„š²š‘‰ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘…, šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š‘‰šÆš‘…š»š²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š²š‘‚ šµš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š²š‘€šÆš‘Œ š»š­ š‘„ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š­š‘ƒā€”

12 šš©, šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š»š²š‘‰ š»š“š‘‹š‘† š‘„ š¹š‘‰šŖš‘‹š®š‘…š²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š®šæš‘…š»šÆš‘Œš¼š²š¼ š»š­ šµš‘‰ šŗš‘‰šÆš‘„š‘‰š²š‘Œ, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„ š‘‹šÆš‘ŒšØ š²š‘š‘Šš®šæš‘‡š²š‘Œš‘† šøš¶š®š½ š‘„š© š‘‡š°š‘Š šøš°š‘‚, š°š‘Œš¼ š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„š© š‘‡š°š‘Š šŗ š¼š‘‰š®š‘‚š²š‘Œ š»š­ š°š‘Œš¼ š‘š‘‰š¬ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘Œš¼ šŗ šøš²š‘Œš»š²š¼, š°š‘Œš¼ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘…š‘‹š®š»š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š‘…šæš°š»š²š‘‰š¼ š²šŗš‘‰š«š¼, šøš°š‘‚š®š‘ š‘Œš¬ š¹š‘Šš©š‘… š‘š«š‘‰ š‘‰šÆš‘š·š­š¾, š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘‡š°š‘Š šŗ š‘‹š²š‘‰š‘…š®š‘š²š‘Š š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹.

13 šˆš‘Œš¼ š‘„š®š‘… š®š‘† š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…šØ, š‘„š°š» š‘„š© š‘‡š°š‘Š š²š‘€šÆš‘Œ šŗ šŗš‘‰š«š» š»š­ š‘„ š»š‘‰š­ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾, šøš¶š®š½ š®š‘† š‘„ š‘ŒšŖš‘Šš²š¾ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š”š²š¼šØš‘‹š²š‘‰, š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š»š‘‰š­ š‘‡šÆš¹š²š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ šŗ š‘Œš²š‘‹šŗš²š‘‰š¼ š²š‘‹š²š‘ šøš®š‘† š‘‡šØš¹.

14 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰ šŒ š‘…š© š²š‘Œš»š­ š·š­, š®š» š‘‡š°š‘Š šŗ šŗšÆš»š²š‘‰ š‘š«š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š‘„š°š‘Œ š‘š«š‘‰ š·š­ š®šæš‘…šÆš¹š» š·šØ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš».

15 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøš°š¼ š‘„ š‘‹š“š»šØ š¶š²š‘‰šæš‘… šŗš®š‘Œ š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šøš¶š®š½ šøš°š‘‚ šŗš®š‘Œ š‘‡š¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š·š­, š·š©, š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šøš­ šøš°š‘‚ š¼š¶š®š‘Œš¼š²š‘Šš¼ š®š‘Œ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š·šØ šæš°š‘Œ š‘…šØ š²š‘‚ š·š«š‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š‘„š°š» š‘„š© š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰ š¶š³š¼ š²š‘€šÆš‘Œ šøš°š‘‚ š¼š¶š®š‘Œš¼š²š‘Šš¼ š®š‘Œ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘.

16 šœšÆš‘‰š‘š«š‘‰, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼: šŒ š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š²š»š²š‘‰š‘ŠšØ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„šÆš‘‹, šŗš²š» šŒ š¶š®š‘Š šæš«š‘† š‘„š°š» š®š‘Œ š‘„ š¼š© š²š‘‚ š‘‹š“ š¶š®š‘†š¼š²š‘‹ š‘„š© š‘‡š°š‘Š š‘‰š²š»š²š‘‰š‘Œ š²š‘€šÆš‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘‹šØ, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

17 šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šæš²š‘Œš‘…š²š‘‰š‘Œš®š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…: š†š‘ š‘„š© š¶š®š‘Š š‘ŒšŖš» š‘‰š²š¹šÆš‘Œš», š°š‘Œš¼ š²šŗš‘†š²š‘‰š‘‚ š»š­ š¼š­ š‘‹š“ š¶š®š‘Š, šŒ š¶š®š‘Š š²š»š²š‘‰š‘ŠšØ š¼š²š‘…š»š‘‰š¬š® š‘„šÆš‘‹, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š²š‘Œšŗš²š‘ŠšØš‘ š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹š“š»šØ š¶š²š‘‰šæš‘… šøš¶š®š½ šŒ šøš°š‘‚ š¼š²š‘Œ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹; š°š‘Œš¼ š°š‘† š‘‡š³š‘‰š‘ŠšØ š°š‘† š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š‘Šš®š‘‚š²š‘ƒ š‘‡š°š‘Š š‘„šØš‘† š‘ƒš®š‘š‘† šŗ, š‘…š©š²š‘ƒ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

š•š°š¹š»š²š‘‰ 16

1 Ā¶ šˆš‘Œš¼ š‘Œšµ, š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š‘„š°š» š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ šøš­ šøš²š‘‰š¼ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š, š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š», šøš¶š®š½ šøšØ š‘…š¹š©šæ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Šš‘† š²š‘‚ š‘„ š‘…š®š»šØ. šˆš‘Œš¼ š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼ š«š‘Œ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼ š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘…š«š» š‘š«š‘‰ š¤šØš‘š“; š°š‘Œš¼ šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© šøš°š¼ šæš²š‘‹ š‘š«š‘‰š‘ƒ š°š‘Œš¼ š‘šµš‘Œš¼ šøš®š‘‹ š‘„š© šæš²š‘Œš‘šÆš‘…š» š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š¼š²š‘Œš“š¼ š‘ŒšŖš», š¼š²š‘†š“š‘‰š®š‘ š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗ šŗš°š¹š»š“š‘†š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¢š«š‘‰š¼.

2 š’š²š» š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ šøš­ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š š¶š²š‘‰ š°š‘š‘€š‘‰šØ š¶š®š‘„ šøš®š‘‹; š°š‘Œš¼ š‘„š© šæš°š‘…š» š‘…š»š¬š‘Œš‘† š°š» šøš®š‘‹ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Š, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‡šŖš» šÆš‘‰š¬š‘† š°š» šøš®š‘‹ š°š‘† šøšØ š‘…š»š³š¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ š¶š«š‘Š; šŗš²š» š‘„ šš¹š®š‘‰š®š» š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼ š¶š²š‘† š¶š®š‘„ šøš®š‘‹, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šøš®š» šøš®š‘‹ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»š¬š‘Œš‘† š‘Œš“š‘„š²š‘‰ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘‰š¬š‘†.

3 š¤šµ šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šøš®š» šøš®š‘‹, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹š«š‘‰ šøš­ š¼š®š¼ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š«š‘Œ šøš®š‘† š¶š²š‘‰š¼š‘†, š®š‘Œš‘…š¬š‘‹š²š½ š‘„š°š» š‘„š© š¶šÆš‘Œš» š²š¶š© š²š‘Œš»š­ š¤šØš‘š“ š»š­ šŗ šŗš°š¹š»š“š‘†š¼.

4 š™š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¤šØš‘š“ š¶š²š‘† šŗš°š¹š»š“š‘†š®š‘, š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“š®š‘, š°š‘Œš¼ š¹š‘‰šØš½š®š‘, šæš‘‰š“š®š‘ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š²š‘Œš‘… š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘‡š¬š®š‘ š‘…š“š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘†, š¶š²š‘‰šæš®š‘ š‘‹š®š‘‰š²šæš²š‘Šš‘† š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„ š—š‘‰š“š‘…š» š‘‹š²š‘…š» š‘‡š«š‘‰š»š‘ŠšØ šæš²š‘‹ā€”

5 š“šÆš‘Šš®š‘ š‘„šÆš‘‹ š²š‘‚ š‘ƒš®š‘š‘† šøš¶š®š½ š‘‹š²š‘…š» š‘‡š«š‘‰š»š‘ŠšØ šæš²š‘‹, š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» š‘Œš¬ š°š‘Œš¼ š‘‰š²š‘‹šÆš‘‹šŗš²š‘‰ š°š» š‘„ š»š“š‘‹ š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ šæš²š‘‹š®š‘ š‘„š°š» š‘„š© šøš°š¼ šŗš®š‘Œ š‘‹š©š¼ š‘Œš¬š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šŗš²š‘š«š‘‰šøš°š‘Œš¼, š»š­ š‘„ š®š‘Œš»šÆš‘Œš» š‘„š°š» š‘„š© š‘‹š“š» šŗš²š‘ŠšØš‘‚; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š°š‘† š‘‹šÆš‘ŒšØ š°š‘† šŗš²š‘ŠšØš‘‚š¼ š«š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘‹ š»š­ šŗ šŗš°š¹š»š“š‘†š¼, š‘š«š‘‰ š‘„š© šæš©š‘‹ š‘‰š²š¹šÆš‘Œš»š®š‘ š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš‘šÆš‘…š®š‘ š‘„šÆš‘‰ š‘…š®š‘Œš‘†.

6 š’š²š» š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹ š¼š®š¼ š‘ŒšŖš» šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ šš°š‘‹š·š­š²š‘Š; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ šøš¶šÆš‘Œ š‘„š© š‘…š« š‘„š°š» š‘„š© šæš³š¼ š‘ŒšŖš» šøš®š» šøš®š‘‹ š¶š®š‘„ š‘„šÆš‘‰ š‘…š»š¬š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ šÆš‘‰š¬š‘†, š‘„š© šæš‘‰š“š¼ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‰ šæš°š¹š»š²š‘Œš‘†, š‘…š©š®š‘: š“š©šæ š‘„š®š‘… š‘šÆš‘Šš¬ š°š‘Œš¼ šŗš“š‘Œš¼ šøš®š‘‹, š‘š«š‘‰ šŗš²šøš¬š‘Šš¼ šøšØ šøš°š‘ƒ šŖ š¼šÆš‘‚š®š‘Š; š°š‘Œš¼ šŗš²šæš²š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹šµš²š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š¼šÆš‘‚š®š‘Š šøš¶š®š½ š®š‘† š®š‘Œ šøš®š‘‹ š¶šØ šæš°š‘ŒšŖš» šøš®š» šøš®š‘‹ š¶š®š‘„ šµš‘‰ š‘…š»š¬š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ šµš‘‰ šÆš‘‰š¬š‘†; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š»š©šæ šøš®š‘‹ š°š‘Œš¼ šŗš“š‘Œš¼ šøš®š‘‹, š°š‘Œš¼ š²š¶š© š¶š®š‘„ šøš®š‘‹.

7 šˆš‘Œš¼ š°š‘† š‘„š© š¶šÆš‘Œš» š‘š«š‘‰š‘ƒ š»š­ š‘Šš© š‘„šÆš‘‰ šøš°š‘Œš¼š‘† š«š‘Œ šøš®š‘‹, šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š¼š®š¼ šæš°š‘…š» šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š¼šµš‘Œ š‘š‘‰š²š‘‹ š‘„ š¶š«š‘Š, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š‘š‘ŠšØ šµš» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‰ š‘Šš°š‘Œš¼š‘†, š·š©, šØš‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ šøš®š‘† š¬š‘Œ šæš²š‘Œš»š‘‰šØ, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¹š‘‰šØš½ š°š‘Œš¼ š»š­ š¹š‘‰šŖš‘š²š‘…š“ š²š‘‹š²š‘ šøš®š‘† š¬š‘Œ š¹šØš¹š²š‘Š.

8 šˆš‘Œš¼ šŗš²šøš¬š‘Šš¼, šøšØ š¶š²š‘† š‘ŒšÆš‘‚š²š‘‰ šøš²š‘‰š¼ š²š‘‚ š‘‹š«š‘‰ š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘…; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶š²š‘‰ š‘„ š²š‘šÆš‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š.

9 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…š®šæš‘…š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

10 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘…šÆš‘‚š²š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„ š‘‹š«š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š‘‰š²š‘‹š©š‘Œš®š‘ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¹š‘‰š“š¼ š°š‘Œš¼ š¶š®šæš²š¼š‘Œš²š‘…, š°š‘Œš¼ š‘„ š‘ŠšÆš‘…š²š‘‰ š¹šŖš‘‰š» š¶š«šæš®š‘ š‘‹š«š‘‰ š‘…š²š‘‰šæš²š‘‹š‘…š¹šÆšæš»š‘ŠšØ šŗš²š‘š«š‘‰ š˜šŖš¼.

11 šˆš‘Œš¼ š‘„šØš‘† š¶š²š‘‰ š‘„ šæš²š‘Œš¼š®š‘‡š²š‘Œš‘† š«š‘Šš‘…š¬, š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š©š»š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

12 šˆš‘Œš¼ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘† šŗš²š» š‘Šš®š»š²š‘Š š«š‘Šš»š²š‘‰š©š‘‡š²š‘Œ š®š‘Œ š‘„ š²š‘šÆš‘‰š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ š‘‹š«š‘‰ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œš¼ š®š‘Œ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ, š°š‘Œš¼ š¼š­ š‘‹š«š‘‰ š°š‘Œš¼ š‘‹š«š‘‰ š²š‘‚ š‘„š°š» šøš¶š®š½ š¶š²š‘† šæšŖš‘Œš»š‘‰šÆš‘‰šØ š»š­ š‘„ šæš²š‘‹š°š‘Œš¼š‘‹š²š‘Œš»š‘… š²š‘‚ š˜šŖš¼, š®š‘Œ š‘„ š©š»šØ š°š‘Œš¼ š‘Œš“š‘Œš‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†.

13 Ā¶ š’š²š» š®š» šæš©š‘‹ š»š­ š¹š°š‘… š®š‘Œ š‘„ š‘Œš“š‘Œš»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘†, š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰ š‘€š‘‰š©š» š‘…š“š‘Œš‘† š‘€š®š‘‚š²š‘Œ š²š‘Œš»š­ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š, š°š‘Œš¼ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘†; š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š²š‘‰š¼š‘† š²š‘‚ š‘„ š¹š‘‰šŖš‘š²š»š‘… šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ š‘š³š‘Šš‘š®š‘Šš¼.

14 šˆš‘Œš¼ š©š‘Œš¾š²š‘Šš‘† š¼š®š¼ š²š¹š®š‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘‹šÆš‘Œ, š¶š“š‘† š‘‹šÆš‘Œ, š°š‘Œš¼ š¼š®š¼ š¼š²šæš‘ŠšÆš‘‰ š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ š‘€š‘Šš°š¼ š»š“š¼š®š‘š‘† š²š‘‚ š‘€š‘‰š©š» š¾š¬š®; š‘„š²š‘… š®š‘Œ š‘„š®š‘… š·š®š‘‰ š‘„ š‘…šæš‘‰š®š¹š½š²š‘‰š‘† šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šŗ š‘š³š‘Šš‘š®š‘Šš¼.

15 š¤šÆš‘‚š²š‘‰š‘„š²š‘ŠšÆš‘…, š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, š«š‘Š š‘…š©š‘‚ š®š» š¶š²š‘‰ š‘„ š‘‹š¬š‘…š» šŗš²š‘ŠšØš‘‚š®š‘ š¹šŖš‘‰š» š²š‘‚ š‘„šÆš‘‹, šŗš¬š‘ƒ š²š‘‚ š‘„ š¤šØš‘š“š»š‘… š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š²š‘‚ š‘„ š¢š©š‘‹š²š‘Œš“š»š‘…, š°š‘Œš¼ šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š¼š²š¹šÆš‘Œš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š‘…š»š‘‰šÆš‘šæš‘ƒ š°š‘Œš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‰ š¬š‘Œ š¶š®š‘†š¼š²š‘‹, š‘…š©š®š‘:

16 šš²š‘‹ š‘ƒš®š‘š‘† š‘„š© š‘‹š© šøš°š‘‚ š‘€šÆš‘…š» š‘‰š“š», š²š‘‹š²š‘ š‘…š¬ š‘‹šÆš‘ŒšØ; šŗš²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š«š‘Š š‘„šØš‘† š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š¶š²š‘‰šæš‘… šæš°š‘ŒšŖš» šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘…, š²š‘‚ šøš¶š®š½ šøš°š‘† šŗš®š‘Œ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ.

17 šˆš‘Œš¼ š‘„š© šŗš²š‘€š°š‘Œ š»š­ š‘‰šØš‘†š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š»š­ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš¼ š²š‘‹š²š‘ š‘„šÆš‘‹š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘†, š‘…š©š®š‘:

18 šœš°š» š®š» š®š‘† š‘ŒšŖš» š‘‰šØš‘†š²š‘Œš²šŗš²š‘Š š‘„š°š» š‘…š²š½ šŖ šŗšØš®š‘ š°š‘† šŖ š—š‘‰š“š‘…š» š‘‡š°š‘Š šæš²š‘‹; š®š‘ š‘…š¬, š°š‘Œš¼ šøšØ šŗ š‘„ šš²š‘Œ š²š‘‚ š˜šŖš¼, š‘„ š™šŖš‘„š²š‘‰ š²š‘‚ šøšÆš‘‚š²š‘Œ š°š‘Œš¼ š²š‘‚ š²š‘‰š‘ƒ, š°š‘† š®š» šøš°š‘† šŗš®š‘Œ š‘…š¹š¬šæš²š‘Œ, šøš¶š“ š¶š®š‘Š šøšØ š‘ŒšŖš» š‘‡š¬ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š²š‘Œš»š­ š²š‘… š°š‘† š¶šÆš‘Š š°š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹ šøš­ š‘‡š°š‘Š šŗ š°š» š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹?

19 šš©, šøš¶š“ š¶š®š‘Š šøšØ š‘ŒšŖš» š‘‡š¬ šøš®š‘‹š‘…šÆš‘Šš‘ š®š‘Œ š‘„š®š‘… š‘Šš°š‘Œš¼ š°š‘† š¶šÆš‘Š š°š‘† š®š‘Œ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼ š²š‘‚ š–š²š‘‰š­š‘…š²š‘Šš²š‘‹?

20 š’š²š» šŗš²šøš¬š‘Šš¼, š¶šØ š‘Œš¬ š‘„š°š» š‘„š®š‘… š®š‘† šŖ š¶š®šæš²š¼ š»š‘‰š²š¼š®š‘‡š²š‘Œ, šøš¶š®š½ šøš°š‘† šŗš®š‘Œ šøš°š‘Œš¼š²š¼ š¼šµš‘Œ š²š‘Œš»š­ š²š‘… šŗš“ šµš‘‰ š‘šŖš‘„š²š‘‰š‘†, š»š­ šæš«š‘† š²š‘… š‘„š°š» š¶šØ š‘‡š³š¼ šŗš²š‘ŠšØš‘‚ š®š‘Œ š‘…š²š‘‹ š‘€š‘‰š©š» š°š‘Œš¼ š‘‹šŖš‘‰š‘‚š²š‘Šš²š‘… š‘ƒš®š‘ šøš¶š®š½ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹ š»š­ š¹š°š‘…, šŗš²š» š‘ŒšŖš» š²š‘‹š²š‘ š²š‘…, šŗš²š» š®š‘Œ šŖ š‘Šš°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š®š‘† š‘šŖš‘‰ š¼š®š‘…š»š²š‘Œš», šŖ š‘Šš°š‘Œš¼ šøš¶š®š½ š¶šØ š‘Œš¬ š‘ŒšŖš»; š‘„šÆš‘‰š‘š«š‘‰ š‘„š© šæš°š‘Œ šæšØš¹ š²š‘… š®š‘Œ š®š‘€š‘Œš²š‘‰š²š‘Œš‘…, š‘š«š‘‰ š¶šØ šæš°š‘ŒšŖš» š¶š®š»š‘Œš²š‘… š¶š®š‘„ šµš‘‰ š¬š‘Œ š“š‘† š‘„š°š» š‘„š© šŖš‘‰ š»š‘‰š­.

21 šˆš‘Œš¼ š‘„š© š¶š®š‘Š, šŗš“ š‘„ šæš²š‘Œš®š‘ š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‹š®š‘…š»š®š‘‰šØš²š‘… šŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ šØš‘‚š®š‘Š š¶š²š‘Œ, š¶š²š‘‰šæ š‘…š²š‘‹ š‘€š‘‰š©š» š‘‹š®š‘…š»š²š‘‰šØ šøš¶š®š½ š¶šØ šæš°š‘ŒšŖš» š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘…š»š°š‘Œš¼, šøš¶š®š½ š¶š®š‘Š šæšØš¹ š²š‘… š¼šµš‘Œ š»š­ šŗ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š»š­ š‘„šÆš‘‰ š¶š²š‘‰š¼š‘†, š°š‘Œš¼ š«š‘Šš‘…š¬ š‘…š²š‘‰š‘‚š²š‘Œš»š‘… š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š‘š«š‘‰ š¶šØ š¼š²š¹šÆš‘Œš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„šÆš‘‹ š»š­ š»šØš½ š²š‘… š‘„ š¶š²š‘‰š¼; š°š‘Œš¼ š‘„š²š‘… š¶š®š‘Š š‘„š© šæšØš¹ š²š‘… š®š‘Œ š®š‘€š‘Œš²š‘‰š²š‘Œš‘… š®š‘ š¶šØ š¶š®š‘Š š·šØš‘Šš¼ šµš‘‰š‘…šÆš‘Šš‘‚š‘† š²š‘Œš»š­ š‘„šÆš‘‹, š«š‘Š š‘„ š¼š©š‘† š²š‘‚ šµš‘‰ š‘Šš“š‘‚š‘†.

22 šˆš‘Œš¼ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹š«š‘‰ š‘ƒš®š‘š‘† š¼š®š¼ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š®š‘‹š°š¾š®š‘Œ š²š¹ š®š‘Œ š‘„šÆš‘‰ šøšŖš‘‰š»š‘…, šøš¶š®š½ š¶š²š‘‰ š‘š­š‘Šš®š‘‡ š°š‘Œš¼ š‘‚š©š‘Œ; š°š‘Œš¼ š‘„š© š¶š²š‘‰ š‘‹š²š½ š¼š®š‘…š»š²š‘‰šŗš¼, š‘š«š‘‰ šš©š»š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘…š»š²š‘‰ š‘„šÆš‘‹ š²š¹ š»š­ š¼š­ š®š‘Œš®šæš¶š®š»šØ šæš²š‘Œš»š®š‘Œš·š­š²š‘ŠšØ; š·š©, šøšØ š¼š®š¼ š‘€š¬ š²šŗšµš» š‘…š¹š‘‰šÆš¼š®š‘ š‘‰š­š‘‹š²š‘‰š‘† š°š‘Œš¼ šæš²š‘Œš»šÆš‘Œš‘‡š²š‘Œš‘† š²š¹šŖš‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼, š‘„š°š» šøšØ š‘‹š“š» šøšŖš‘‰š¼š²š‘Œ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„š°š» šøš¶š®š½ š¶š²š‘† š‘€š³š¼ š°š‘Œš¼ š²š‘€šÆš‘Œš‘…š» š‘„š°š» šøš¶š®š½ š‘‡š³š¼ šæš²š‘‹.

23 šˆš‘Œš¼ š‘ŒšŖš»š¶š®š‘ƒš‘…š»š°š‘Œš¼š®š‘ š‘„ š‘…š“š‘Œš‘† š°š‘Œš¼ š‘„ š¶š²š‘Œš¼š²š‘‰š‘† šøš¶š®š½ š¶š²š‘‰ š‘‰š«š» š²š‘‹š²š‘ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š‘„ š¢š«š‘‰š¼, š°š‘Œš¼ š‘„ š‘‹šÆš‘ŒšØ š‘‹š®š‘‰š²šæš²š‘Šš‘† šøš¶š®š½ š‘„š© š¼š®š¼, šš©š»š²š‘Œ š¼š®š¼ š‘€šÆš» š‘€š‘‰š©š» šøš¬š‘Šš¼ š²š¹šŖš‘Œ š‘„ šøšŖš‘‰š»š‘… š²š‘‚ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š¹šŖš‘Œ š«š‘Š š‘„ š‘š©š‘… š²š‘‚ š‘„ š‘Šš°š‘Œš¼.

24 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ š‘Œš“š‘Œš»šØš²š‘ƒ š·š®š‘‰ š²š‘‚ š‘„ š‘‰š©š‘Œ š²š‘‚ š‘„ š¾š²š¾š²š‘† š¬š‘‚š²š‘‰ š‘„ š¹šØš¹š²š‘Š š²š‘‚ š¤šØš‘š“.

25 šˆš‘Œš¼ š‘„š²š‘… šÆš‘Œš¼š²š¼ š‘„ šŗš³šæ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ, š²šæš«š‘‰š¼š®š‘ š»š­ š‘„ š‘‰šÆšæš²š‘‰š¼ š²š‘‚ ššØš‘Šš²š‘‹š²š‘Œ š°š‘Œš¼ šøš®š‘† š‘…š²š‘Œš‘†.